Lögberg-Heimskringla - 03.12.1970, Blaðsíða 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGlNN 3. DESEMBER 1970
5
Ljósið fró Strandarkirkju
lagaákvæði þessi vott um
þroskaðar siðgæðishugmynd-
ir akuryrkjuþjóðar, sem stóð
á háu menningarstigi. Eru
það einkum þrjú ákvæði í
þ e s s u m lagabálki Súmera,
sem hafa vakið miklar um-
ræður í ræðu og riti. En þau
sýna, að jafnvel í þessari
dimmu fomeskju, fyrir nærri
sex þúsundum ára, voru hin
ómannúðlegu lög um „auga
fyrir auga og tönn fyrir tönn“
ekki til í löggjöf þessarar
þjóðar. Er t. d. lagt svo fyrir,
ef maður verður valdur að
meiðslum eða líkamslýtum á
samferðamanni sínum, að þá
skuli hann gjalda sekt í hlut-
falli við unninn glæp og einn-
ig skuli taka tillit til allra
aðstæðna í hverju tilviki, t. d.
um áreitni og sjálfsvörn.
Ætla má, að Súmerar hafi
trúað á persónulegt fram-
haldslíf í einhverri mynd.
Skömmu eftir aldamótin fann
enskur fræðimaður, Sir Leon-
ard Woolley, grafhvelfingu
mikla í r ú s t u m, þar sem
Úr, fæðingarstaður Abrahams,
hafði staðið. Báru konungs-
hjón þar beinin ásamt fjölda
af þjónustufólki, sem hafði
verið látið fylgja þeim inn
um dauðans dyr. Þarna fund-
ust fágætir munir og fagrir,
svo sem harpa, slegin gull-
þynnum, sem þjónn var lát-
inn halda á. Hefir hann átt
að skemmta kóngi sínum í
dánarheimum. Þessi dýrgrip-
ur var næstum horfinn, að
undanteknum gullspöngum
og demöntum, en hafði látið
eftir mynd sína á jarðlaginu,
svo að glöggt mátti greina
lögun hennar og gerð, þar
sem hún lá á brjósti beina-
grindar af manni þeim, sem
eitt sinn fór mjúkum hönd-
um um strengi hennar.
Súmerar virðast hafa búið
yfir kímnigáfu og góðri
greind. Fjöldi spakmæla hef-
ir komið fram í bókmenntum
þeirra, og eru þessi tilfærð
til sýnis:
Vera má, að þú sért
undirgefinn
konungi eða jarli, en sá
maður sem
mest ber að óttast, er
skattheimtumaðurinn.
Sá maður sem hefir ekki
haft fyrir konu og
börnum að sjá, hefir aldrei
haft hring í nefinu.
Fræðimenn telja, aí Súm-
erar hafi verið brautryðjend-
ur í ýmsum greinum og fyrst-
ir í flestu: guðfræði, siðspeki,
löggjöf, stjórnskipan; að þeir
hafi gefið heiminum hinn
fyrsta Nóa, fyrsta Móses,
fyrsta Job, fyrsta letur og
fyrstu fræðibækur. En samt
gleymdust þeir, og heimur-
inn lætur sig þá engu varða
að undanteknum fræðimönn-
um, sem hafa það fyrir at-
vinnu að skyggnast inn í
skúmaskot löngu liðinna alda.
Menn sem á vorum dögum
ferðast um þessar slóðir, þar
sem hin fornu menningarríki
stóðu: Súmer, Babylon, Ass-
yría, Kaldea og Fersía, eiga
bágt með að trúa, að þarna
hafi nokkru sinni búið menn-
ingarþjóðir, hvað þá að þær
hafi verið „fyrstar“ í nokkru,
sem að menningu lýtur.
Einn af hinum fornu kon-
ungum Súmera lét gera yfir-
lýsingu og skrá hana á stein-
flögu. Fjallar hún um afrek
hans við áveitur og landbún-
að. Þar segir svo: „Ég hefi
gefið eilíft vatn og óendan-
lega velgengni landi mínu í
Larsa ..
En ekkert, sem menn fram-
kvæma, stendur um eilífð.
Þessi forni aldingarður, sem
einu sinni var, er nú fyrir
löngu orðinn að eyðimörk.
Vatnsveitukerfið ónýttist af
vanrækslu og hvarf í sand-
inn. Þegar Bretar tóku þessi
lönd af Tyrkjum árið 1917,
var þessi frjósami dalur orð-
inn einhver ömurlegasti blett-
ur á yfirborði jarðar. Svo er
það enn í dag. Minnsti and-
blær þyrlar upp rykstrókum,
sem gera mönnum erfitt um
andardrátt. Hvar sem reið-
maður fer, á hesti eða úlfalda,
má merkja návist hans af
þykku rykskýi. Landið breið-
ist út, eins langt og augað
eygir, brunnið og gróður-
snautt. Fæðingarstaður Abra-
hams, Úr 1 Kaldeu, eða hinu
forna Súmerlandi, stóð eitt
sinn á bökkum Evfratárinnar,
en áin hefir fyrir löngu breytt
um farveg. En ef menn klifra
upp á rústir af hinum gamla
Babelturni, sem þar stendur,
má sjá móta fyrir trjágróðri
á bökkum árinnar, tólf mílur
í austurátt. Annars blasir
auðnin við, í allar áttir. Hita-
öldur dansa yfir landinu og
skapa alls konar sjónhverf-
ingar og töframyndir. Ferða-
maður, sem staddur ,var á
þessum stað fyrir nokkrum
árum, skrifaði í dagbók sína:
„Það er ekki furða, þó að
Abraham færi héðan burt —
meira að segja Job mundi
ekki hafa tollað hér.“
Allt er hverfult í heimi.
