Lögberg-Heimskringla - 12.11.1970, Page 3

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 12. NÓVEMBER 1970
3
„Ég held, Vigfús, eftir því
sem ég hef nú heyrt til þín,
að þá þurfir þú varla að
kvíða dómi mínum um ræð-
ur þínar á morgun. Og kirkju
þína sæki ég á morgun, að
mér heilum og lifandi, þótt
ég verði að koma þangað eins
og ég er klæddur nú. Ég kem
þar sem langferða-maður, svo
sem í rauninni við erum allir
og alls staðar. 1 æsku heyrði
ég, að öllum væri heimil
kirkjuganga, hverju sem mað-
urinn klæddist“.
„Rétt um það“, skaut prest-
urinn inn í.
Ég hélt áfram, og spurði:
„En meðal annars, hvern átt
þú að jarðsyngja á morgun?
„Það er húsfreyja hér úr
sókninni, kona, sem staðið
hefur í umsvifamiklu húsmóð-
urstarfi í nokkra áratugi“,
svarar presturinn. „Ójá, svo
er nú það. Undan burtför af
þessum heimi kaupir sig eng-
inn frí“, varð mér að orði.
Eftir andartaksþögn segir
séra Vigfús: „Ég óska, vinur,
að þér verði að trú þinni á
morgun í kirkjunni, hvað orð
mín og athafnir snertir, en
nóg um það að sinni. Nú má
ég ekki lengur halda þér frá
hvíld og svefni. Þú hlýtur að
vera 1 ú i n n , eftir langan
áfanga í dag“. „Ég hef á
s t u n d u m verið þreyttari
heima heldur en mér finnst
ég vera nú. Þó er bezt að
þiggja nú rúmið“, bætti ég
við.
Presturinn fylgdi mér til
svefnstofu, tók í hönd mér,
óskaði mér hvíldar og svenfs,
bauð góða nótt og gekk úr
stofunni.
Nóttin leið, ég svaf og
hvíldist vel, nótt svo heið og
björt eins og júnínótt getur
f e g u r s t orðið, svo enginn
sjást skil dags og nætur. Ég
reis tímanlega úr rúmi að
vanda og gekk til hesta
minna. Á þeim var ekki að sjá
eftir tvær langar dagleiðir.
Þegar ég kom heim á hlað-
ið, stóð prestur úti. Þegar við
höfðum boðið hvor öðrum
góðan dag, segir hann: „Ég
var að skyggnast eftir þér.
Hvernig svafstu?" Ég þakkaði
og sagði sem var. Mér sýnd-
ist sem hann mundi lítið hafa
sofið, og skildi ég það vel.
Hann bað mig að ganga í bæ-
inn. „Kaffið er alveg að
koma “, sagði hann.
Milli dagmála og hádegis
fóru prestshjónin til heimilis
hinnar látnu. Þar átti prest-
urinn að fomum sið að flytja
húskveðju. Milli klukkan eitt
og tvö sást til líkfylgdarinn-
ar, sem virtist all-fjölmenn.
Margst fólk var þá komið
á kirkjustaðinn, en engan
þekkti ég í þeim hópi.
Ég gekk síðastur í kirkj-
una, settist á yzta bekk, sem
utangátta maður, kominn þar
af tilviljun.
F y r s t flutti presturinn
venjulega messu með því, sem
þar á við, fremur stutta ræðu,
en góða, að mér fannst, og
mjög vel flutta. Eftir mess-
una hófst útfararathöfnin, lík-
ræða yfir hinni látnu konu.
Ræðan var vel flutt og senni-
lega vel uppbyggð. Á aðal-
innihaldi ræðunnar er ég ekki
dómbær, þar eð ég þekki ekki
til ævi hennar og heimilis-
starfa um langt árabil.
Ekki hafði prestur lengi
talað, þegar ég vissi, hvaða
konu var hér um að ræða“.
