Alþýðublaðið - 22.07.1962, Blaðsíða 7

íiltiífltii?
„. . . sagði hann, að hér (þ.
er á íslandi) væri enga vinnu
að fá, þótt þeir vildu gjarnan
koma heim“.
ÞESSI orð standa á forsíðu Al-
þýðublaðsins föstudaginn 29,
júní s. 1. og eru höfð eftir íslenzk-
um lækni, sem vinnur úti í Sví-
þjóð, ásamt þeim upplýsingum,
að þar í landi séu hvorki meira
né minna en 60 starfandi íslenzk-
ir læknar!
HvaS á læknirinn við?
Ég verð að
játa að eftir lestur fréttarinnar,
sem hin tilfærðu orð standa i, ér
mér ekki fyllilega ljóst, hvað
læknirinn á við með orðinu
„vinna“. Ég hefði haldið að lækn-
ir hefði fyrst og fremst hug á þvi
Að búa í læknislausu héraði.
Lækna-
vandamál sveitahéraðanna og
kauptúnanna er mikið mál. Það
verður ekki annað sagt en mikil
ábyrgð sé á herðum þess íólks
er situr um kyrrt þar sem erfitt
er að ná til læknis. Sú ábyrgð er
svo niikii, að það jaðrar við glæp
þegar t. d. uarnafólk og hoilsu-
veilir menn búa á stöðum, sem
eru óraveg frá næsta lækni. Sé
eitthvað til á tslandi í dag, sem
heitið getur að setja á guð og
gaddinn þá er það slíkt athæfi.
Hvf flytur fólkið ekki í burtu?
— Já, þv'
fer fólkið ekki burt úr læknis-
lausu héruðunum fyrst slík á-
byrgð fylgir búsetu þar? Við, sem
ennþá þrjóskumst við og búum i
Jífin til fjár í þeim Iæknishéruð-
um, sem verst gengur að fá lækna
í. Ekki trúi ég að slíkt þyki fínt
á íslandi á okkar dögum.
Læknar tii útflutnings!
— Viðílytj-
um lækna úr landi. 60 íslenzkir
læknar eru nú starfandi í Sví-
þjóð. Ég spyr: Hefur íslenzka
þjóðin efni á að mennta lækna í
stórum stíl handa öðrum þjóðum?
Ég efast ekkert um að læknar
búa við góð kjör í Svíþjóð, en
það er bara. ekki aðalatriðið í
þessu sambandi.
Við íslendingar viljum að visu
vera • höfðinglegir í okkur og er
ekki nema gott eitt að segja um
það út af fyrir sig, en þegar höfð-
ingskapurinn fer langt fram úr
getunni, hættir hann að vera höfð
ingsskapur.
festing góð, að hún komi þeim,
sem festir féð að einhverjum
notum. Ég get ekki séð að það
sé góð fjárfesting að hamast við
að mennta lækna handa Svíum,
jafnvel þó Svíar séu eins og allir
vita mesta ágætis þjéð og góðs
maklegir.
Hvað myndum við segja, ef ís-
lenzk stjórnarvöld rykju til og
byggðu stærðar orkuver úti 1 Sví-
þjóð fyrir of fjár og gæfu Svíum
það af stórlæti sínu og höfðing-
skap?
En hvað erum við ekki að gera?
Sennilega hafa fnargir eða flest
ir þessara 60 lækna stundað fram-
haldsnám í Svíþjóð og sezt þar
svo að, að því lokhu. En hinn ís-
lenzki skattborgari sleppti ékki af
þeim hendinni, meðan þeir námu
hjá Svenskum. Úr hans vasa
fengu þeir lán og styrki til að
verða að því, sem þeir óskuðu.
að fá sér vinnu við að lækna
sjúka, eða þá á hinn bóginn að
hjálpa mönnum íil að íorðast
sjúkdóma! Af þessum sökum kem
ur mér það undarlega fyrir sjón-
ir að sjá það haft eftir lækni, að
lækna vanti vinnu í landi, þar
sem mörg læknishéruð eru lækn-
islaus og fjöldi fólks býr við ör-
yggisleysi af þeim ásæðum, sem
er langt frá því sem mannsæm-
andi getur talist á okkar dögum,
þótt viðunanlegt hefði þótt fyrir
100 árum.
