Alþýðublaðið - 29.01.1961, Blaðsíða 13

Eden sjúkur ásamt seinni konunni.
FREMUR hefur verið hljótt
um Eden fyrrverandi forsæt-
isráðherra Breta síðan hann
lét af eimbætti 10, janúar
1957. Það hefur nú í seinni
tíð komið skýrara í Ijós en
áður að lausnarbeiðni hans frá
embætti vegna variheilsu var
ekki yfirskin eitt vegna erf-
iðleika hans í Súesdeilunni.
Þáð hefur komið fram -af um
mælum lækna, að það var
fyllilega rétt að heilsufar Ed-
ens var um þetta leyti mjög
bágborið og honum lífsnauð-
syn að taka sér algert frí frá
■störfum.
Það var þó ekkj fyrr en ný
lega, að ýmislegt koni í ljós,
sem sýnir hversu slæmt
heilsufar forsætisráðherrans
tfyrrverandi var um þessar
mundir. Nýlega hafa birzt í
þýzku blaði greinaflokkar um
þstta mál, sem byggjast á
rannsó'knum á skýrslum
þeirra lækna, sem stunduðu
Eden og ekki hatfa áður kom-
ig fyrir almenningssjónir.
Það hefur sem sé komið í
Ijós, að Eden hefur um
fjölda ára þjáðst af mis-
heppnaðri skurðaðgerð, en
læknirinn, sem framkvæmdi
hana g°rði s;g siskan um al-
varleg m'Vtök. AHt frá seinni
heimsstvriötdinni þjáðist Ed-
en af v=rkium í kv-iðarholi,
Cattel, sem bjargaði.
sem bötnuðu ekki við botn-
langaskurð, sem gerður var á
honum rótt eftir stríðið. En
eftir að hann varð utanrík-
isráðherra í oktöber 1951 og
kvæntist í annað sinn tæpu
ári seinna, versnaði heiilsa
hans mjög og við nánari rann
sékn kom í ljós að verkirnir
stöfuðu a'f gafeteinum.
Það var ákveðið af nokkrum
torezkum læknum að fram-
kvæma skurðaðgerð og fjar-
lægja steinana með því að
skera burtu gallblöðruna og
loka ganginurn frá" henni
þannig að gallið ryhni beint
tfrá lifrinni inn í skeifugöm-
ina. Skurðaðgerðir á þessu
líffæri eru setíð vandasamar
toæði vegna þess að otftar kem
ur fyrir með þessi líffæri en
no'kkur önnur að gerð þeirra
geti verið ólík í smáatriðum
hjá mönnum og getur það
stundum gert skurðlækninum
eitfiðara fyrir. Þar við baðtist
að 'langv'arandi veikindi í
gallblöðru valda oft bóligum
og vexti í lífifærunum, sem
geta stunduim gert lækninum
erfiðara fyrir v ið skurðað-
gerð og jafnvel villt honum
sýn: Það er tahð sérstaklega
hættuílegt ef eirihver hluti
gallgangsins er skaddaður í
slíkri aðgerð ‘sam þessari,
sem getur skeð án þess að
'læknirinri væit; því eftirtékt.
Þsu mistök hentu skurðlSekn-
inn í þetta s.inn að gallgang-
uriirn varskorinn í sundur cg
íökaður auk ga!Hb]öðrugans-
ins, sem loka átti og þar með
lokaðist fyrir rennsli galls-
ins frá lifrinni til skeifugarn-
arinnar.
Læknarnir sáu eftir örfáa
daga á gulu andliti Edens og
/hækkandi hita hans hvað
skeð ha'fði. Var nú gerð á hon
um önnur skurðaðgerð og
sundurskorinn gallgangurinn
græddur saman aftur. Þetta
er mjög vandasamt verk og
því erfiðara sem það er fram
■kvæmt iseinna. í endurminn-
ingum Edens segir hann frá
því að þessi skurðaðgerð hafi
ekki bætt Iheilsu fhans að
neinu verulegu ráði. Opinber
ar trlkynningar hljóðuðu
sarnt á annan veg, en voru
ekkl byggðar á staðreyndum.
Líklega 'heíur Eden þakkað
það bandarísika lækninmn,
prófessornum og gallsérfræð
ignum Cattel að hann lifði
þessi veikindi atf- Cattel starf
aði á sjúkrahúsi, sem tók að-
allega sjúklinga, sem þörfn-
uðust aðgerða vegna mistaka,
isem aðrir læknar höfðu gert
á þeim. Prófessorinn var af
tiiviljun staddur í London
um þessar mundir og hvatti
hann Eden til að ganga undir
þriðju skurðaðgerðina, ella
ifengi hann ekki viðhl'ítandi
‘bata. FýlliSt Eden á það c*g fór
til Boston, þrátt fyrir gagn-
rýni brezkra laékna og blaða,
sem þótti að með þessu væri
brezkri læknastétt sýnd lítils-
virðing og vantraust.
í júrií 1953 gekk hann svo
undir iþriðja gafekurðinn,
sem tck um fimm klukku-
stundir, þar sem gallgöngin
voru tengd betur saman en
áður oe smáplastikrör notað
til styrktar. v
Hefði Eden ekki fengið
þessa aðgerð, telur höfundur
igreinanna í þýzka blaðinu að
Eden hefði aldrej náð þeirri
heilsu að verða eftirmaður
Churdhii’s sem tforsætisráð-
herra árið 1955. Þessi aðgerð
bætti þó ekki til fulls úr því,
sem miður hafði verið gert,
og öðru hverju komu óþæg-
indi í ljós. Eitt slík kast kom
rétt e'ftir innrásina í Súes
með þeim afleiðingum að Ed-
en neyddis^ til að segja af
sér, þótt þá væri almennt á-
litið að hann segði af sér
vegna eitfiðleikanna, sem upp
komu í sambandi við Súes-
málið.
