Lögberg-Heimskringla - 10.09.1970, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 10. SEPTEMBER 1970
Káinn var „karakter"
Hann var beztur hálfur
Framhald af bls. 1.
una, en fékk hana ekki fyrr
en seinna. Við erum bæði frá
Mountain. f>að var heilmikill
viðburður, þegar leikflokkur-
inn kom. Hann lék Kinna-
hvolssystur og einhver íslenzk
leikrit og fékk mikla aðsókn.
Svo var alltaf dansað á eftir.
En Victor á eftir að segja
frá sínum uppruna, og við
minnum hann á það. — Móð-
ir mín var Una Vemharðs-
dóttir frá Ásgautastöðum á
Stokkseyri. Hún kom til Am-
eríku 13 ára gömul. Faðir
rninn Ásbjörn Sturlaugsson,
var fæddur í Laxárdal í Dala-
sýslu og kom vestur 6 ára
gamall með afa sáluga. Jón-
asi Sturlaugssyni. Síðan hann
fluttist til Ameríku höfum við
h a 1 d i ð ættamafninu Stur-
laugsson. En ég ber líka nafn
móðurafa míns og fieiti Victor
Vemharður.
— Þið ólust upp þarna í
Norður-Dakota. Var ekki mik-
ið um íslendinga þar?
— Jú, Norður-Dakota er
beint suður af Winnipeg, rétt
sunnan við bandarísku landa-
mærin. Þar vom íslenzkar
b y g g ð i r, Garðar, Hallson,
Akra, Svold og Mountain þýð-
ir fjall, en þarna eru svolitlar
hæðir og ÍSlendingana lang-
aði til að kalla þær fjöll.
Þama settist að mikið af fs-
lendingum, en nú eru íbúam-
ir orðnir m j ö g blandaðir.
Eldra fólkið talar þó mikið
íslenzku enn — og syngur
hana! Sjálf laérðum við dálít-
ið að tala íslenzku þegar við
vorum börn, bætir Victor við
á sömu hreinu íslenzkunni,
sem þau hjónin hafa notað
allt viðtalið. Við tölum öðm
hverju saman íslenzku, en
við bjuggum svo lengi innan
um fól-k, sem ekki skildi það
mál. Við kaupum alltaf Lög-
berg-Heimskringlu og svo
kaupi ég alltaf búnaðarblaðið
Frey.
— Það er heilmikið af
k u n n u m íslendingum frá
ykkar byggðarlagi. Munið þið
t. d. eftir Káinn, þegar þið
voruð að alast upp?
— Ójá, Káinn Júlíus bjó
rétt hjá okkur í Mountain,
•.segir Victor. Okkur krökkun-
um fannst svo gaman að fara
að búðinni hans Elíasar Þor-
valdssonar, því þar sat karl-
inn, sagði sögur og orti stanz-
laust. Ljóðin mnnu upp úr
honum. Við krakkamir sátum
stundum í kringum hann, 20-
30 í hóp, og höfðum gaman af
þessu. Káinn Júlíuss, hann
var reglulegur karakter. Það
var gefin út ljóðabók eftir
hann, en þeir skildu eftir
b e z t u stökurnar. Fólkinu
fannst víst sumar þeirra
nokkuð grófar til að setja í
bók. En þeir, sem þekktu
hann, kunnu að meta hagyrð-
inginn. Hann sagði beztu sög-
urnar, þegar hann var hálf-
dmkkinn. Væri hann ófullur,
sagði hann ekkert, og fullur
var hann ómögulegur. En
bestur hálfur. Nokkrum árum
áður en hamn dó, var honum
h a 1 d i ð heiðurssamsæti, lík-
lega í tilefni af afmæli hans.
Þá vom menn settir til að
gæta þess að hann ekki
drykki. Þá sagði hann bara
ekki neitt.
— En Vilhjálmur Stefáns-
son. Var hann ekki af þessum
slóðum líka?
— Jú, hann var farinn að
heimann, þegar við vorum að
alast upp. En hann kom oft
í byggðarlagið og sagði frá
ferðum sínum. Jú, ég mundi
líka geta notað orðið „karakt-
er“ um hann. Það var auðséð
að hann hafði lent í vondum
veðmm um ævina. Andlitið
var stórgert og mikið af
hrukkum. Hann var mjög gáf-
aður á vissan hátt, en var
víst erfiður í skóla. Það var
sagt heima, að hann hefði
stundum kunnað meira en
kennararnir og ekki komið í
tíma nema þ e g a r honum
hentaði, og var hann alltaf
rekinn. En hann gerði margt
merkilegt um ævina. Eigin-
lega var hann á undan sínum
tíma, og braut brautina fyrir
það sem kom seinna.
