Lögberg-Heimskringla - 23.04.1970, Síða 5

«
in the far north which he, as
head of an American expedi-
tion, would have to claim for
the United States. This might
lead to trouble between Can-
ada and the United States as
all other northern islands be-
longed to Canada. He went to
Ottawa to explain this to Sir
Robert Borden who immedia-
tely met his cabinet and con-
vinced them that Canada
should undertake the whole
expedition.
One of his characteristics
was a great c a p a c i t y for
friendship. He had many inti-
mate friends among the
humble as well as among the
great. One of his closest Am-
erican friends was Orville
Wright who, with the aid of
his brother Wilbur, invented
the aeroplane, and he spent
many happy weekends at the
Wright home. He spent much
time in England where one of
his most intimate friends was
Sir Ernest Shackleton the
great Antarctic explorer. One
of his close English friends
was the idol of his North Da-
kota school days, Rudyard
Kipling. Another was Conan
Doyle, the creator of Sherlock
Holmes. Another friend was
Agatha Christie who once ar-
rived an hour late to a p>arty
at Stefansson’s London apart-
ment. She had lost his ad-
dress. When he asked her how
she ever found the apartment
in a city of eight million peo-
ple she said she put herself
in the shoes of Hercule Poirot
and asked what he would do
in a case like that, and with-
in an hour she had solved the
problem.
In conclusion, I would like
to sum up some of his main
achievements:
(1) By making use of the
knowledge of the Eskimos
of how to live off the land
he changed the character
of arctic exploration.
(2) He discovered and map-
ped the last unknown
land masses of North Am-
erica.
(3) He left hehind for poster-
ity an enormous rnass of
writing on the arctic: 24
books and hundreds of
articles.
(4) He built up, at Dartmouth
College, the largest li-
brary in existence on the
North.
He was not only the great
authority on the North but
he was also a prophet who
foresaw perhaps more clear-
ly thain anyone else the fu-
ture significance of the arc-
tic regions in human affairs.
For us people of Icelandic
descent I think there is rea-
son for pride in the fact that
the exploration of North Am-
erica was begun by an Ice-
lander, Leifur Eiriksson, and
finished by another, Vilhjal-
mur Stefansson.
t
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 23. APRÍL 1970
>
5
Silfurskeiðin
ítölsk saga
Guðrún H. Finnsdóttir þýddi
Candia heimsótti nú alt sitt
viðskiptafólk, sagði því öllu
sömu söguna, bar fyrir sig
sömu vamimar, en bætti þó
jafnan við nýrri röksemda-
færslu og jók að sjálfsögðu
orðafjöldann og varð eftir því
reiðari og vonlausari, sem hún
mætti meira af tortryggni og
vantrausti. Á endanum fann
hún að þessar afsakanir voru
þýðingarlausar. Myrkur ör-
væntingar hertók huga henn-
ar. Hvað gat hún tekið til
bragðs? hvað fleira borið sér
til varnar?
III.
I millitíðinni sendi Donna
Cristina Lamonica eftir konu
að nafni La Cinigia. Hún var
fáfróð og af lágum stigum,
hafði það að atvinnu að fara
með kukl og skottulækningar.
Undanfarandi h a f ð i hún
nokkrum sinnum getað sagt
til um stolna hluti, og sumir
grunuðu hana um að standa
í leynilegu sambandi við þjóf-
ana.
„Hafðu uppá skeiðinni fyr-
ir mig, og ég skal launa þér
það með góðum gjöfum“,
sagði Donna Cristina við
hana.
La Cinigia svaraði: „Við
sjáum til. Sólarhringur ætti
að duga mér“. Og að tuttugu
og fjórum tímum liðnum kom
með þá frétt að skeiðin lægi
falin í holu meðfram saur-
rennunni í garðinum að húsa-
baki. Donna Cristina og María
fóru út í garðinn og leituðu
og sér til undrunar fundu
skeiðina þar.
Þessi fregn barst nú skyndi-
lega út um alla Pescera.
Candia gekk sigri hrósandi
um göturnar. Hún gekk upp-
rétt, bar höfuðið hátt og sýnd-
ist því hærri en áður, brosti
framan í alla, er mættu henni,
eins og hún vildi segja: Sjáið
þið nú til.
