Alþýðublaðið - 10.01.1962, Blaðsíða 7

Minnlngarofb:

3. OKTOBER 1908 voru
forúðhjónin ungfrú Anna Sig-
urðardóttir frá Pálsbæ á Sel-
tjarnarnesi og séra Guðbrand
ur Björnsson frá Miklabæ,
gef n saman í hjónaband að
Mklabæ í Blönduhlíð í Skaga
firði af föður brúðgumans, séra
Birni Jónssyni. Séra Guðbrand
Ur hafði þá feng ð veitingu fyr
ir Viðvík í Skagafirð , og ílutt-
ust þau hjónin þangað sama
haust. Seg:r séra Guðbrandur
að brúðkaupsdagurinn hafi ver
ið mesti hamingjudagur í lífi
sínu. Viðvík er stór jörð og
fólksfrek var hún, ef hagnýtt r
voru kostir hennar á þeimárum
er ekki voru komnar vélar þær
sem nú vinna í þágu landbúnað
arins. Frú Anna var ákaflega
dugleg og afkastamikil, Hver
stund var hagnýtt og ekki setið
auðum höndum. Áður en hún
giftist, hafð. hún saumað út
marga rnjög fallega dúka, bæði
með hinum seinunna og vanda
sama ,,hedebo-saum“ og klaust
ur og harðangur saum. E nnig
talsvert af glitsaum og kross
saum. bæði mynd r, púða o. fl.
Þegar hún var á sjóferðum
milli hafna, hafði hún alltaf
með sér handavinnu og saum-
aði út. Altarisdúkurinn fallegi
í Viðvíkurkrkju er eftir hána
Brátt hlóðust á frú Önnu mikil
störf í Viðvík. Hún lærðj að
leika á orgel áður en hún gift
ist, og var síðan organisti í Við
víkurkirkju á meðan þau þau
hjónin bjuggu í Viðvík. Hún
æfðj kirkjukór í Viðvík fyrir
hátíðir. Eftir messu í Viðvík
voru kirkjugestum ve'ttar góð
gerðir Þess vegna var hún vön
að fara inn strax að guðþjón
ustu lokinni til að hafa alit t.l
búið handa kirkjugestum, er
þe r kæmu úr kirkju.
Já, margt var að starfa. í þá
daga þurftj að gera skó handa
öllu heimilsfólkinu og bæta þá
Einnig annaðist hún öll innan-
hússtörf. Frú Anna átti prjóna
vél og prjónaði á heim lisfólk
ið. E nnig prjónaði hún talsvert
fyrir aðra, því að hjálpiýsi
hennar var m kil. Allir þeir.
sem minnimáttar voru áttu í
henni trúfastan vin, því að hún
mátíi ekkert aumt sjá, án þess
að reyna að bæta úr því. Sér
staklega lét hún sér annt um
að snjótittl.ngunum væri gefið
á vetrum. Á næstu árum eftir
giftingu þeirra hjóna fæddust
börnin f mm að tölu. Frú Anna
saumaði og prjónaði handa
þeim föt og annaðist þau í
veik ndum þeirra, sem stund
um voru langvarandi og kvala
full. Veturinn 1918 var mikill
frostavetur. Þá átti hún árs
gamlan dreng. Hún vafði hann
þá í þykkt hrokkið ullarsjal,
sem hún átti og taldi að þetta
hlýja peysufatasjal hefði bjarg
að lífi hans.
ÚR ATVtNNUUmU
ALVARLEGT
A sumrin annaðist hún inn
anbæjarstörfin í Viðvík og
þurfti þá að útbúa mat á engjar
eftir að engjaheyskapur hófst.
Samt gaf hún sér tíma til að
koma út og raka stundum og
var þá allafkastamikd. — Vor
eitt er elztu börnin voru 10 og
7 árá, sátu þau hjá kvíánum.
Er leið á daginn sáu þau móður
sína koma tii að hjálpa peim
v ð smalamennskuna, en hún
var fljót á fæti.
Hjá Viðvlk er stór bæjar-
lækur, og það kom, fyrir, að
eitthvert barnánna dytti í læk
inn. Aldrei varð þó slys. Meðan i ^
sonur þeirra hjóna var lítill,
hafði hann gaman af að dorga
í læknum, í mýrinni fyrir neð-
an bæinn. Frú Anna hafði allt-
af auga með honum, og er orð-
ið'var ákðð dags, lagði hún a£
stað niðureftir að sækja hann.
Aldrei þrjóskaðist hann á móti
— en rétti henni litlu höndina í
sína, og mæðginin le.ddust.
heim.
Á vetrum var lesinn húslest
ur í Viðvík. Þá brosti frú Anna
blítt til litla drengsins síns, svo
rétti hún fram hendurnar í átt
ina til hans og strauk svo
kjöltu sína, þá kom hann 11
hennar, og hún sat með hann,
á meðan lesið var.
Einn fagran hásumardag
lagði frú Anna sig, að loknum
mofrguhverkum. Kaupakonan
lofaði að gæta ktla drengsins,
sem þá var tveggja ára. Þá reið
í hlað ókunnur maður, og stóðu
þau úti á hlaöi kaupakonan og
hann og áttu langt samtal. Á !
meðan hvarf litlf drengurnn.
Móðirin var vak'n og leitað var
árangurslaust urn allan bæinn
Örvænt ng móðurinnar var á- |
takanleg, er hún æddi eftir
lækjarbakkanum og kallaði á
litla drenginn s'nn. Ekkert
svar. Þá heyrðist þeim, sem
heima voru, e'nhver hávaði
Frh. á 14. síðu.