Dýrð mannanna hverfur. Um-
hverfið breytist. Lönd og lýð-
ir hverfa í móðu og mistri
aldanna og lifa, þegar bezt
lætur, í óljósri minningu
nýrra kynslóða, í gömlum
doðröntum eða mold og leir.
Fornleifafræðin h e f i r sýnt
fram á, að vegferð mannsins
á jörð er löng orðin og bar-
átta hans margvísleg. Enn
spyrja menn: Hvaðan? Hvers
vegna? Hvert?
I þessum efnum vita jafn-
vel hinir vitrustu á meðal
manna ekki neitt. Vér getum
aðeins vonað og trúað. En
jafnan er gaman að glíma við
óráðnar gátur.
ENDIR.
Þann 14. júní 1953 afhenti
vestur-íslenzka konan E. von
Renesse mér 5 dala áheit á
Strandakirkju f r á Trausta
Vigfússyni, Árborg Manitoba.
Jafnframt því sem ég fyrir
h ö n d Strandakirkju þakka
áheitið, læt ég fylgja greinar-
gerð hans fyrir áheitinu:
— Ritstj. Kirkjuritsins.
„Ég var unglingsdrengur,
17 ára gamall 1886. Ég var á
leið í verið, var ráðinn hjá
séra Oddi Gíslasyni á Stað í
Grindavík. Ég hitti menn í
Reykjavík, sem ég varð sam-
ferða suður í Hafnir. Var ég
þar um nóttina og lagði einn
af stað daginn eftir. Veðrið
leit illa út um morguninn, og
versnaði enn, er á daginn leið.
Ég hélt mér við heiðina og
miðaði við Súlur, fjall í
Hafnahrauni, því með sjónum
er sandur mikill og fullt af
gjám.
Ég tapaði áttunum og vissi
ekki hvar ég var. Það var
kominn svarta bilur og ég
bjóst við að verða þarna úti,
svo ég settist niður, tók upp
sálmabókina og braut blað við
„Kallið er komið“. En þá datt
mér í hug að heita á Stranda-
kirkju, og ætla henni tvær
krónur, þegar ég gæti misst
þær, því að þá var ég alveg
alíslaus, ef ég bjargaðist úr
þessum vandræðum. í því
varð mér litið í áttina til
kirkjunnar, sá ég þá að birti
og braust fram svo bjart ljós,
að það lýsti sem sól. Sá ég
nú veginn, sem lá skammt frá
og sandvörðuna. Þetta varði
nógu lengi til þess, að ég gat
sett á mig áttina og komst
slysalaust það sem eftir var.
Séra Oddur var úti, þegar
ég kom. Það var kl. 9 um
kvöldið. Var hann alveg hissa
og sagði, að sér hefði ekki
dottið í hug, að nokkur mað-
ur væri á ferð í þessu veðri.
Það varð ekki úr, að ég
gæti komið þessu til skila á
meðan ég var á íslandi. En
nú er vinkona'mín að fara til
íslands, sem ég treysti til þess
að koma þessu í lag fyrir mig
og sendi ég nú $5.00 til þess
að bæta fyrir dráttinn.
Með óskum um, að Stranda-
kirkja' megi lengi haldast og
lýsa villtum leiðina.
Trausti Vigfússon
Árborg, Maniioba. Canada.
EFTIRMÁLI
Þórunn, dóttir Trausta Vig-
fússonar færði L.H. þessa at-
hyglisverðu sögu og kunnum
við henni þakkir fyrir, því
íslendingar hafa ávalt haft
ánægju af frásögnum um dul-
arfull fyrirbrigði. — Hér fylg-
ir önnur frásögn, sem Þórunn
hefir eftir föður sínum:
Þetta var ekki í eina skipt-
ið, sem faðir minn sá svona
ljós eða birtu. Það var, að
mig minnir, þegar hann var
tíu ára. Fólkið, sem ól hann
upp, hafði verið að binda og
reiða heim hey seinni part
dags. Það var þungt loft og
komið myrkur þegar seinasta
ferðin var farin heim. Það
hafði orðið eftir reipi þar sem
verið var að binda heyið og
vinnukona var send til að
léita að þeim og faðir minn
látinn fara með henni.
Þegar upp á engi kom, var
orðið svo dimmt að þau fundu
ekki reipin, og voru í þann
veginn að snúa heim aftur
við svo búið, þegar að birti
allt í einu og varð bjart eins
og að degi. Þetta stóð yfir
nógu lengi til þess að þau
fundu reipin.
