Alþýðublaðið - 05.04.1921, Síða 1

ý6 tölubl.
Hvernig- landstj órnin „spar-
ar“ við smíðun vita.
Neðst við Klapparstíg standa
faús er iandssjóður á, f einu þeirra
er vinnustoía, sem brýr eru smið
aðar I.
Áhöld þau, sem notuð erú við
brúarsmíði, eru rekin með vélum.
T. d. er járnið hreinsað með
samanþrýstu lo'ti, og boltar hnoð-
aðir með samanþrýstu lofti, en
vélar er annað vinna eru reknar
með rafmagni.
Það er ekkert smáraeði sem
landssjóður sparar á þv(, að reka
slika vinnustofu sjilfur, borið sam
an við hvað hann yrði að borga,
ef hann kæmi verkinu fyrir á
vinnustofum einstakra manna.
SWkar vinnustofur leggja 5°°/° tH
75% á það sem þær gera, og má
af því sji, að ef vinna Og vélaafl
sem fæti til þess að smíða eina
brú kostaði 40 þús, krónur á
vinnustofu landssjóðs, þá kostaði
smiði á henni á vinnustofum ein-
stakra manna 60—yo þúsund.
Þessar 20—30 þúsund krónur eru
þvf gróði rikissjóðs á þvi að láta
sjálfur vinna verkið, Það mun hafa
verið þessi gróði (eða sparnaður)
sem vakti fyrir vitamálastjóra,
þegar hann lét bygeja hús, lítið
eitt ofar á lóðinni við Kfapparstíg
.gn brúarsmiðahúsið. En það er
saga þess húss sem mig langar
að segja í nokkrum orðum.
Þegar hús það, er áður var
nefnt, var bygt, komu tii vita
málastjóra tveir menn, köllum þá
N. N. og P. P., og buðu honum
að taka að sér að smíða vitana,
hvort sem hann viidi heldur f
samningsvinnu (akkorð) eða i
timavinnu, og eru biðir þessir
menn vanir vitasmiðir. Vildu þeir
N. N. og P. P. taka húsið á leigu
tii smiðanna fyrir hatfilega borgun,
svo landssjóður stædí ekki uppi
með það ónötað.
Tækju þeir félagar að sér að
vinna verkið upp á tímavinnu,
átti alt verk frá vitamálastjóra að
stja fyrir, þó þeir tækju verk
fyrir aðra, þegar ekki væri neitt
að smfða fyrir lands<-jóð
Vitamáiastjóri s»gði i fyrstu að
hann gæti ekki ákveðið neitt um
þetta að svo stöddu, sf því að
hann væri þegar byrjaður að
semja við Hf H'mar, viðvíkjandi
vitsmfðinu, en sagði þeim fé'ögum
að finna sig á tilteknum d ‘gi.
Þegar sá daeur kom, fóru þeir
N. N. og P. P að finna hann,
og var þá svar hans, að hann
hefði nú ákveðið að láta H. f.
Hamar hafa verkið
Skulum við nú athuga hvað
rikissjóður hefir tapað miklu á
þessari aðferð vitamálastóra, sem
hlýtur að vera gerð í samræmi
við stjórnarráðið.
Tvo vita átti að stníða og hefir
heyrst að vitamálastjóri feafi látið
þá (vorið 1920) fyrir 1200 krónur
fyrir smálest
Annar vitinn var um so metra
og er hann fultgerður, en hinn
um 20 mctrar og liggur feann úti
ennþá, ófullgerður. Mun minni
vitinn vera 5 smálestir, en sá
stærri 10 smálestir. Að smfða þá,
hreinsa járnið og mála kostar þá
18 þús. krónur. Ekki er nú upp-
hæðin lítil.
Berusn nú saman tvo vita sem
smiðaðir voru í Hafnarsmiðjum
1918, var annar 16 metra en hinn
20 metra. Kostaði sá stærri full-
smiðaður, tíreinsaður og mótað-
aður, 2500 krónur. Það er með
öðrum orðum 250 kr. hver smá-
lest f honurn. Siðan 1918 hefir
vinna og annar kostnaður sem
því fylgir að reka vinnustofu rneð
vélum, stigið um 100%« Þá ætti
20 metra vitina sem enn þá liggur
á hliðiana að kosts 5000 kr. cti
sá minni 250G kr. en báðir ttt
samans 7500 kr. Sn minni vitioti
einn kostaði ðom kr. en stærrit
vitinn H2 þúsnndir kr., til sama®
18 þús. kr Agóði H f, Hamaiv
er þá hvorki meira né minna CHi
10.500 kr„ ef stjórn á vinnunnl
þar er eins góð eins og í HsfnaS
smiðjunni.
Vona eg að ailir sjái að hév
er enginn spamaður á ferðinni,
En hvernig fer vitamáiastjórii
að forsvara þetta, og hvernig ferv
landstjórnin að forsvara þetta-
gagnvart þinginu, og hvernig fes’
þingið að fórsvara það gagnvarí.
þjóðinni að hafa stjórn, sem læt-
ur annað eins viðgangast?
Hefði vitamálastjóri gengið at)
boði áðurnefndra manna, þá vœm
nú bíðir vitarnir búnir fyrir senti
sæst sömu upphæð og tninni vifc-
inn kóstaði.
Eg vil nú spyrja; Fékk »Ham-
ara húsið lánað sem uppbót &
.akkorðiau", eða borgaði haná)
leigu eftir það, og ef svo etj,
borgar hann þá leágu eftir þaí'
etm þá.
Eftir þvi sem kunnugir segja,
þá hefir hér ráðið úrslitum, aí'
vitamálastjórinn e.r hluthafi ð
»Hamar,!.
Að lokum vii eg spyrja að þvi,
hvers vegua sé ekki sameiraaðas
vinnustofur brúargerðarincar 0£
vitanna. Það hlyti þó að vert
mikið hagkvæmara, þar sem á-
höld þau era öll þau sömu, til
brúargerðar og vitanna, að und-
anskildum áhöldunum til hnoðuc-
ar (loftrekinj þar vitarnir eru allh
skrúfaðir samaan en skki hnoðaðis.
Járnið þarf vitanlega eins g6ð&
hreinsun undif málnmgu í vits.
sem I brýt. En tnér vitanlega era
engin slfk hreinsunartæki til hér
nema á krúarvinnustofu rfkisins,
Kunnugur.