Lögberg-Heimskringla - 05.11.1970, Blaðsíða 6

6
-JL
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 5. NÓVEMBER 1970
GUÐRÚN FRÁ LUNDI:
NÁTTMÁLASKIN
Skáldsaga
„Sá held ég að ausi peningum, bláfátækur
gepill,“ var Hrólfur búinn að þusa áður en hann
vissi af.
„Það hefur nú líklega ekki verið rétt lýsingin
á honum og hans fólki, eftir því sem vel kunmug
kona tjáði mér “ sagði gesturinn, talsvert laun-
drjúgur með sig.
Sæja hafði staðið í göngunum hjá búrdyrun-
um, en nú flýtti hún sér inn í baðstofu og alla
leið inn í hjónahús til mömmu sinnar. Þar fór hún
að flissa og hlæja.
„Hvaða kætir þig svona, góða mín?“ sagði
Friðgerður. „Það er orðið óvanalegt að heyra þig
flissa svona dátt.“
„Ég er að hlæja að karlgerpinu á Þverá. Hon-
um tekst sannarlega upp núna. Þvílíkar ýkjur í
manninum,“ sagði Sæja og hélt áfram að flissa.
„Það er gott að þú getur hlegið hver sem gerir
þér glatt í sinni. Ég var orðin kvíðandi yfir fálæt-
inu í þér,“ sagði móðir hennar.
„Það er óþarfi að kvíða mín vegna. Ég er vel
frísk,“ sagði Sæja.
Þegar gesutrinn var farinn, fór Sæja aftur
fram í búrið. Þá sagði Hrólfur við dóttur sína:
„Hvernig lízt þér á fréttirnar frá Grænumýri?
Nú er Páll búinn að senda þangað tvær kerlingar
til þess að vera Júlla gamla til skemmtunar.“
Þá kom annað hláturskast, en samt ekki eins
mikið og hið fyrra í hjónahúsinu.
„Hvað svo sem skyldi mér koma við hvern
hann sendir þangað, fyrst ég er ekki sú mann-
eskja að geta búið þar sjálf?“ sagði hún, þegar
hláturskastinu linnti.
„Já, það eru vandræði. En karlinn er hrifinn
af Páli og dugnaðinum hans, segir að hann stundi
sjóinn hvenær sem hann geti og sé svo fullur
stundum, að hann komist naumlega heim til sín
og sofi þá á stofugólfinu," sagði Hrólfur.
„Þar svaf hann einu sinni, þegar ég kom út
eftir í sumar. Þá hafði hann verið á færaveiðum
alla nóttina,“ sagði Sæja og fór aftur að hlæja.
„Hverslags hlátur er þetta í þér, manneskja?"
sagði Hrólfur hranalega.
„Ég get ekki annað en hlegið að vitleysunni,
sem rann upp úr karlgarminum,“ sagði hún og
fór fram úr búrinu.
„Ég skil bara ekkert í þessu,“ sagði móðir
hennar, sem nú var komin fram í búrið til að
heyra fréttir. „Hún er ekki vön að hlæja svona.
Það er líklega bezt að vera ekki að minnast á
þetta Grænumýrarheimili frekar.“
Það var heldur ekki gert. En Hrólfur bóndi
hugsaði þó nokkuð oft um það. Fannst það hart,
að láta jörðina og búið ganga úr greipum sér.
Dálítil raunabót að það lenti þó hjá Jónönnu. En
Miún var nú einu sinni búin að kæla svo huga hans,
að Sæja var honum kærari, þrátt fyrir gönu-
skeiðið.
Þegar sláturstússið var loksins búið, fóru þær
báðar út á bæi, Sæja og Ráða og komu heim að
kvöldi sama dags, ákaflega ánægðar með ferðina.
Sæja sagði foreldrum sínum, að það hefði verið
svo gaman að sjá, hvað Sæfríður litla hefði stækk-
að síðan hún sá hana síðast.
„Langar þig ekki til að taka hana hingað og
hugsa um hana sjálf?“ sagði faðir hennar. „Ekki
er ómögulegt að hún lífgi eitthvað upp heimilið."
Friðgerður saug upp í nefið, en sagði ekkert.
„Ég býst ekki við að hún kærði sig mikið um
að hafa vistaskipti. Það eru allir svo góðir við
hana þarna á Svelgsá og kunna mikið betur að
Hugsa um hana en ég,“ sagði Sæja.
Ráða sagði húsmóður sinni frá því í fjósinu,
að nú væri Jónanna úti á Grænumýri að sjóða
slátur handa karlinum og einhver ætti víst að
éta það með honum, en hver það væri, vissi
enginn. Páll hefði bara sagt að það færi bráðum
að fjölga kringum Júlla skinnið. Þetta væri bara
bráðabirgðabúskapur, sem þar væri núna.