„Þekktir þú þá konu þessa?“
spurði Björn. „Ójá, einu sinni
þekkti ég hana nokkuð, eða
svo hugði ég þá, en æskunni
skeikar á stundum, einnig
okkur, sem eldri erum. Þú
barst einnig nokkur kennsl á
hana, Björn, og kem ég að
því bráðum“, bætir Þórólfur
við, „en nú hverf ég aftur að
jarðarförinni.
Þegar út var hafið, fór ég
síðastur út, svo sem ég gekk
síðastur inn. Ég fylgdi eftir
fólkinu í kirkjugarðinn, en
stóð álengdar, meðan prestur-
inn framkvæmdi þar sín
skylduverk. Að því loknu fór
ég úr garðinum, og gekk til
hesta minna, sem voru á
næstu grösum, athugaði þá
vendilega, járn og allt ástand
þeirra, og sá, að þar var engu
ábótavant.
Framhald.
Hvers vegna hætta að reykja?
Notkun tóbaks í Evrópu
hefur tíðkazt í tæp 400 ár.
Það hefur verið reykt í píp-
um, vindlum og vindhngum,
og það hefur verið tekið í nef-
ið. Tóbakið hefur verið lof-
sungið af mörgum, og fáir
urðu til að fordæma það fyrr
en nú síðustu tvo áratugina.
Verksmiðjuframleiddir vindl-
ingar eða- sígarettur urðu ekki
algengasta reykingaformið
fyrr en á þessari öld. Smám
saman eru sígarettureykingar
orðnar svo almennar, að tjón-
ið sem þær valda hefur verið
viðurkennt — fyrst af lækn-
um og síðan af öllum almenn-
ingi.
Fyrsta veigamikla framlag-
ið til læknabókmenntanna um
áhættur reykinga kom fram
fyrir 20 árum í Bretlandi og
Bandaríkjunirm. F r á þ v í
snemma á fjórða áratugi ald-
arinnar hefur mannslátum af
völdum lungnakmbba fjölgað
mjög ört, og tvær viðamiklar
rannsóknir leiddu í ljós,
að lungnakrabbasjúklingamir
voru nálega undantekningar-
laust reykingamenn. I kjölfar
þessara tveggja fyrstu kann-
ana komu á næstu tíu árum
víðtækari og nákvæmari
rannsóknir, sem sönnuðu að
fullu sambandið milli sígar-
ettureykinga og lungna-
krabba. Á þessum eina áratug
jókst dánartala karlmanna af
völdum lungnakrabba um 75
prósent. Einnig meðal kvinna
hækkaði dánartalan af völd-
um þessa sjúkdóms.
Lungnakrabbi er lengi að
þróast, og er það ástæða þess,
að menn urðu ekki fljótari
til að koma auga á, að aukn
ing sígarettureykinga 20 eða
30 árum fyrr var nátengd
mun hærri dánartölu af völd-
um krabbameins mörgum ár-
um seinna. Bindindismenn á
tóbak geta líka fengið lungna-
krabba, en hættan er um 20
sinnum meiri hjá miklum
reykingamönnum, sem
kannski reykja allt að 40 síg-
arettum á dag. Meðal verka
manna sem vinna við úraní-
um eða verða fyrir asbestryki
er lungnakrabbi ennþá al-
gengari, en e i n n i g meðal
þeirra eru það nálega ein-
göngu reykingamenn sem fá
hann.
EKKI AÐEINS
KRABBAMEIN
Þegar í ljós kom, hve hætt
reykingamönnum v a r v i ð
lungnakrabba, var að sjálf-
sögðu farið að gaumgæfa,
hvort reykingar ættu ekki sök
á öðrum sjúkdómi, sem leiddu
til dauða. Þær rannsóknir
hafa leitt í ljós, að tveir ban
vænir sjúkdómar meðal ungra
karlmanna — lungnapípu-
bólga (bronkítis) og blóðtappi
— eru algengari meðal sígar-
ettureykingamanna en þeirra
sem ekki reykja. Ennfremur
má nefna ýmsar óalgengari
tegundir krabbameins, eins og
t. d. krabba í hálsi og lifur,
sem eru tíðari hjá reykinga-
mönnum.
