Alþýðublaðið - 07.04.1921, Qupperneq 1

1921
Fimtudaginn 7 apríl.
78. tölubl.
Ræða Jóns Baldvinssonar
í kosning-arréttarmálinu.
(F.h)
Þegar nú þetta ér upplýst fyrir
háttv. nefnd, þá finsí mér hún vel
geta snúið frá villu síns vegar og
samþykt þessi ákvæði frv. Og það
þvf fremur sem hægt er að svifta
þessa fáu tr.enn fjarforræði sam-
kvæmt heimild í fátækralögunum,
ög þá missa þeir kosningarréttinn
um leið, og þá gæti nefndin verið
ánægð. Þegar þess er nú enn-
fremur gætt, að kjósendur til bæj-
arstjórnar í Reykjavík eru líklega
eitthvað talsvert á 8. þús. — eða
yfir átta þúsund — þá getur það
ekki ráðið miklu um úrslit kosc
inga, þó að þeim fáu hundruðum,
sem sveitarstyrk þyggja, væri
veittur kosningarréttur og væri
bætt fyrir það margra ára rang-
læti, sem þessum mönnum hefir
verið sýnt. Eg held sannariega að
sú tilfinning, að vera upp á aðra
'kominn, sé flestum þeirra nógu
sár fyrir því, þó þeir séu ekki
ifka sviftir öllum mannréttindum.
Baslið og bágindin eru þeim nóg
raun og áhyggjuefni, þó þessu sé
ekki bætt þar á ofan, sem þar að
auki getur ekki haft hina minstu
skaðvænlegu þýðingu fyrir þjóð-
félagið.
Þó mér líki nú ekki vei og þyki
næsta undarieg niðurstaða háttv.
nefndar um þetta efni, þá eru þó
ummæliu í sambandi við þetta
mér talsvert ánægjuefni, sérstakl.
þar sem neíndin talar um ákvæð-
in í berkiaveikisfrumv. og breyt
ingarnar á 77. gr. sveitarstjórnar-
iaganna — sem mun reyndar eiga
að vera fátækralaganna — og
kallar þær breytingar „spor f rétta
átt“ en þetta eru einmitt breyting-
ar um að það skuii ekki yarða
réttindamissi, þótt menn verði
styrkþegar vegna veikinda, eftir
því sem þar er nánar tiltekið. Og
| það er ekki einasta það, sem
gleður mig, að nefodin virðist hafa
faliist á þessar breytingar á fá-
tækralögunum, heldur Ifka hitt að
hún virðist tilieiðanleg til að ganga
enn iengra. Og eg er að hugsa
um að nota þennan góða vilja
háttv. nefndar í þessu efni, og
vona að eg fái tækifæri tif þess
bráðlega, að tala um þetta í góðu
tómi við háttv. nefnd.
Ein af ástæðum háttv. nefndar
til að leggja á móti frv. er það,
&ð það sé tæplega rétt að semja
sérstök lög um kosningarrétt og
björgengi fyrir Reykjavfkurkaup-
stað út af fyrir sig, heldur beri
að athuga þetta f sambandi við
kosningar tíi bæjar- og sveitarstj.
yfirleitt, svo að samræmi verði í
lögum þessum um land alt.
Eg er ■= dálítid hræddur um að
nefndin hafi ekki athugað þessa
hlið málsins nægilega vel. Við 1.
umr, þessa mals var einhverju á
þessa leið skotið fram af sam-
þingismanni mínum, háttv. 3.
þingm. Rvíkur. Og þó að honum
sé nú trúað vel og tillögur hans
þyki sumar vituriegar, þá skaðar
ekki þó þær séu eittvað nánar at-
hugaðar. En nefndin virðist hafa
gleypt þessa flugu alveg athugun
arlaust og notar hana nú sem á-
tyliu gegn frumv.
Það sem hefir vakað í þessu
efni fyrir háttv. 3. þm. Rvíkinga,
býst eg við að hafi helst verið
sá erfiðisauki sem það hefir í för
með sér, að semja kjörskrá eftir
öðrum reglum til bæjarstjórnar-
kosninga en tii alþingiskosninga,
eins og nú er hér f Rvík. En nú
skulum við athuga hvernig þessu
er varið í öðrum kaupstöðum
iandsins.
í 3. gr. í bæjarstjórnaríögum
Akureyrar, nr. 65, frá 14, nóv.
1917. segir svo: .Kosningarrétt
hafa allir bæjarbúar, konur og
karlar, sem eru 25 ára að aldri
og hafa átt lögheimili í bænum
1 ár þegar kosning fer fram, og
fulinægja að örðru leyti skiiyrðum
fyrir kosningarrétti til Alþingis."
Og í 5 gr. laga um bæjarstjóm
ísafjarðar, mr. 62, frá 14. nóv. s. á„
er nákvæmlega sáma orðalagið og
f lögunum fyrir Akureyri.
Enn er i lögum nr. 26, frá
nóv. 1918, um bæjarstjórn Vest-
mannaeyja, 7. gr., tekið upp sam-
hljóða ávæði úr bæjarstjórnarlög-
um hinna kaupstaðanna.
Og loks eru iög'nr 58., frá 28.
nóv. 1919, um bæjarstjórn á
Siglufirði. (Frh.j
Eftirvinnan.
Togarinn Ari kom inn í morg-
un. Þegar átti að fara að skipa
upp úr. hohurh. fýsti íramkvæmd-
arstjórinn, Jón Sigurðsson, þvf
yfir,. að þeir eink fengju vinnu,
sem vildu vinna eftir kl. 6 (efljjr-
vinnu) fyrir 1 kr. 50 aura um
tfmann. Gáfu sig þá fram sveita-
menn og nokkrir bæjarmenn og
fóru ofan í lest og ætluðu a®
byrja að vinna, Þustu þá til fé-
lagsmenn verkamannafélagsins og
kröfðust þess, að bæjarmenn yrðu
Iátnir ganga fyrir vinnu, að öðruas
kosti yrði skipið ekki afgrei&ft.
Gekk framkvæmdarstjórinn þá fús-
lega inn á það, og var þó teklð
fram, að það yrði ekki unnið
nema til kl. 6, þó þess þyrfti
með, nema fynr kaup þáð, er
félagssamþyktin ákveður. Héyrst
hefir að H.f. Kveidúlfur hafi látið
viana í gær með þvf fororði, aí>
þeir einir fengju vinnu, sem vildu
svíkja félagssamþyktina um eftir-
vinnu og vinna fyrir 1 kr. 50 au.
um tímatm.
Verður þetta athugað af stjórn
verkamannaféiagsins, og mun nát _