Alþýðublaðið - 02.10.1962, Blaðsíða 8

Umboðsmenn Happ-
drættis Alþýðublaðs-
ins á Norður og Aust-
urlandi.
Hrútafjörður:
Magnús Gíslason, kaup-
maður, Staðarskála
Hvammstanga:
Björn Guðmundsson,
hafnarvörður
Sanðárkrókur:
Konráð Þorsteinsson
kaupmaður
Varmahlíð:
Sigurður Haraldsson,
hótelstjóri
Hofsós:
Þorsteinn Hjálmarsson,
símstjóri
Ólafsfirði:
Randver Sæmundsson,
kaupmaður
Dalvfk:
Jóhann G. Sigurðsson,
bóksali
Akureyri:
Stefán Snæbjörnsson,
verzlunarmaður
Húsavík:
Þorgrímur Jóelsson,
fisksali
Kaufarhöfn:
Guðni Þ. Árnason, verzlm.
Bakkafirði:
Jón A. Árnason, útibússtj.
Neskaupstað:
Sigurjón Kristjánsson,
verzlunarmaður
Egilsstöðum:
Gunnar Egilsn., útvarpsv.
Seyðisfirði:
v Ari Bogason, bæjarfulltr.
Eskifirði:

Bragi Haraldss. verzlm.
Reyðarfirði:
Egill Guðlaugss., Brú
Eáskrúðsfirði:
Óðinn G. Þórarinss. kaupm.
Höfn, Hornafirði:
Dregið verður næst
7. október um Volks-
wagen-fólksbifreið
árgerð 1963, að verð-
mæti 120 þús. kr.
Aðeins 5000 númer.
Endurnýjun stendur
yfir.
Látið ekki HAB úr
hendi sleppa.
g 2. október 1962 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
eftir BJÖRQVfN GUÐMUNDSSON
ÞAÐ er eitt höfuð ágreinings-
efni stjórnmálanna, hversu langt
hið opinbera eigi að ganga á
braut reksturs atvinnufyrirtækja.
Ilér á landi hefur Alþýðuflokk-
urinn barizt fyrir því, að ríki og
bæjarfélög hefðu með höndum
vissan atvinnurekstur, en Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur verið
harðasti andstæðingur Alþýðu-
flokksins í því efni. Þegar einka-
útgerðir höfðu gefizt upp og lagt
togurum sinum á kreppu-
árunum, kom Alþýðuflokkur-
inn í Hafnarfirði á fót Bæjarút-
gerð Hafnarfjarðar. Sú útgerð
hóf rekstur togara, sem varð at-
vinnulífinu í Hafnarfirði mikil
lyftistöng á erfiðustu árunum
eftir heimskreppuna. Sjálfstæð-
isflokkurinn í Hafnarfirði barð-
ist gegn því, að Hafnarfjörður
hæfi útgerð togara, þar eð það
samrýmdist ekki stefnu Sjálf-
stæðisflokksins, að opinberir að-
ilar hefðu með höndum víðtækan
atvinnurekstur. Alþýðuflokkur-
inn átti heldur ekki von á því, er
hann hóf baráttu sína fyrir bæjar
útgerðum hér á landi, að Sjálf-
stæðisflokkurinn ætti eftir að
leggja því máli lið síðar meir.
En svo fór raunar. Árið 1947
stofnaði Reykjavíkurbær togara-
útgerð, Bæjarútgerð Reykjavík-
ur, og það gerðist enda þótt Sjálf
stæðisflokkurinn hefði hreinan
meirihluta I bæjarstjórn Reykja-
víkur. Má segja, að er svo var
komið, hafi sjónarmið Alþýðu-
flokksins I deilunum um bæjar-
útgerðir verið búið að vinna al-
geran sigur.
En enda þótt Sjálfstæðisflokk-
urinn hafi samþykkt í Reykjavík
að stofna stærsta opinbera út-
gerðarfyrirtæki Iandsins, hafa
ekki allir í þeim flokki verið á-
nægðir með það skref, er flokkur
einkaframtaksins þá steig inn á
braut opinbers reksturs. Öðru
hverju heyrast raddir óánægðra
ihaldsmanna, manna, sem telja,
að Sjálfstæðisflokkurinn hafi
misstigið sig og gert rangt í því
að samþykkja tillögur Alþýðu-
flokksins um bæjarútgerð i
Reykjavík. Ein slík rödd heyrð-
ist í FROSTI, tímariti Sölumið-
stöðvar hraðfrystihúsanna fyrir
nokkru. Birtist í júlíhefti ritsins
mikil árásargrein á Bæjarútgerð
Reykjavíkur. Vakti grein þessi
mikla furðu vegna þess, að Bæj-
arútgerð Reykjavíkur er aðili að
SH og það þótti heldur óviðeig-
andi, að fjármunir aðildarfyrir-
tækja SH væru notaðir til þess
að kosta áróðursrit gegn þeim
sjálfum. Alþýðublaðið benti þeg-
ar á, hvað hér var að gerast og
stjórn Sölumiðstöðvar hraðfrysti-
húsanna kom saman og sam-
þykkti að biðjast afsökunar á
þeim mistökum, er átt höfðu sér
stað í sambandi við ritstjórn
FROSTS.