„Svo hann hefur þá verið heima?“ sagði
Friðgerður.
„Já, fyrst var hann það, en svo hvarf hann og
sást ekki meir. Ingunn sagði að hann væri senni-
lega við kindur. Það skilur bara engnn þetta
búskaparstúss hjá þeim. En líklega flytja þau að
Grænumýri í haust, eða það heldur mamma að
minnsta kosti. Hún verður bærilega ánægð með
það, kerlingarskinnið hún Bergljót. Hún bara
elskar þau og það allt þarna á Svelgsá. Hún sagði
brosandi, þegar ég spurði hana, hvort hún færi
ekki að flytja á sína eigin jörð: Kannski með vor-
inu, ef ég tóri svo lengi, var svarið.
45.
Úr allraheilagarmessu kom Simmi heim frá
sjónum, því að nú var kominn norðangarri og
allir hættir að hugsa um frekari sjósókn þetta
haust. Hann var eins og vanalega, þögull og fá-
fróður. Samt kom það fyrir að hægt var að toga
upp úr honum hitt og þetta.
Svo hljóp einhver bölvuð fýla í Þúfnahyskið,
þegar ein kýrin þar kom heim eitt kvöldið með
rifið júgrið. Það hélt að hundarnir á Bakka hefðu
verið þar að verki. Síðan leit það aldrei inn, það
fréttafróða fólk.
Eitt kvöldið settist Hrólfur á rúmstokkinn hjá
Simma og fór að skrafa við hann um eitt og
annað og spyrja hann frétta utan af Mölinni.
„Hefur Páll á Svelgsá nokkuð róið í haust?“
var ein spurningin.
„Jú, hann hefur oft farið á sjó. Það er maður,
sem dregur vel að sínu heimili,“ sagði Simmi.
„Líklega er það svo að hann er ekki eins léleg-
ur búmaður og flestir álitu hann,“ sagði Hrólfur.
„Honum veitir sjálfsagt ekki af því að draga-fisk-
meti, þar sem hann hefur tvö heimili að sjá fyrir,
því líklega fer Júlli gamli ekki og þessar tvær
kerlingar, sem hjá honum éru, mikið á sjó. Þvílík
þó bölvuð endaleysa.“
„Hann er nú laus við umstang, en það er nú
talsvert, sem hann er búinn að snúast fyrir það
heimili,“ sagði Simmi hæglátlega að vanda.
„Nú, nú, hver er þá orðnn ráðgjafi Bergljótar
gömlu, sem hún trúir betur en Páli?“ sagði
Hrólfur.
„Hann er búinn að fá fólk í bæinn til vorsins,
hvað sem lengur verður,“ svaraði Simmi.
„Einmitt það. Þú ert svei m^r nokkuð fróður,
þegar þú á annað borð vilt tala, Simmi minn. Eru
þá kerlingamar farnar?“ spurði Hrólfur.
„Þær hafa líklega farið, þegar nýja fólkið kom,“
sagði Simmi og bætti svo við: „Páll er búintn að
bjóða mér jörðina og búið í vor, ef ég vil og þau
kæra sig ekki um að verða þar lengur.“
„Það væri víst þægilegast fyrir hann að fara
þangað sjálfur,“ sagði Hrólfur.
„Þau vilja helzt ekki missa þau frá Svelgsá,
gömlu hjónin, heyri ég fólk segja,“ sagði Simmi
og var nú áreiðanlega orðinn grútsyfjaður.
Það hnussaði í Hrólfi bónda.
„Hvað skyldi það vera, sem þau vilja ekki
sanka að sér? Er þá Bergljót gamla komin út
eftir til þessara nýju ábúenda eða húsmennsku-
gepla eða hvað maður á að kalla þau,“ sagði hann.
„Það hef ég ekki hugmynd um,“ svaraði
Simmi.
„Og náttúrlega hefurðu heldur ekki hugmynd
um, hvaðan það er þetta fólk. Þú er ókunnugur
þarna út frá,“ sagði Hrólfur.
„Það eru víst gömul hjón innan af Fljótshöfn.
Ég veit ekkert hvað þau heita, nema sonur þeirra
heitir Sveinbjörn og hann hefur þú víst séð. Sæja
kannast eitthvað við þau,“ sagði Simmi.
„Hvert í þó sjóðandi. Er hann búinn að koma
þeim út eftir. Hvað er þetta stór fjölskylda?
Hann er ekki að tala um það við mig, pilturinn,“
sagði Hrólfur.
„Ég sá ekki nema gömlu hjónin. Þau komu
með skipinu um daginn. Skepnumar voru reknar
áður,“ sagði Simmi.