Staðreynd er það, að sá sem
reykir 20 eða fleiri sígarettur
daglega frá tvítugsaldri deyr
að öllum líkindum 5 árum
fyrr en jafnaldri hans, sem
reykir ekki. Séu reyktar 40
sígarettur eða fleiri daglega,
styttist æviskeiðið sennilega
enn um þrjú ár, eða samtals
um 8 ár.
í Bretlandi deyja að líkind-
um yfir 50.000 manns árlega
af sjúkdómum sem sígarettu-
reykingar hafa valdið. Að
vísu eru margir þeirra aldr
aðir menn, en mönnum hefur
reiknazt svo til, að árlega fari
að minnsta kosti 150.000
vinnuár í súginn hjá fólki
innan við 65 ára aldur af
völdum þessara sjúkdóma. Út-
reikningar sem gerðir hafa
verið í Bandaríkjunum, Kan-
ada, Niðurlöndum, Svíþjóð,
Danmörku og Noregi leiða til
sömu niðurstöðu.
Lungnakrabbi h e f u r til
þessa vakið mesta athygli, en
sjúkdómar sem minna láta
Framhald á bls. 7.
ICELAND - CAUFORNIA C0.
Bryon (Brjann) Whipplc
Import and Sole of lcelandic
Woolens, Ceramic, Etc.
1090 Sonsome, Son Froncisco CA94111
Wanted for cash: Older
lcelandic Stamps and Envelopes
Building Mechanics Ltd.
Polntlng - Decorottng - Conotruotlo"
Renovoting - Reol Sitoto
K. W. (BILL) JOHANNSON
Manager
938 Elgln Avenuo Wlnnlpog 3
A. S. BARDAL LTD.
FUNERAL HOME
843 Sherbrook Steret
Selur Hkkistur o§ annast um
íitfarir. Allur utbúnaSur
sá bezti
Btofnað 1894 SPruce 4-7474
Benjamlnson Constructlon Co.
Ltd.
Lennett Motor Service
Operoted by MICKEY LENNETT
IMPERIAL ESSO PRODUCTS
Hergrave & Bannotyn*
WINNIPIG 1, MAN.
Phona 94J-8157
Asgeirson Paints & Wailpapers
Ltd.
BUILDING MATERIALS
696 Sargent Ave&ue
Winnlpeg 3. Maniioba
• All types of PLywood
• Pre-finish doors and
windows
• Aluminum combination
doors
• Sashless Units
• Formica
© Arborite
© Tile Boards
• Hard Boards etc.
© Table Legs
Phones
SU 35-967 SU 34-322
FREE DELIVERY
1425 Erin Slreet.
Winnipeg 3,
Ph: 786-7416
GENERAL CONTRACTORS
E. BENJAMINSON. Managor
RICHARDSON & COMPANY
Barrintars and Soltcltort
274 Garry Street, Wlnnipetg I, Monltoba Talaphona 942-7467
G. RICHARDSON, Q.C. J F. *. TAYLOR, LL.B.
C. R. HUBAND, LL.B. W S. V'RIGHT, B.A., LL.B.
W NORRIE, B.A., LL.B. W J. KCHLER, B.A., L.L.B
C. M ERICKSON, B.A., LL.B. E C RIAUDIN. B.A., L.L.B,
"GARTH M. ERICKSON of thc firm of Richardscn & Company attand® at tha
Gimli Credit Union Office, Gimli, 4:00 p.m. tr> 6 00 p.m. on the flrst ond thlré
Wednesday of each month."
• Business and Professional Cards •
ÞJÓÐRÆKNISFÉLAG ÍSLENDINGA í VESTURHEIMI
Forseti: SKÚLI JÓHANNSSON
587 Minto Street, Winnipeg 10, Monitoba
Styrkið félagið með þri að geraat meðlimir.
Ársgjald — Einsiaklingar $3.00 — Hjón $5.00
Sendial til fjármálaritara
MRS. KRISTIN R. JOHNSON
1059 Dominion St., Winnipag 3, Manitoba.
Phong 783-3971