Lögberg-Heimskringla - 17.09.1970, Side 1
I
THJOOM I NJASAFNI0
RCYKJ AVIK,
ICELAND.
Hö gberg - ® eimökr ingla
Stofnað 14. jan. 1888 Siofnað 9. sepi. 1886
84. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUÐAGIN N 17. SEPTEMBER 1970
NÚMER 38
Frétfir frá Nýja íslandi
Trausti og draumurinn
Þessi efiiriekiarverða frásögn er efiir dóiiur Trausia heitins
Vigfússonar. Hún var áiia ára þegar hann sagði fjölskyldu
sinni frá draumnum og hlýddi hún oft á. þegar faðir hennar
sagði öðrum þennan, merkilega draum. — Ofi vill verða, að
frásagnir brenglisi ef þær fara á milli margra. og birii hún
því þennan draum efiir sínu minni, sem mun iryggast. Kunn-
um við henni mikla þökk fyrir það. — I. J.
Riverion bærinn héli upp á
hundrað ára afmæli Manitoba,
laugardaginn 18. júlí og hófst
með morgunverði í samkomu-
húsi bæjarins. Þar voru til
sýnis allskonar handverk.
Um hádegi var skrúðför um
bæinn með bæjarstjóra, Beat-
rice Olafsson í broddi fylking-
ar og þóttu þessi táknrænust
og bezt: Co-op float; H. Olaf-
son’s old Truck; Holyks Store
og Debbie Appleyard. Skrúð-
förinni lauk í lystigarði bæj-
arsins. Þar dróg varabæjar-
stjóri Simbi Johnson Centen-
nial fánann að hún, en Mrs.
Kristrún Sigurdson lagði
blómsveig á landnefna minn-
isvarðann.
Mrs. Jón Pálmason gaf sól-
skífu í minningu um mann
sinn, sem var reist í garðin-
um. Næst canoe báta keppni á
ánni, og Neil Bruce og Terr-
ance Makara báru sigur úr
bítum.
Næst fóru fram baseball,
kapphlaup og aðrar íþróttir,
en um kveldið kom fjöldi
fólks saman til söngs — hoot-
enany — og voru aðal söngv-
ararnir, Solli Sigurdson,
Laura Dahlman, Freddie 01-
son, Laugi Johannesson, Ein-
ar Jonasson, Dickie Johnson,
Roy Gudmundson og Alvin
Jóhanneson. — Síðan var
skotið flugeldum á loft og
dansað fram eftir nóttu.
ÍSLENDINGADAGURINN Á
GIMLI sem haldinn var dag-
ana 1, 2 og 3 ágúst þótti takast
með afbrigðum vel. Bærinn
fylltist bókstaflega af fólki
fyrsta daginn og þykir líklegt,
að þessi árlega hátíð Islend-
inga, sem nú hefur verið hald-
in í 81 ár, hafi aldrei verið
betur sótt.
Aðallega fóru fram kapp-
hlaup og íþróttir fyrstu tvo
daganna, en því miður höfum
við e k k i upplýsingar um
hverjir hlutu verðlaun.
Á sunnudagskveldið safnað-
ist fjöldi fólks saman í lysti-
garði bæjarins og fór þar
fram almennur söngur —
hootenanny — undir stjórn
Solla Sigurdson fyrrum frá
Riverton en nú búsettur í
Edmonton. Eftir miðnætti var
svo dansað í samkomuhúsinu
fram eftir nóttu.
Aðaldagur hátíðarinnar,
mánudagurinn, hófst eins og
vcnjulega með skrúðför um
bæinn. í broddi fylkingar
C. F. B. Gimli Military band
og svo bíll Fjallkonunnar og
hirðmeyja hennar en í þeim
hlutverkum voru Mfs. Vald-
heiður Lára Sigurdson frá
Arnes, Joan Valdina Johnson
frá Arborg og Maureen Len-
ore Olafson frá Riverton, all-
ar frá norður Nýja íslandi og
fór vel á því; áður hafa þær
oftast verið frá Winnipeg eða
Gimli. Mikill fjöldi tók þátt í
þessari skrúðför og hlutu
þessir verðlaun:
Commercial:
lst Calverts of Canada,
Gimli, Man.
2nd Kardys Hardware and
Good Neighbour.
3rd Almond Acres,
Trailer Park,
Husavik, Man.
Honourable mention:
Falcon Cafe,
Gimli, Man.
Organizalions:
lst Minerva 4 H. Club.
2nd A. Horne of Peters-
field, Man.