Stuttu eftir að hann sagði
af sér emibætti varð harm svo
að ganga undir fjórða gall-
skurðinn, eins og Cattel hafði
búizt við. Gallgangurinn
hafði iokast aftur vegna
bólgu, en úr þvf var bætt
með aðgerðinni. Síðan ‘hetfur
Eden versnað öðru hverju, en
aldrei alvarlega, vegna þess
hve varkár og gætinn hann
hefur verið um hefeu sína.
Eina verulega verkið, sem
hann hefur unnið á þessum
itíma, er samning endurminn
inga sinna. Þar rómar hann
mjög tfiábært verk Cattels
skurðlæknis, en minnist hins
vegar ekki einu orði á lækn-~
inn, sem upphaflega var vald
ur að mistökunum.
Reinhold Richter
Framhald af 7. síðu.
Þór hætti, en hús hennar er nú
Ostasala. Nú hafði Jón Kjart-
ansson keypt sælgætisgerðina
Víking og fór ég að vinna með
honum þar, on baut svo til
nokkurra kaupmanna, s
keypt höfðu emagero, en ekki
leið á löngu þar til ég var aft-
ur kominn til Víkings og þar
vinn ég sem sölumaður — og
sel landsins bezta konfekt,
súkkulaði og annað sælgæti.
Gjörðu sv'o vel, reyndu það.
Vill ekki frúin dæma líka um
gæðin?"
— Og íjölskyldan?
„Já, fjöiskyldan. Ég er tví-
kvæntur. Fyrri kona mín og
ég slitum sambúð, áttum einn
son. Síðari kona mín er Guðný
Stefánsdóttir héðan úr Reykja-
vtfk — og höfum við eignast
dreng. Þannig á ég nú ehia
konu — og tvo myndarlega
syui“._
— Ég ætlaði að ræða við þig
um söng og leik.
„Um það er í raun og veru
fátt að segja. Ég var alltaf
galsafenginn og léttur. Þegar
ég var á Hellissandi, þótti mér
þar of mikil deyfð. Efnt var
svo til skemmtunar og ég klór-
aði niður leikritsstúf og lék í
honum. Leikritið hét Pipar-
sveinninn og auðvitað lék ég
aðalhlutverkið. Sýningin stóð
á þriðju klukkustund, og það
var leikið alls fjörtíu sinnum
á Sandi, í Ólafsvík og í Stykk-
ishólmi. Þegar ég var í Ólafs-
vfk samdi ég marga leikþæÉti
og allir V'oru þeir sýndir. Einu
sinni kom Bjarni Björnsson í
Hólminn og efndi til skemmt-
unar. Hann vissi það, að ég
hafði búið til skemmtivísur —
og skoraðj hann á mig að
skemmta með sér eitt kvöld.
Ég gerði það og þá fór Bjarni
að hvetja mig til að leggja
stund á þetta. Þessu hélt ég
áfram eftir að ég kom hingað
til höfuðstaðarins og samdi
margar gamanvísur, og smá-
leikþætti — og söng og
skemmti. Ég lék hjá Leikfélag-
inu, þar á meðal nokkur all-
stór hlutverk Ég skemmti oft
með gamanvísum og upplestri
og ég söng og las í gamla út-
varpið okkar. Þa var það í Bún
aðarfélagshúsinu. Einu sinni
áttum við Loftur ljósmyndari
að skemmta saman fyrir fram-
an hljóðnemann. Við höfðum
ekki undirbúið það neitt svo
að þetta lenti allt í því að við
urðum vitlausir af hlátri hvor
að öðrum. Mér leið næstum
alltaf vel á senunni. Mér tókst
fljótt að ná sambandi við á-
liorfendnr mína. Nú er ég hætt
ur að sækja skemmtanir — en
sjálfur hætti ég að svngja og
leika þegar ég varð fimmtugur,
árið 1935. Ég orti allmikið i
gamla daga. Aðallega voru það
gainansöngvar. Mér var send
afmælisvísa núna. Ég var að
hugsa um það þegar ég las vis-
una, að líkast til væri það satt,
að ég hefði létt mörgum í'jjkapij
á fyrri tíð. Vísan ei svona:
Gott er að eíla um lög og láð
lífsþrótt allra granna,
og hafa gleðigeislum stráð
götur meðbræðranna.“
— Mig langar til að fá hjá
þér gamanvísur.
,,Ég held ekki að þær eigi
erindi til nútímans. En ég orti
fleira en gamanvísur. Þú mátt
gjarna senda kveðju mtna til
Breiðafjarðar og Breiðfirð-
inga:
Bjart er yfir Breiðafirði.
Blikar sunna um lönd og mar.
Er sem röðull gulli girði
grundir, nes og eyjarnar.
Aldan værum svefni sefur.
Suðar lind í fjallahlíð.
Öllu líf og litskrúð gefur
ljóssins drottning munarblið.
Ber ég kveðju beztu mína
byggð og lýð við f jörðinn þann,
þar sem glaðir geislar skína,
göfga og fegra sérhvern rann,
Vættir helgar verndi og hlúi
vorra feðra og áa jörð.
Heilladís 1 haginn búi
hetjum lands við Breiðafjörð.
Og er Reinhold Richter lýk-
ur lestri ljóðsins, stendur hann
upp og kveður. Hann hefur
fært mér boð frá fyrri tíð gleði
og gáska, gamall og gránaður
niaður, sem eitt sinn setíi allt
á annan endann með gáska sín-
um og glettni. VSV.
Alþýðublaðið — 29. jan. 1961 £3