Það var alltaf ætlun Alþýðu-
blaðsins að ræða efnislega þau
atriði, er FROST byggir árásir
sínar á Bæjarútgerðina og skal
það gert í þessari grein.
F R O S T birtir saman
burð á opinberum gjöld-
um nokkurra togaraútgerða og
fær þá útkomu, að Bæjarútgerð
Reykjavíkur greiði mun minni
gjöld en einkafyrirtæki, er reka
togara. Segir FROST, að vegna
mikillar skattabyrðar, er einka-
útgerðir hafi orðið að bera hafi
þær smátt og smátt komizt á
framfæri hins opinbera. Hin fyr-
irtækin, þ. e. bæjarútgerðir hafi
getað sótt fé til skattborgaranna
og ekki þurft að greiða nema
brot þeirra skatta, er einkafyr-
irtækin hafi greitt. Segir FROST
að áframhald þessarar stefnu
,Jeiði til lífskjaraskerðingar”.
Svo mörg voru þau orð. Það er
ekki nýtt deilnefni, hvernig haga
beri skattlagningu opinberra fyr-
irtækja. Það hefur verið svo, að
ríkisfyrirtæki hafa ekki greitt
tekjuskatt og mörg bæjarfyrir-
tæki hafa ekki greitt útsvör.Mörg
nm hefur virzt óeðlilegt, að f jár-
sterk opinber fyrirtæki eins og
bankarnir, greiddu ekki sam-
bærilega skatta og einkafyrir-
tæki og vissulega er nokkuð til
í því. En hitt get ég ekki fallizt
á, að nauðsynlegt sé að skatt-
leggja opinber framleiðslufyrir-
tæki eins og bæjarútgerðirnar
jafnmikið og önnur fyrirtæki. —
Hins vegar stenzt það ekki, er
FROST heldur fram, að BÚR
hafi ekki greitt útsvör eins og
önnur útgerðarfyrirtæki. BÚR
greiddi ætíð veltuútsvör meðan
þau voru álögð og greiðir í ár
aðstöðugjald. Og hafi verið um
tekjuafgang að ræða hefur BÚR
einnig greitt tekjuútsvar. Hins
vegar hafa þessi gjöld ekki verið
tilgreind í skattskránni, þar eð
þaú hafa verið greidd inn á Fram
kvæmdasjóð Reykjavíkur, en
BÚR hefur aftur fengið lán úr
þeim sjóði.
FROST segir: Það á að setja alla
við sama borð í skatta og fjár-
málum án tillits til reksturs-
forma. Á það sjónarmið get ég
alls ekki fallizt. Við verðum að
hafa í huga, hvers vegna hæjar-
útgerðunum var komið á fót og
hvert er höfuðmarkmiðið með
rekstri þeirra. Bæjarútgerðun-
um var komið á fót vegná þess,
að einkaframtakið hafði brugð-
izt. Einkatogararnir lágu bundn-
ir í Hafnarfirði, þegar Bæjarút-
gerð Hafnarfjarðar hóf starfsemi
sína og einkaútgerðirnar í
Reykjavík treystu sér ekki til
þess að kaupa þá nýsköpunarteg-
ara, sem Bæjarútgerð Reykja-
vfkur keypti. Bæði þessi bæjar-
fyrirtæki voru stofnuð í því
skyni að auka og tryggja atvinnu,
hvort á sínum stað. Það er vissu-
lega eðlilegt, að bæjarfélögin
vilji hlúa að þessum fyrirtækj-
um sínnm. Slíkt er í þágu bæjar-
félaganna.
Bæjarútgerð Reykjavíknr hef-
ur nú starfað í 15 ár. Hún er np
stærsta útgerðarfyrirtæki land»
ins og eitt stærsta atvinnufyrir-
tækið í Reykjavík. Bæjarútgerð-
in hefur skapað gífurlega mikla
vinnu í höfuðstaðnum, þar eð tog
arar útgerðarinnar hafa lagt á
land í Reykjavik mikið aflamagn
til vinnslu á undanförnum árum.
Ef litið er á tölur yfir vinnu-
laun, sem Bæjarútgerðin hefur
greitt frá upphafi sést hversu
mihla þýðingu fyrir atvinnulif
höfuðstaðarins fyrirtækið hefur
haft. Frá stofnun BÚR hafa
vinnulaun verið sem hér seglr:
1947 1.7
1948 2.7
1949 5.3
1950 4.8
1951 13.7
1952 24.6
1953 25.8
1954 22.4
1955 31.1
1956 32.2
1957 32.6
1958 45.3
1959 44.3
1960 49.9
Vinnulaun fyrir árið 1961 eni
millj.
millj.
millj.
millj.
millj.
millj.
millj.
millj.
millj.
millj%
millj.
millj.
millj.
millj.