Þau Victor og Aldís áttu
fyrir 6 árum 40 ára hjúskap-
arafmæli og þá söfnuðust vin-
ir og ættingjar saman hjá
þeim um sumarið. Þau eign-
uðust 9 börn og em 8 þeirra
á lífi, tvær dætur í Kaliforníu
og hin sex í Dakota, í nánd
við þau. Öll eru börnin gift
og barnabörnin orðin 28 tals-
ins.
Victor stjórnaði tilraunabú-
inu í Langdon frá því í sept-
ember 1925 og til ársloka
1969, en hafði áður unnið á
öðru búi í 3 ár, svo starfsæv-
in er orðin löng. — Það hafa
orðið m i k 1 a r breytingar á
þessum tíma á ræktuninni og
í því liggur mikil vinna. En
ég hafði alltaf ánægju af að
vinna þessi störf. Alltaf stöð-
ugar framfarir og skemmti-
legt að vera í þeim framför-
um.
— Hvers konar tilraunir
voruð þið með þarna?
— Við fengumst mest við
korn og grastilraunir. Vegna
þess hve veður eru mismun-
andi á ýmsum stöðum í
Bandaríkjunum, verða til-
raunabúin líka að vera á mis-
munandi stöðum. A okkar
slóðum er mest ræktað hveiti,
sem notað er í makaróni,
spaghetti og þess háttar, en
ekki mikið af korntegundum,
sem notaðar eru beint. Og
alltaf þarf að bæta tegundirn
ar og hafa á hverju ári til
fræ af góðum tegundum fyr-
ir bændurna. Við framleidd-
um mikið af nýju komi til
útsæðis, bændurnir keyptu
það af okkur og síðan breidd-
ist tegundin út, eftir að við
höfðum komið henni af stað.
Seinni árin gerðum við líka
mikið af tilraunum með áburð,
tókum fyrir mismunandi teg-
undir af tilbúnum áburði.
Allt slíkt var reynt hjá okk-
ur, í þeim tilgangi að fá fram
það bezta. Við vorum sem
sagt alltaf að reyna að bæta
tegundirnar og gera tilraimir
með áburðarþörf. Ég hætti
svo þarna s. 1. haust, og gat
loks komizt í íslandsferðina.
— Eruð þið ánægð með
hana?
— Já, við erum búin að
fara svo víða, bæði sunnan-
lands og svo norður, í Víði-
dal. Við höfum leitað uppi þá
staði, sem foreldrar okkar
voru frá. Svo fórum við á
hestamannamótið á Þingvöll-
um. Við höfðum aldrei séð
svona marga hesta saman
komna. Og við erum búin að
finna mikið af ættingjum
Aldísar, en ég hefi ekki fund-
ið mjög nána ættingja mín
megin. Og góða vini höfum
við eignazt, hvar sem við höf-
um farið. Við höfum búið hjá
Einari Siggeirssyni, kennara
og Kristínu konu hans, en
hann var við nám í fimm ár
í Norður-Dakota og vann þá
hjá okkur 4 sumur í leyfinu
sínu. Svo hann var eins og
einn af fjölskyldu okkar. Þau
hjónin og allir aðrir hafa ver-
ið mjög góð við okkur. Og
nú förum við á miðvikudags-
morgtm og höfum þá verið í
nærri mánuð.
Mgbl. 7. ágúsi.
Wilson Among Elite
Framhald af bls. 1.
The introduction and Po-
lonaise of Chopin for cello
and piano is one of those few
exceptions to Chopin’s piano
output. But it is not really an
exception, because the piano
has all the Chopinesque figur-
ations, and it was played so
beautifully by Mrs. Wilson,
that we almost believed that
this was g r e a t music . . .
almost but not quite.
We have not had the priv-
ilege of hearing Eric Wilson
in the great standard cello re-
pertoire, but what we heard
on Wednesday was sufficient
to affirm that he has a really
great talent.
The Wilson family is uni-
que. We can think of no other
family in which the parents
and all the children are so
identified with the making of
fine music. It must have with-
in it the fountain of youth . . .
for. it looked to us as if a
brother and sister were play-
ing, instead of a son and
mother. May they long con-
tinue to flourish.
Winnipeg Free Press.
July 30, 1970.