3rd Stevens Family Tree,
Gimli.
Individual:
lst Sandra Sigurdson.
2nd Marion Cole.
3rd Brian Humeny and
Bob Malinowski.
Eftir hádegi hófst aðal
skemmtiskráin og leiddi Wil-
helm Kristjánsson Fjallkon-
una til síns gamla virðulega
sætis fyrir framan hið fagra
tjald, sem Árni heitinn Sig-
urdsson málaði. Þar nýtur
hún sín betur en á palli ræðu-
manna og heiðursgesta þar
sem henni var vísað til sætis
á síðastl. tveim ísl. hátíðum.
B. Valdimar Arnason var
forseti dagsins en því miður
höfum við ekki ávarp hans,
en ávarp Fjallkonunnar og að-
alræðurnar, Minni Canada
flutt af Hon. R. S. Bowles þá-
verandi fylkisstjóra Manitoba
og Minni íslands flutt af Hon.
Magnús V. Magnússon am-
bassador Islands til Canada
og Bandaríkjanna, hafa þegar
verið birt í þessu blaði. — Á
ræðupalli sátu o.g fulltrúar
frá stjórnum og félögum: Hon.
P. M. Pétursson fyrir for-
sætisráðherra Man.itoba,
Magnús Elíasson fyrir bæjar-
ráð Winnipeg, John Gottfred
þingmaður Gimli kjördæmis;
Daniel Sigmundson, bæjar-
stjóri á Gimli, Skúli Jóhanns-
son forseti Þjóðræknisfélags-
ins, Gissur Elíasson fyrir Ice-
Framhald á bls. 2.
MYNDSKREYTTUR
RÚNASTEINN
Mary Merwin, forstjóri
Massilon-safnsins í Ohio í
Bandaríkjunum, skýrði frá
því í dag að sér hefði borizt
vitneskja um að áristur járn-
grýtisklumpur, sem verið hef-
ur í safninu undanfarin 65 ár
og talinn unninn af Indíán-
um, sé sennilega norrænn
rúnasteinn frá 12. öld.
Steinninn er tíu sentimetra
hár og á hann höggvin and-
litsmynd af konu, en ofan við
myndina letur, sem sérfræð-
ingur telur rúnaletur. Sér-
fræðingur þessi er dr. Clyde
Keeler frá Milledgeville í
Georgíu, og segir hann að úr
rúnunum megi lesa dagsetn-
inguna 12. september 1154.
Steinn þessi barst Massilon-
safninu árið 1905, en hafði
áður verið í eigu dr Abra-
hams Peasé. Hafði dr. Pease
keypt steininn árið 1880 af
fjölskyldu einni í Ohio í þeirri
trú að hann væri frá Indíán-
um runninn.
Dr. Keeler segir að hugsan-
lega hafi steinninn verið not-
aður sem legstéinn 'á gröf
norræns landnema á tólftu
öld. Sé sú kenning rétt, er hér
um að ræða annað dæmi um
myndlist víkinga, sem fundizt
hefur í Norður-Ameríku. Hins
vegar hafa fundizt allmargir
rúnasteinar án mynda.
Steinninn hefur nú verið
1 o k a ð u r inni í geymslu í
banka í Massilon og bíður þess
að uppruni hans verði rann-
sakaður nánar. Var steinninn
fluttur í bankann að ráði dr.
Keelers, sem benti á að áður
hafi fundizt rúnasteinn í Ohio,
en þeim steini hafi verið
stolið.
Mgbl. 12. ágúst.
BREZKUR MIÐILL
LÆKNAR FÓTMEIÐSLI
Brezka blaðið „Psychic
News“, sem gefið er út af sál-
arrannsóknarmönnum í Bret-
landi og nær til rúmlega 100
þúsund lesenda, skýrði frá því
á forsíðu fyrir nokkru, hvern-
ig brezki miðillinn Horace
Hambling hafi með undra-
verðum hætti tekizt að lækna
fótmeiðsli Hermanns Gunn-
arssonar knattspyrnumanns.
B 1 a ð i ð segir: „Hermann
Gunnarsson, 23 ára, er talinn
bezti leikmaður Islands og
stundum nefndur í gamni
„Bobbi Moore norðursins“
hitti brezka miðillinn í
fimmtu íslandsför hans.
Örfáum dögum áður slasað-
ist Hermann í leik við úrvals-
lið höfuðborgarinnar, Reykja-
Framhald á bls. 4.
