Lögberg-Heimskringla - 29.10.1970, Síða 4

4
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 29. OKTÓBER 1970
Lögberg-Heimskringla
Published every Thursday by
NORTH AMERICAN PUBLISHING CO. LTD.
Prinied by
WALLINGFORD PRESS LTD.
303 Kennedy Slreei, Winnipeg 2, Man.
Ediior: INGIBJÖRG JÓNSSON
President, Jakob F. Kristjansson; Vice-President S. Alex Thororinson; Secretary,
Dr. L. Sigurdson; Treasurer, K. Wilhelm Johannson.
EDITORIAL BOARD
Winnipeg: Prof. Haraldur Bessason, chairman; Dr. P. H. T. Thorlakson, Dr.
Valdimar J. Eylands, Caroline Gunnarsson, Dr. Thorvaldur Johnson, Hon. Phillip
M. Petursson. Minneapolis: Hon. Valdimar Bjornson. Victorio, B.C.: Dr. Richard
Beck. Iceland: Birgir Thorlacius, Steindor Steindorsson, Rev. Robert Jack.
Subscription $6.00 per year — payable in advance.
TELEPHONE 943-9931
''Second class mail registration number 1667''.
Á ferð og flugi
v.
Ömurlegt er hve fólk almennt í þessari álfu ber
litla virðingu fyrir fortíðinni og þeim mannaverkum,
sem hér hafa verið unnin á landnámsárunum. Til dæm-
is eru hús, kirkjur og aðrar byggingar rifnar niður
rniskunarlaust og aðrar reistar í staðinn, sem eru e.t.v.
sterkbyggðari en alveg lausar við nokkur sérkenni,
sem gætu gert þær kærar í hugum fólksins.
Nú er búið að rífa niður gamla „City Hall“ hér
í borginni fyrir nokkru, og hefur víst flestum þeim
munum og myndum sem þar voru, verið tvístrað í
allar áttir, því hver kærir sig um slíkt drasl!
Þessi bygging, gamla City Hall, var einkennileg;
frábrugðin öðrum slíkum húsum; ýmsir gerðu gys að
henni en mér þótti hún ávalt skemmtileg og jafnvel
falleg. Nú eru komin í staðinn ferkönntuð kassahús,
sem standa annaðhvort upp á endan eða á hliðinni, öll
húsin gerð úr steypu og gleri.
Sömu leið fór pósthúsið gamla; það var svo ramm-
byggt að jafnvel með nútímatækjum var erfitt að rífa
það niður en það tókst. Allstaðar í þessari sléttuborg,
þar sem landrými er þó nægilegt, er stöðugt verið að
rífa einhver gömul hús hversu sögurík, sem þau kunna
að vera og svo rísa í staðinn þessi óhugnanlegu hús,
öll eins — ferkönntuð, úr steypu og gleri, kuldaleg og
leiðinleg að sjá.
Ég man eftir því, þegar ég fyrst kom til íslands,
hve ég kunni vel við mig í torfbæ frændkonu minnar á
Grásíðu við Víkingavatn, en þar var verið að reisa
nýbýli úr steypu. Sennilega hefir torfbærinn verið
jafnaður við jörðu eftir að nýja húsið var fullgert, því
erfitt er að halda við slíkum bæjum ef ekki er búið í
þeim, en þó‘ munu enn eftir nokkrir torfbæir á land-
inu, þar sem komið er fyrir forngripasöfnum eins og
í Árbæ nálægt Reykjavík. —
Bretar eru fastheldnastir flestra þjóða; þeir
vernda mörg sín gömlu sögulegu hús eins og fjársjóði.
Þessvegna höfðum við svo mikla ánægju af að koma
til London og þessvegna koma milljónir ferðamanna
til landsins á ári hverju. Þættir úr sögu þjóðarinnar
aftur í aldir, birtast þeim hvert sem litið er. Hinar
aldagömlu byggingar, götunöfnin, Thames áin, blöðin
Times og fl. rifja þegar upp svo margt og mikið, sem
maður hefir heyrt eða lesið um þessa fornu borg.
Við komum oft á gatnamótin, Nottingham Court
Rd. og Oxford stræti. Þar nálægt var nýbygging, gerð
úr steypu og gleri, kassamynduð eins og hér og reis
hátt til himins. Hún skar sig úr umhverfinu og virtist
alls ekki eiga þarna heima, og aldrei sáum við nokk-
urn mann fara þarna inn eða út. Við spurðum loks
karlinn, sem seldi þarna blöð á gatnamótunum, hvers-
konar bygging þetta væri. Hann leit yfir strætið á
bygginguna og var ekki frítt við að fyrirlitningar gætti
í svip hans um leið og hann sagði, „ætli nokkur vilji
nokkurntíma vera í þessari byggingu?“
Fleiri en blaðakarlinn og ég hafa andúð á þessum
nýbyggingum. Þegar við skoðuðum St. Pauls Cathe-
dral, tókum við eftir, að talsvert af nýbyggingum
höfðu verið reistar í nágrenni við kirkjuna. Við feng-
um bækling með myndum og sögu kirkjunnar og hefst
lesmálið með þessum orðum:
“Bombs have showered down on it, leaving its
precincts desolate wasteland — fires have raged all
around it — and graceless modern buildings have
sprung up on its very doorstep, yet the essential maj-
esty of Sir Christopher Wren’s great building is unim-
paired: The great dome still dominates the skyline of
the City of London as an eternal symbol of Man’s faith
in the Love of God.”