F ó 1 k i ð í sölubúðunum
hvíslaðist á og hló sín á milli,
þegar hún fór framhjá. Fil-
ippó Selvi var að drekka úr
brennivíns staupi inni á Ang-
eladea veitingahúsinu og kall-
aði til Candiu. „Hérna bíður
þín glas af víni.“ Konan var
sólgin í áfeng vín og smjatt-
aði vörunum af græðgi. Fil-
ippó Selvi hélt áfram: „Þú
ert búin að vinna fyrir þessu,
— á því er enginn efi.“
The memorial unveiled to-
day will help to keep the
memory of Vilhjalmur Stef-
ansson alive. But he is now
a part of history, and so long
as people are interested in the
story of the exploration of
their continent his name will
live through his own writings
and the writings of others
amout him.
Slæpingja hópur hafði safn-
ast saman framan við veit-
ingahúsið og hlustaði á þetta
með ertnissvip. Meðan Candia
var að drekka úr glasinu
snéri Filippo Selvi sér að
þessum áheyranda hóp sínum
og bætti við: „Og henni var
líka kunnugt um hvernig ætti
að fara að því að finna hom-
grýtis skeiðina. Var henni
ekki? gamla bragðarefnum!“
Og um leið sló hann kunnug-
lega á herðar þvottakonunnar.
Það var eins og nokkurs kon-
ar forspil. Allur hópurinn
skellihló. Magnafave, lítill
vanskapaður krypplingur sem
stamaði svo, að hann gat ekki
komið út úr sér óskökku orði,
hrópaði: „Ca-Ca-Ca-Candia
-o, og Ci-Cinigia“, stamandi
og með bendingaleik hélt
hann áfram að gefa í skyn,
að Candia og La Cinigia væru
í félagi. Ætluðu nú allir, sem
þarna voru staddir, að kafna
af hlátri.
Andartak stóð Candia með
glasið í 'hendinni og vissi ekki
hvaðan á sig stóð veðrið, en
alt í enu áttaði hún sig á,
hvernig í öllu lá. Fólkið trúði
því ekki enn, að hún væri
saklaus. Það var að ásaka
hana um að hafa í laumi og
í félagi ■ við spákonuna látið
skeiðina þarna til að firra sig
skömm.
Þegar henni skildist þetta,
varð hún hamstola af bræði.
Hún kom ekki upp nokkru
orði en flaug á krypplinginn,
sem var mestur auminginn og
minnstur fyrir manni af þeim,
er þarna voru að storka henni,
og barði hann og reif af öll-
um m æ 11 i. Mannf jöldinn
horfði á þennan ófagra leik
með grimmri ánægju, sló sér
í hring utan um þau og hvatti
þau á víxl með hrópi og köll-
um, alveg eins og það væru
óarga dýr að fljúgast á.
Magnafave, sem var tekinn
óvörum, fylltist skelfingu yfir
þessu grimmdareiði Candiu
reyndi að flýja, skautst hing-
að og þangað eins og api, en
tókst ekki að losna úr þessum
voðakrumlum þvottakonunn-
ar. Hún sveiflaði hringinn í
kringum sig, harðar og harðar
þar tl hún kastaði honum af
öllu afli eins og steini úr
slöngu, og kom hann niður
beint á andlitið og meiddist
illa. Nokkrir hlupu til og
reistu hann á fætur. Og fólk-
ið hvæsti og hrópaði að Cand-
iu um leið og hún hypjaði sig
í burtu. Þegar hún komst
heim læsti hún sig inni,
fleygði sér þvert yfir rúmið
sitt og grét og nagaði sig í
handarbökin.
Þessi síðasta ákæra særði
hana enn meira en alt sem á
undan var gengið, einkum
vegna þess, að hún fann með
sjálfri sér, að þetta bragð
hefði verið henni innan hand-
ar.
Hvemig gat hún losnað úr
þessari flækju? hvemig leitt
sannleikann í ljós? Hún varð
enn örvæntingarfyllri þegar
hún yfirvegaði þetta og sá að
hana vantaði öll gögn í hend-
ur til að sanna, að hún hefði
ekki getað komið þessum
svikum við. Hver sem vildi
gat farið inn að húsabaki, dyr-
unum var aldrei læst og fjöldi
fólks gekk þar um til að bera
út sorp og annan óþverra.
Hún gat ekki lokað munnin-
um á þeim, sem ákærðu hana,
með því að segja: Hvernig
átti ég að komast þangað inn?
Það lá í taugum uppi hve auð-
velt þetta hefði verið fyrir
hana. Einmitt þessvegna féllu
almennings dómarnir þannig.