Getiff í eyðu.
Það er ef til
vill ljótt að geta í eyðurnar, en
ég ætla samt að gerast svo djarf-
ur að gera það hér.
Ég hygg, að lækr.irinn hafi átt
við, að enga vinnu væri að fá í
Reykjavík eða öðrum stærstu
kaupstöðum landsins.
Á annan liátt verða orð hans
ekki gerð skiljanleg venjulegu
fólki. Hitt mun rétt að farið sé
að snugga að hjá læknum í
Reykjavík enda liggur við að þar
éti þeir hver úr annars vasa
Þeir eiga þakkir skildar.
Ég vil
strax taka það fram, svo ég verði
ekki sakaður um kala í garð þess
arar lífsnauðsynlegu stéttar, að
þeir læknar, sem enn sitja hjá
okkur sveitamönnum og hjálpj
okkur til.að lifa þrátt íyrir erf-
iðar aðstæður, eiga skylið virð-
ingu og þökk allra góðra manna,
og betri áðbúnað og haírri laun
en þeir hafa nú.
sveitum þgssa lands trúum þvi,
að. þær eigi sinn íilverurétt og
meira en það. Við ölum } brjósti
tilfinningu, sem stundum er köll-
uð átthagatryggð. Og við fáum
það ekki inn í okkar ferkantaða
haus að ekki skuli þróast mann-
líf á öðrum stöðum á þessu landi
en á suðvestur horninu.
Það er oft rætt um fólksflutn-
ingana frá sveitum og sjávar-
þorpum og allir vita að afkomu-
skilyrðin eiga þar drjúgan þátt
í. þótt fleira komi til greina. Ég
fúllyrði að læknisleysi og það
öryggisleysi í heilbrigðismálum,
er því fylgir á stærri þátt í þess-
um íólksflutningum, en margan
grunar. Þennan hlut verða ráða-
menn þjóðarinnar að gera sér
ijósan.
Við sveitamenn viljum ógjarn-
an fá sömu eftirmæli og Halldór
Kiljan Laxness lætur Jón Hregg-
viðsson gefa löndum sínum, er
kona Arnæusar spyr hanr. hvern-
ig þeim íslenzku liði eftir að vor
herra hafi sent þeim náðuga og
velsignaða pest — og Jón svarar:
„Og þeir hafa drepist líkasem
nokkrir horgemlingar og farið til
andskotans".
Hva5 er til ráffa?
— Ég álít, að það
sé hægt að búa þannig að lækn-
um út um land, að það sé fremur
hvetjandi fyrir þá, en teliandi að
setjast þar að. Það þarí að búa
þeim góð vinnuskilyrði og veita
þeim hærri laun en þeir fá ann-
ars staðar. Ef við íslendingar horf
um í þann kostnaff, sem þetta hef-
ur í för með sér, erum við hrein-
lega sagt, farnir að meta manns-
Ég fæ ekki séð, hvérnig við get-
um staðið i þvi að rétta Svíum
þjóð, sem ér miklu ríkaij en við
og býr við miklu meira heilbrigð-
isöryggi en við, hverja kippuna á
fætur annarri af útlærðum lækn-
um yfir pollinn, svona rétt eins
og sjómaðurinn rét-tir grannanum
fiskspyrðu í soðið og fá ekki e:nu
sinni þakklæti í staðinn.
Hvað segir hinn íslenzki skatt-
borgari ?
— Það verður
vart annað sagt en hinn almenni
skattborgari sé sæmilega örlátui
á fé til að mennta æsku þessa
lands og það virðis metnaður
hans að mennta hana sem bezt.