Þannig skrifar E. T. Floyd Edwin, MVO, OBE, MA.
Ekki er hægt að velja betra lýsingarorð um þessar
nýbyggingar nútímans en orðið, graceless. — I. J.
VÍSA
Hýr gleður hug minn
hásumarið,
skæran lofi skapara sinn
öll skepnan blíð;
skín yfir oss hans
miskunnin.
Hýr gleður hug minn.
To The People Of Haylond
I hereby wish ío voice my ihanks and Ihe deepest ap-
preciation for the beautiful plaque you presenied me with,
in appreciation of my writing the pioneer history of the
Icelandic Seitlemenis at The Narrows, Manitoba.
I have been aware thal my roots of íriendship and
goodwill stand deep in the Hayland soil but what I did noi
know was that they would flower at this time of year.
Thousand thanks to Hayland!
Geirfinnur Peterson.
January, 1970.
Geirfinnur Peterson
LÆRDÓMSRIT
HINS ÍSLENZKA
BÓKMENNTAFÉLAGS
Hið íslenzka bókmenntafé-
lag hefur nú hafið útgáfu á
öndvegisritum e f t i r ýmsa
heimsþekkta erlenda höfimda.
Bækur þessar koma út í bóka-
flokki, sem ber heitið Lær-
dómsrit Bókmenntafélagsins;
í þessari fyrstu syrpu bóka-
flokksins koma út fimm þýdd-
ar bækur. Sigurður Líndal,
forseti Hins íslenzka bók-
menntafélags, hefur skýrt svo
frá, að megintilgangurinn
með útgáfu þessara bóka sé sá
að leggja grundvöll að allri
þekkingu á íslenzku. Hið ís-
lenzíka bókmenntafélag hefur
nú starfað í rúmlega hálfa
aðra öld og á þessum langa
tíma gefið út mikinn fjölda
rita um hin margvíslegustu
efni. En því er ekki að leyna,
að á síðari árum hefur Hið
íslenzka bókmenntafélag ef til
vill ekki verið eins aðsóps-
mikið eins og áður, er þjóð-
félagið allt var mun fábreytt-
ara.
Af þessum sökum er það
sérstaklega ánægjulegt, að
Bókmenntafélagið skuli nú
hafa ráðizt í útgáfu Lærdóms-
rita, sem vafalaust verða fjöl-
mörgum kærkomið lestrar-
efni. En um langt skeið hefur
enginn hafizt handa um út-
gáfu bókaflokks af þessu tagi.
Þessi fyrstu fimm Lærdóms-
rit Bókmenntafélagsins eiga
öll brýnt erindi til nútíma-
mannsins, enda kennir þar
margra grasa. Þarna er af-
stæðiskenningin e f t i r Ein-
stein, Frelsið eftir Stuart Mill,
Um sálgreiningu eftir Freud.
Þá eru tvær bækur yngri höf-
unda: önnur um valdstjórn og
vísindi og hin um iðnríki
okkar daga. Allt eru þetta
bækur, sem vert er að kynn-
ast.
í þessum efnum hefur Hið
íslenzka bókmenntafélag nú
brotið ísinn á nýjan leik. Það
sýnir, að enn gegnir Bók-
menntafélagið þýðingarmiklu
hlutverki í íslezku þjóðfélagi.
IJ t k o m a Lærdómsrita er
þannig gleðilegur vottur um
aukið starf Bókmenntafélags-
ins auk þess, sem þau munu
vafalaust auka og efla þekk-
ingu og skilning Islendinga á
hinum margvíslegu og flóknu
viðfangsefnum, sem mann-
skepnan verður að glíma við
á þessum tíma. — Mgbl.
Readers may reeall that be-
ginning with the issue of
January 16th, 1969, Logberg-
Heimskringla began to publ-
ish a series of articles by
Geirfinnur Peterson entitled
“History of The Icelandic
Settlements at The Narrows,
Manitoba”. The series ended
with chapter 50 in the issue
of January 15th, 1970.
Geirfinnur Peterson
Many people found these
articles both interesting and
informative and it is certain
that Mr. Peterson has made
a most valuable contribution
to the history of rural settle-
ments in Manitoba. This is
attested to by tributes of vari-
ous kinds that have come to
the author. One of these was
the plaque, a picture which
appears in this issue together
with a note of appreciation
by Mr. Peterson.
Also in this issue is publ-
ished a map of the Narrows
d i s tr i c t with explanatory
notes making it easy to follow
the pattern of settlement
along the east shore of Lake
Manitoba in the nineties of
the last century. The map was
drawn by Mr. B. Wopnford.
Those interested in the pre-
sentation of the history of our
pioneers in this country will
be grateful to Mr. Peterson
for his contribution to our
knowledge of the Interlake
region. His account is valu-
able for the factual informa-
tion it supplies and invaluable
for the insight it gives into
the motivations of the pio-
neers who time after time left
relatively settled districts to
continue their search for the
place that their dreams had
made.