Faðir minn hugsaði mest
um að komast heim; hann var
hræddur við þetta ljós, sér-
staklega fyrir þá ástæðu, að
hann hafði heyrt, að eitthvað
ætti að fylgja þessari vinnu-
konu, sem hann var með. —
Ég veit ekki hvað þetta var
langt frá heimilinu og man
ekki hvort fólkið heima sá
þessa birtu, en minnir þó að
svo hafi verið.
Þetta var ekki þrumuljós
og faðir minn og þessi kona
höfðu aldrei séð neitt líkt því
áður og gátu því ekki gert
sér neina grein fyrir, af
hverju þessi birta hefði staf-
að.
Þetta mun hafa verið árið
1879. L j ó s i ð frá Strandar-
kirkju sá faðir minn sjö árum
ÁHRIF OFBELDIS
X SJÓNVARPI KÖNNUÐ
AF UNESCO
Enginn, sem les dagblöð
reglulega eða horfir á sjón-
varp í Evrópu eða Ameríku,
kemst hjá að verða þess var,
hve ofbeldið er orðinn snar
þáttur í nútímaþjóðfélögum
— fjölmiðlarnir sjá til þess.
Jafnframt fær enginn starfs-
maður sjónvarps eða dag-
blaðs umflúið þá vitneskju,
að sá grunur verður æ al-
mennari, að ef til vill eigi
fjölmiðlarnir sinn þátt í að
magna ofbeldið, sem , þeir
kosta kapps um að lýsa.
Hingað til hefur Samt ekki
verið hægt að styðja þessar
grunsemdir vísindalegum
rannsóknarniðurstöðum, og
menn skiptast mjög í tvo
hópa um málið: annars vegar
þeir sem saka fjölmiðlana um
að skapa þörf fyrir ofbeldi
með lýsingum sínum á of-
beldisverkum, hins vegar þeir
sem leggjast gegn ritskoðun
og benda á, að sjónvarp og
dagblöð geti orðið sektarlömb
aðstæðna, sem þjóðfélagið
getur ekki eða vill ekki hrófla
við.
Menningar- og vísinda-
stofnun Sameinuðu þjóðanna
(UNESCO) efndi því til al-
þjóðaráðstefnu um málið í
París 29. júní til 7. júlí í því
skyni að draga saman og
kanna skipulega þá vitneskju,
sem er fyrir hendi um vanda-
málið, og koma með raunhæf-
ar tillögur til úrbóta. 1
Ráðstefnan hafði að yfir-
skrift “The Impact of Viol-
ence in the Mass Media” og
tók til meðferðar grundvall-
arspurningar eins og þær,
hvernig skilgreina bæri of-
beldi, hvort ofbeldi sé að fær-
ast í aukana, og hvort breyt-
ing sé að verða á afstöðu al-
mennings til ofbeldis. Einnig
voru rædd áhrif ofbeldis í
kvikmyndum og sjónvarpi í
hlutfalli við hið prentaða orð,
og sömuleiðis ábyrgð fjöl-
miðlanna með tilliti til þess
að lýsa þjóðfélaginu án þess
að auka eða magna vandamál
þess.
Ráðstefnuna sóttu 25 sér-
fræðingar frá 22 löndum —
blaðamenn, sjónvarpsmenn,
kvikmyndamenn, sálfræðing-
ar og glæjamálasérfræðingar
— sem ræddu vandamál of-
beldisins á grundvelli fyrir-
lestéa, sem báru heiti eins og
þessi: „Könnun á ofbeldi í
þjóðfélagi samtímans“, „Hinn
skapandi listamaður í ofbeld-
is-samfélaginu“ og „Skyldur
og ábyrgð fjölmiðla í ofbeldis-
samfélaginu“. — Nánar verð-
ur greint frá niðurstöðum
ráðstefnunnar síðar.
Fréttir frá S. Þ.
síðar. — Þ. V.
HARÐFISKUR
(DRIED HADDOCK)
IMPORTED FROM ICELAND
ORDER NOW BEFORE CHRISTMAS
Available At
NEPTUNE FISHERIES ......... 472 DUFFERIN AVE.
CLIFFS TOMBOY .............. 906 SARGENT AVE.
SELKIRKS TOMBOY ............. SELKIRK, MAN.
THORARINSON’S STORE .........RIVERTON, MAN.
CLOVER FARM STORE LUNDAR, MAN.
CLOVER FARM STORE GIMLI, MAN.
CONSUMERS CO-OP STORE ........ ARBORG, MAN
NEIL LAMBERTSON 317-14th STREET,
BRANDON, MAN.
G. C. THORVALDSON 6012-101 st A AVE.,
EDMONTON, ALTA
JOHNSON'S STORE EDDYSTONE, MAN.
H. M. JOHNSON PHONE 738-7725 VANCOUVER, B.C.
S. GRIMOLFSON 453-llth AVE., EAST,
PRINCE RUPERT, B.C.
J. O. OLSEN & SONS INWOOD, MAN.
DISTRIBUTOR ..................K. G. EINARSON
105 VALLEYVIEW DR., WINNIPEG 22