Trausti Vigfússon fluttist
til Kanada frá íslandi 1898 og
settist að við íslendingafljót.
Hann var alinn upp hjá
vandalausu — góðu fólki og
duglegu fólki, sem lagði ríkt
á við hann að vera trúr bæði
í orði og verki — Trausti var
hneigður fyrir smíðar og fór
af þessu heimili að læra
smíðar hjá frænda sínum,
I n g ó 1 f i Guðmundssyni og
vann fyrir því kauplaust í
þrjú ár eins og þá tíðkaðist.
Eftir það vann hann við smíð-
ar á íslandi í nokkur ár —
seinustu fjögur árin á Isafirði;
var þá giftur; búinn að koma
sér upp húsi í skuld.
Skáldið, Guttormur J. Guti-
ormsson við gröí konu Ram-
say á Sandy Bar en um þann
stað orti Gutlormur eilt sitt
merkasla kvæði. Eíiir 40 eða
50 ár, stóð nokkuð af slakketi
því er Trausti gerði, en nú
hefir það verið lagfært á ný.
Kona hans var Rósa, dóttir
sr. Odds V. Gíslasonar — sem
þá var prestur við íslendinga-
fljót. Hún hafði við heilsuleysi
að stríða sem hún gat ekki
fengið bót á, á Islandi. Faðir
hennar hvatti þau til að koma
til Kanada, því hann sagðist
myndi getað hjálpað henni,
sem líka reyndist rétt. Seldu
þau þá húsið og eftir að hafa
borgað allar skuldir, var eftir
rétt sem nægði í fargjaldið
vestur. —
Eins og áður er getið. sett-
ust þau að við Islendingafljót,
komu sér upp bjálkahúsi aust-
an við vatnsbrautina, rétt
norðan við Bjarkarvalla lín-
una, þar sem nú stendur hvít-
málað hús.
Þá voru frékar daufir tím-
ar hvað smíðavinnu snerti, og
kaupið lágt. Thorvnldson’s
Jjúðin mun hafa verið fyrsta
af s t æ r r i byggingum sem
hann vann við. Hann notaði
annan enda eldhússins fyrir
smíðastofu og gerði við og
smíðaði ýmislegt fyrir fólk, í
frístundum sínum og á vetr-
um. — Hafði þar eina renni-
bekkin sem til var, að öllum
líkindum í norður Nýja íslandi
á þeim tíma; hafði hann eign-
ast hann í Borgarfirðinum
eftir að hann lærði smíðar og
hafði hann tilheyrt presti sem
var í Reykholti á undan sr.
Guðmundi Helgasyni. — Þessi
rennibekkur hafði verið mjög
vandaður á sinni tíð og er enn
í góðu lagi, nú í eign Baldurs
Jónssonar í Arborg.
Trausti fann brátt að það
var ekki gott að stóla alger-
lega upp á útivinnuna; oft
lítið til að borða, og hann
var mótfallinn því, að safna
skuldum, þar sem ekki voru
neinar inntektir sem hægt var
að reiða sig á. Hann fór því
að leita eftir heimilisréttar-
landi. — En þá voru öll lönd
upptekin í grennd við Bæjar-
stæðið svo kallaða, sem hugs-
anlegt var að búa á. En þar
hefði hann helzt kosið að eiga
heima framvegis.
Um vorið 1900 tók hann að
sér að smíða Geysir skóla —
um tíu mílur suður og vestur
frá íslendingafljóti. Honum
féll vel við fólkið sem hann
kynntist þar og afréði því, að
taka land þar syðst í byggð-
inni. Landið var ekki álitlegt,
að mestu stór skógur og gras-
lendið vaxið willow og blautt.
Fyrsta verkið var að greiða
fyrir afrennsli eins og hægt
var, byggja lítinn kofa til að
flytja í, síðan að rífa niður
húsið við fljótið og fá það
flutt suður á landið áður en
frost fór úr jörð snemma um
vorið 1902, og byggja það þar
upp aftur.
Heimilisfólkið var þá þau
hjónin, Auðbjörg móðir
Trausta og gamall maður, Jón
Einarsson, sem var hjá þeim
fyrstu árin, og ég sem þetta
skrifa, þá á öðru ári. Það kom
þá sér vel að nágrannarnir
voru betur stæðir og greið-
ugir.
Erfitt reyndist, að koma
upp eins mörgum skepnum
og krafist var til að fá
eignarétt fyrir landinu. Og
það var ekki fyrr en 1907 að
hann gerðist eigandi að því.
Framhald á bls. 2.