Candia tók nú til nýrra
ráða, og beitti allri sinni
kænsku til að finna ótal á-
stæður fyrir því, að skeiðin
skyldi finnast þarna í holunni
hjá saurrennunni. Voru þau
rök mörg sennileg og ótrú-
lega hugvitssöm. Síðar tók
hún uppá því, að ganga búð
í búð og hús í hús og reyndi
á allan hátt að yfirbuga tor-
tryggni fólksins.
í fyrstu hlustaði fólkið á
þessar líklegu ástæður henn-
ar, sér til gamans, en svo síð-
ar sagði það:
„Jæja, jæja, þetta getur
verið satt“, en með þeim
hreim í röddinni, að Candia
varð eyðilögð. Öll hennar fyr-
irhöfn varð til einskis. Eng-
inn trúði henni. Með undra-
verðri þrákelkni hélt hún á-
fram þessari sókn.
Hún eyddi heilum nóttum
í að grufla upp nýjar ástæð-
ur, búa til nýjar skýringar,
y f i r v i n n a nýjar torfæmr.
Hún sökti sér svo djúpt nið-
ur í þetta hugsanarugl, að
smátt og smátt fór að bera á
því, að hún væri að missa
sansana. Hún var hætt að
hugsa um nokkuð annað en
skeiðina, og tók tæplega eftir
nokkru af því, sem fram fór
í kringum hana daglega. Og
fyrir harðýðgi fólksins varð
þessi konuvesalingur að lok-
um alveg rugluð.
Hún vanrækti skylduverk
sín og lenti nærri því á von-
arvöl. Hún þvoði fötin illa,
týndi þeim og reif þau. Þeg-
ar hún fór niður á árbakkann
undir brúnni, þar sem hinar
þvottakonumar hópuðu sig,
sleppti hún stundum þvottin-
um út úr höndunum á sér,
sem b a r s t svo burt með
straumnum og sást aldrei
framar.
Hún staglaðist stöðugt á
þessu sama efni. Til þess að
kæfa í henni þvættinginn
tóku y n g r i þvottakonumar
uppá því að syngja og send-
ast á hníflum og lausavísum.
Hún grenjaði þá og baðaði
höndunum eins og brjáluð
manneskja.
Enginn gaf henni lengur
vinnu. Af vorkunsemi sendu
gamlir skiftavinir henni mat.
Smámsaman vandist hún á að
betla. Hún ranglaði um stræt-
in ræfilsleg, bogin og niður-
lút og illa til fara. Götustrák-
arnir kölluðu á eftir henni:
„Segðu okkur söguna um
s k e i ð i n a , Candia, svo við
kunnum hana líka“.
Stundum stöðvaði hún ó-
kunnugt fólk á strætinu til að
segja því sögu sína og mála-
rekstur.
Gárungar bæjarins nörruðu
hana til að segja söguna þrisv-
ar til fjómm sinnum í röð
fyrir eitt cent, þrættu svo við
hana, þegar hún var að færa
sönnur fyrir máli sínu, hlust-
uðu með athygli á hana til
þess að geta í sögulok sært
hana með einu einasta orði.
Hún hristi bara höfuðið og
hélt áfram í fylgd með öðrum
betlikerlingum og hélt uppi
stöðugum þrætum við þær. í
því var hún altaf jafn óþreyt-
andi og ósigrandi.
Hún hændist að heymar-
lausri konu, sem var orðin
rauð og þrútin af holdsveiki
og hölt á öðrum fæti.
Veturinn 1874 veiktist
Candia af illkynjaðri hitasótt.
Donna Cristina sendi henni
hressandi meðul og hand-
vermi. Þarna lá hún nú dauð-
veik á heydýnu í fletinu og
þruðlaði stöðugt um skeið-
ina. Hún reis upp við oln-
boga og reyndi lað banda með
höndunum til frekari áherslu
máli sínu. Holdsveika konan
tók um hendumar á henni og
strauk þær og reyndi að friða
hana. Og í síðustu andarslit-
unum, með augun þur gljá-
amdi og hálfbrostin, hvíslaði
hún. „Ég gjörði það ekki Sign-
ora, sjáðu — því — skeið-
in
ENDIR
FEMALE HELP WANTED
SEWINC MACHINE OPERATORS
SEMI-EXPERIENCED AND EXPERIENCED FOR STEADY
YEAR ROUND WORK. EXCELLENT OPPORTUNITY TO
IMPROVE AND EARN HIGH RATES. EXPERIENCED OP-
ERATORS EARN FROM $60.00 — $80.00 PER WEEK AND
OVER.
APPLY TO:
JOSEF FREED CLOTHING CO.
474 HARGRAVE STREET
ASK FOR MR. MASLANKA.