AFLABRESTUR í tog-
araflotanum íslenzka er
mörgum áhyggjuefni og
eiít stærsta viðfangsefni
ráðamanna þjóðarinnar i
dag.
Aflinn minnkar ár frá
ári, fiskauðugir bankar við
Grænland og New Found-
Iand bregðast. Þaðan koinu
skip okkar með fullar lestir
og oft afla á þilfari fyrir
nokkrum árum. Nú er það
viðburður, ef skip okkar fá
fullfermi á venjulegum út-
haldstíma.
Ýmsir cru þeir, sem trúa
á aukna veiði hér í norður-
höfum síðar, sem sé að hér
sé uin tímabundið aflaleysi
að ræða. Betra að svo væri.
En margt bendir í hina
áttina, að um hreina of-
veiði sé að ræða og á það
ekki sízt við karfann, sem
mest var mokað upp af fyr-
ir nokkrum árum.
Um og eftir 1920 var
geysilegur karfaafli á svo-
nefndum Halamiðum út af
Vestfjörðum. Entist sú
veiði nokkuð og var fyrst
öllum karfa fleygt þá í haf
ið, enda forðuðust togararn
ir karfamiðin eftir getu,
og héldu sig frekar þar sem
þorsksvon var.
Nú er karfinn uppurinn á
þessum stóru og víðáttu-
miklu miðum. Og ekki verð
ur vart við að karfagöngur
leiti upp úr hafdjúpi því,
er að F|ilam5ðuirj liggtir,
en eins og kunnugt er, ligg-
ur mikið djúpsævi að Vest
fjarðagrunninu.
Er þetta bending um að
þegar svæði það, sem ligg-
Ur að hafdjúpunum hér i
Norðurhöfum, er uppurið
af karfa, þá er þar ekki
mikil aflavon í karfa næstu
árin. Með öðrum orðum, að
togararnir, útlendir og inn
lendir eru langt á veg komn
ir með að þurrka upp karfa
stofninn { bili.
Það þarf mikla bjartsýni
og segja má barnalega bjart
sýni t.il að trv(a á jnikil
karfaaflaár fyrst um sinn,
þegar alltaf fjölgar ýmissa
þjóða fiskiskipum á þessum
svæíðum, með síaukín.ni
tækni til veiðanna. Þetta
eru staðreyndirnar í dag,
sem enginn skyldi loka aug
unum fyrir.
En ekki dugar að leggja
árar í bát og afskrifa tog-
arana sem atvinnutæki
þjóðarinnar. Þessi áður
stórvirku atvinnutæki voru
einn stærsti liður í efnahags
legi'i og mennlingarlegri
uppbyggingu meðal hinnar
íslenzku þjóðar.
Bæði þýzkir og brezkir
togaraeigendur eiga við
mikla erfiðleika að stríða
einmitt vegna minnkandi
afla á veiðisvæðum togar-
anna.
Ekki hefur Iieyrzt, að
þessi atvinnuvegur verði
þar lagður niður, heldur
hitt að styðja við hann og
það verður að gerast hér,
ef ekki annað nægir.
Hér verður rætt um að-
eins tvö atriði, sem telja
vetður að gera beri strax,
og ef til vill síðar í blað-
inu rætt um tilraunir til
framtíðarlausnar. *
Það sem gera þarf strax
er þetta :
I. — í fyrsta lagi taka upp
miklu betri meðferð þess
er aflast, og er þar sérstak-
Iega átt við, að kassaleggja
sem allra mest af afla skip
anna. ísa sem allra minnst
í stíur og steisa. Það er
þegar rejmsla — örugg
reynsla frá sl. ári — að
talsvert hærra verð fékkst
fyrir kassafisk, en lausan
fisk úr skipunum. Og með
því að ísa aflann í kassa
með sérstakri vandvirkni,
er að mestu girt fyrir a@
aflinn skemmist, en komið
hefur það fyrir, þrátt fyr-
ir lítinn afla, að fiskurinn
hefur verið kemmdur, þeg
ar bann kom á erlendan
markað. Mætti t. d. undir
efíirliti sérfræðinga fersk
fiskseftirlitsins og fleiri,
gera tilraun að kassaleggja
allan — eða að miklu leyti
— afla eins togara, og sjá
svo útkomuna, þegar sá tog j.
ari seldi erlendis. Kast !!
verðið sjálf! er ekki það
mikið, að það skipti höfuð
máli.
II. — Hætta að láta 600—
1000 lesía skip sigla með 80
—120 lesíir af fiski fjög-
urra daga siglingu til Þýzka
lands eða Bretlands. Það er
sóun á verðmæti og alls-
endis óþarfi. Sé aflinn
kassalagður væri hægt að
láta stærstu togarana fara
með fulia farma og spara
þannig tuna og fé. Samtök
togaraútvegsmanna eiga
að hafa hér samstarf og for
göngu.
Það skal viðurkennt að
laus fiskur í lestum skip-
anna þolir illa umskipun,
en kassafiskurinn þolir það
vel. Með því litla aflamagni
sem nú er, ætti mannskap-
urinn um borð í skipunum g;
að afkasta þeii*ri aukavinnu. '
sem vinna við kassana út-
heimtir. Og rekist þetta eitt
hvað á samninga milli fag-
félaganna og útgerðarinnar
verður að laga það eftir því
sem við á.
Fleiri atriði koma til
greina og verða þau rædd
síðar í pistlum þessum, sem ! p
ætlað er að komi vikulega < ;*
hér í blaðinu, og þá rætt urn
bæði þessi mál og fleiri við
komandi atvinnumálum
þjóðarinnar.
Ó. Jak.
II
I "
t •
Alþýðublaðið — 10. jan. 1962