„Og var það stór fjárrekstur?“ spurði Hrólfur.
„Það var sagt að það hefðu verið tíu ær og
eitthvað af lömbum,“ svaraði Simmi.
„Ég á nú bara engin orð yfir þessum stórfrétt-
um,“ sagði Hrólfur bóndi, stóð upp af rúmstokkn-
um og snaraðist inn í hjónahúsið.
Þar sátu þær mæðgurnar við spuna, en Bessi
var að lesa í bók.
„Mér þykir Sigmundur segja fréttir,“ sagði
Hrólfur hálfgremjulega.
„Hvaða fréttir eru það?“ spurði kona hans
áhugalaust.
„Það er þó ráðsmennska í Páh með þessar
reitur Bergljótar gömlu.“
„Það verður einhver að hugsa um þær fyrir
hana. Ekki getur hún gert það. aumingja skarið,“
sagði Friðgerður.
Sæja stöðvaði rokkinn og hlustaði.
„Það er nú meiri bölvuð vitleysan að vera að
leigja bráðókunnugu hyski jörðina og bústofn-
inn. Þetta nær engri átt að anza þessu, að það
megi ekki leigja jörðina og skipta svo peningun-
um milli systranna, ef kerlingargarmurinn vill
endilega láta þær njóta þessara reyta sinna,“
sagði Hrólfur ergilegur.
„Er hann búinn að fá eitthvað fólk í kofana?“
spurði Sæja.
„Svo segir Simmi. Og ég býst við að það sé
rétt hermt. Ég hef ekki reynt hann að því að fara'
með ósannindi, piltinn,“ sagði Hrólfur.
„Þá er Ella og kerlingin famar þaðan,“ sagði
Sæja og fór aftur að spinpa.
„Það er líklegt,“ sagði Hrólfur ergilegur yfir
því mikla áhugaleysi, sem þessi frétt vakti hjá
þeim mæðgunum. Samt kunni hann ekki við að
segja dóttur sinni, hver þessi húsmennskuhjón
voru, sem nú væru nýflutt að Grænumýri. En
hann var úfinn í skapi, svo að fáir urðu til þess
að yrða á hann.
Nokkrum dögum seinna kom þó góður gestur,
sem gisti á Bakka.
„Það var ágæt sending,“ sagði Hrólfur, „því
að nú verður þó hægt að draga í spiL“
Gesturinn var Þorkell á Háaleiti. Hann var
vel kunnugur á Svelgsá og hafði jafnan fréttir að
færa, án þess þó að geta kallazt slefberi.
Gestinum var boðið inn í búrið. Það stóð heit-
ur matur á eldavélinni, en hann var matarþurfi,
kominn lengst framan úr sveit, og hafði átt langa
og erfiða dagleið.
„Ég hlakka til þess að fá þig í spilin,“ sagði
Hrólfur. „Nú kemur Páll tengdasonur aldrei, en
það er þó maður, sem skemmtilegt er að spila við.
Hann er víst aldeilis önnum kafinn í reitunum
hennar Bergljótar gömlu og snýst í kringum hana
eins og hjól á ási. Það hefði verið eitthvað sagt
um þau, ef hún hefði verið yngri.“
„Já, heldurðu það,“ sagð gesturinn. „En nú er
ekki hægt að hengja hattinn sinn á þann snaga,
þar sem hún er farlama gamalmenni. Svo dettur
engum í hug að segja annað en það, að hann geri
þetta allt af eintómum brjóstgæðum, blessaður
maðurinn,“ bætti gesturinn við og brosti.
„Þú heldur það, Þorkell minn,“ sagði Hrólfur
dræmt. „En heldurðu að það verði nóg hey þarna
á Grænumýri?“ bætti sá mikli búhöldur við.
„Það er vel líklegt. Það voru miklar fymingar
þar í vor og hafa alltaf verið, og taðan er ágæt
eins og hjá öllum eftir þetta indæla sumar,“
svaraði gesturinn.
„En þessi húsmennskuhjón bættu víst ein-
hverju við á fóðrin, hef ég heyrt,“ sagði Hrólfur.
„Þau komu víst með fimmtán kindur og eina
kú. Það fá þau fóður fyrir og annað ekki. Þau
fá það fyrir að hugsa um Júlla gamla og láta
hann hafa mjólk fram að jólaföstu, þangað til hin
kýrin ber,“ sagði gesturinn.
„Það munar nú um það. Þau verða áreiðanlega
skaðlaus af því. Bölvaður asnaskapur er þetta í
Páli. Hann hefði víst getað fengið einhverja
manneskju til þess að hugsa um karlgarminn,"
sagði Hrólfur