Það hefur líka verið uppi sú kenn
ing, að menntunin sé bezta íiár-
festingin og er sú kenning vafa-
laust rétt. En því aðeins er fjár-
Er slíkum mönnum það sæmandi
að finna ekki til neinnar skyldu
gagnvart sinni þjóð?
Við flytjum út fleiri menn en
lækna.
— Læknar og
verkfræðingar eru þeir mennn-
menn, sem þjóðin hefur veitt
hvað alþjóðlegasta menntun. —
Margt islenzkra verkfræðinga
starfar erlendis og eru undir
sömu sök seldir og læknarnir. Ég
held það þurfi engan speking til
að sjá að hér verður að spyrna við
fótum.
Hvað á að gera?
— Við eigum að
halda áfram að mennta unga
menn heima og erlendis, en við.
eigum ekki að gera það skilyrðis-
iaust.
Þá unga menn ,srm ætla a&
vinna þjóð sinr.i að nárai lokm*
eigum við að styrkja rikulega tíí
framhaldsnáms. Gegn loforði un>
þjónustu við þjóð sina í visst óra
bil á að greiða götu þeúra, sen>
bezt svo þeir geti helgað sig nána
inu án frátafa. Hinir, sem he’duv
kjósa að þjóna öðrum þjóðum,
þeir skulu- fá þeirra hjálfy sem
þeir ætla að þjóna. Einhver kann
að segja, að þetta séu tjílögur
um skert persónufrelsl. Éá spyr:
Hvar er persónuírelsi skattborg-
arans, sem lagt heíur íram úr
vasa sínum f járhæðir til að
mennta 60 lækna handa Svíum
en fær svo að deyja í „friffi“, aí-
því að enginn læknir er til aðk
bjarga lífi hans?
Vantar skipulag.
— Einbverjum
kann að þykja þetta harðir kost-
ir, sem ég hef sett hér fram, en
nauðsynin er líka stundum harður
húsbóndi. Við verðum að hætta
að mennta fólk handa öðrum þjóð
um. Við þurfum á hverjum ein-
staklingi að halda. Við getum
ekki þvingað neinn, en viS get-
um búið svo í haginn að fýsi’.eg-
ast sé hverjum og einum'þegni
þjóðarinnar að þjóna henrf' Það
vantar meira skipulag á mennta-
málin, meiri yfirsýn yfir þafe, sem
framundan er. Unga menutafólk-
ið þarf að vita hvar þörfin er
mest, hverskonar menntafóik
vantar lielzt og í hvaða stéttum
er fuJlskipað hverju sinni. 'Þanr.-
ig myndi menntunin nýtast bezt.
Það er ekki óvild í garð neinn-
ar:
um
ur,
að vera þjóð, að hugsa fyrir sír.u.
Nauðsynin er stundum barður
húsbóndi en húsbóndavaldi h inn -
ar verðum við að lúta.
Hitt er svo annað mál, að þeg-
ar við verðum orðnir ríkir ísiend-
ingar ’og böfum séð bverjum
þegni fyrir efnahagslegu, andlegu
og líkamlegu öryggi, bá getum
við kannski gefið Svíum lækna
Bandaríkjamönnum heildsala og
Dönum fjósamenn.
Að lokum.
— Þjóðin' heíur
lagt metnað sinn í að ir.ennta
börn sín sem bezt. — Hún á líka
þá kröfu, að þeir, sem húni hefur
menntað mest, hafi öðlast það
hjartalag og þann metnafi, sem
þarf til að sýna henni ai sér
nokkra dáð.
Sigurffur Ó. Rái^fon.
Sigurður Ó. Pálsson, kennari skriícr'
blaðinu opið bréf um læknaskorfinn
á landsbyggðinni og hvað helzt má-
verða til úrbóta.
ALÞÝÐUELABIÐ - 22. júlí 1362 J
’i:L V'-UA - • Úr?e. \.l\ $