ERIC WILSON'S
'CELLO PUTS AWE IN
AUDIENCE
By LILLIAN GIBBONS
A young - looking pianist’s
mother and her brilliant 20-
year-old ’ c e 11 i s t son won
shouts of approval from the
noon hour School of Music
audience.
Thelma and Eric Wiison
doubled for a Valentini so-
nata and a Chopin polonaise
but it was Mr. Wilson’s solo
Kodaly Sonata Op. 8 that fil-
led the hall with awe, “very
unusual, much more reson-
ance,” he murmured as he
took up his bow slowly, ten-
derly.
The spell he cast was
physical at first — stilling all
restlessness, bringing life to
the stagnant thundery air.
Not a program fluttered. The
lights had been turned off,
he had taken off his pristine
white coat, after the first
double number. Now in shirt
sleeves, one with the summer
school students, the young
maestro closed his eyes, bent
his golden curly head, spoke
a message like the oracle from
Delphi. It was all things to all
men, soul satisfying, revivify-
ing.
Esthetic was the spell now:
he seemed not to be one per-
son, but at least a qumtette:
two hands, a bow, the instru-
ment’s strings, his own brain
as conductor. The glorious
tone, that the Music Festival
British conductors praised six
years ago, was still his pre-
cious possession.
After the applause and
shouts and personal expres-
sions of thanks, one woman
remembered she’d had no
lunch: “Who needs food?“
was the rejoinder. “We’ve
béen treated to ambrosia,
from the gods.”
Eric is home for the sum-
mer with his musical faimily,
sustained in New York by
Canada Council, Ford, schol-
arships and bursaries.
The Tribune, July 30, 1970.
Fréttir frá íslandi
Framhald af bls. 1.
barminum og taldi kjark í
konu sína þar til hjálparleið-
angur kom mörgum klukku-
stundum síðar og seig Krist-
geir Kristgeirsson, bóndi á
Felli í Breiðavíkurhreppi nið-
ur í sprunguna eftir konunni.
Tíminn 28. júlí.
HARÐÆRISNEFND hefur að
undanförnu ferðazt um Vest-
firði, Strandasýslu, Snæfells-
ness og Hnappadalssýslu,
Dalasýslu, Húnavatnssýslu,
Skagafjörð, Eyjafjörð og Suð-
ur-Þingeyjarsýslu, til að
kynna sér heyska'parhorfur,
en þær hafa verið slæmar
vegna mikilla nýrra og eldri
kalskemmda í túnum og
vegna kulda, auk þess sem
sumir bændur báru of seint á
vegna þess, hve seint þeir
gátu fengið áburð.
Verði hlýviðri það sem eft-
ir er sumars og sæmileg hey-
skapartíð, g e t u r ástandið
batnað nokkuð og grænfóður
komið að meiri notum en nú
lítur út fyrir. Samt sem áður
er augljóst að geigvænlegur
heyskortur verði fyrir hendi
í mörgum hreppum allt frá
Hvammsfirði vestur og norð-
ur um land að Héraðsflóa.
Tíminn 6, ágúst.
SPAKMÆLI
Sagan segir frá bónda
nokkrum, sem hafði talið sér
trú um, að akrar hans næðu
á heimsenda. Þess vegna varð
honum ærið bilt við, þegar
hann týndi eitt sinn kúnni
sinni og komst að raun um
það í leitinni að henni, að til
var fjöldinn, allur af ökrum
handan við blettinn hans.
Þannig er hætt við að fari
fyrir mörgum kreddumannin-
um, sem talið hefur sér trú
um, að engir heimar geti
leynzt utan við sjóiihring
hans eða handan þessarar
litlu veraldar, aðeins sakir
þess, að hann hefur sjálfur
aldrei séð þá. — Spinoza.
GAMAN
OG
GOTT
Þegiðu heilla
sonurinn sæli,
þangað til kýr okkar
koma' ofan‘ af fjöllum.
Heim ganga þær
hátt baulandi
hún Hyma og hún Stjama
ganga þær drynjandi
hún Drafna og hún Kringja;
Flekka og hún Fræna
fylla þær skjólur,
Brók og hún Brynja, ,
Bj arna-Reyður,
Lykla og hún Lína
og hún Langspena,
Geit og hún Grána
ganga til hellis.
Hver býr í helli?
Hornaskellir.
Hver spyr að því?
Kýr kerlingar.
Gullinhyrna gengur
undan kúnum öllum
og mjólkar í kanana
handa bömunum öllum.
Heyrði það Rögnvaldur
handan af mýrum.