Baldur - 16.09.1908, Síða 2

B A L D U R, VI. ár, nr. 2r.
EK GEFINN CT Á
GIMLI, ----- MANITOBA
OHAÐ VIKUBLAÐ.
KOSTAR $1 UM ÁRIfi.
BOROIST FYRIRFRAM
IÍTGEFENDUR :
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
UTAN ÁSKRIFT TIL ÉLAðSINS :
BALDITE,
GIMLI,
TÆ^VIsr.
Verð á Bnoánm auglýsingum er 25 oent
yrir þii'nlnngdálk<'ieng<Iar. Afsiáttur er
efinn á st<err auglýHÍogum.sem'birtaet í
blaðun yfir iengri tíma. Viðvíkjandi
líkum afsiæbtiog öðrum f jármálum blaðs
na,ern menn beðnir að «núa sjer að ráð'
anninum.
■”
Úr ferðalagi.
Eftir J. P. Sólmundsson.
Framhald,
P'yrsti maðurinn, sem við sner
um okkur að, þegar komið var til
Foam Lake, var Ólafur kaupmað-
ur Pjetursson. Hann hefir þar
búð alveg nýbyggðá, og er undra-
vert hversu myndarlega hann er
búinn að koma sjer þar fyrir á fá-
um árum.
Þar hittum við einnig hr. Ingvar
Ólafsson, sem rekur timburverzlun
í fjelagi við annan Islending, bæði
þarna f Foam Lake og norðvestur
í Wadena við C. N. R. brautina.
Hann var gagnkunnugur vfðsvegar
um byggðir íslendingá þar vestur
frá, og gaf okkur f því sambandi
ágætar bendingar til að fara eftir.
Eiginlega byrja ekki fsJenzku
byggðarlögin fyr en nokkrar mflur
fyrir vestan og norðvestan Foam
Lake stöðvarnar. í fyrstu ætluð-
um við að komast sem beinasta
leið f vestur, til hr. Jóhannesar
Davíðssonar og þess fólks, en svo
hittíst þá á, að hr. Sigurjón Jóns-
son, hinn únftariski trúfræðisnem-
andi, sem starfað hefir þar vestra
í sumar, var þá einmitt staddur
inni í bænum, með Ingimundi
bónda Eiríkssyni, sem hann hjelt
til hjá. Bauð hr. Eirfksson okkur
heim með sjer, og var fýsilegt að
taka þann sveig þar norður eftir,
til þess að sjá þann hluta byggðar-
innar, ekki sfður en landið f grennd
við járnbrautina.
Fremur má heita að þetta Foam
Lake, sem vegurinn þarna norður
eftir Iiggur með fram, sje stórtjörn
heldur en stöðuvatn, og þó ermik-
ið viðkunnanlegra fyrir auga þess,
scm vanur er sjó cða vötnum, að
hafa það heldur en ekki neitt. Frá
veginum sjer meðal annars heim á
heimili hr. Gísla J. Bfldfell. Þar
eru einhver hin myndarlegustu
gripahús, sem nokkur bóndi hefir
þar, stóreflis fjós með steinveggj-
um og reisulcg timburhlaða þar
yfir. Sfðar í ferðinni sá jeg, að
hr. Sigurður Bjarnason (bróðir
sjera Jóhanns á Hnausum og Björns
smiðs hjer á Gimli) var að smfða
svipaða hlöðu hjá hr. Tómasi Páls-
syni, vestan við vatnfð. Er ekki
minna um þess kyns framkvæmd-
ir vert heldur en mannahýbýlin,
enda láta surr.ir það gangaáundan.
Þegar heim kom til Ingimundar
gaf á að lfta reisulegra hús en sjcst
hafði hjá nokkrum fslendingi iiðr-
um á leiðinni vestur, en ekki var
það fullsmíðað.' Vestur um þær
slóðir sá jeg ekki heldur annað
heimili, sem við það jafnaðist,
nema hjá hr. Guðbrandi Narfasyni.
Hans hús er að öllu fullgjört, og
svo um gengið, sem f borg væri
talið f góðu lagi, enda eiga þau
hjón uppkomin börn og mannvæn-
leg, stúlku elzta, sem orðin er
kennari þar í byggðinni, og pilt
næstan, sem nýlega er orðin banka-
skrifari í Sheho. Það var mjer á-
nægjulegast á að horfa, hve jafn-
vígur þessi íslenzki bóndamaður
var á bæði pcnnann og sleggjuna,
því jeg sá hann beita báðum. Það
uggir mig að fslenzkir unglingar,
sem hjer alast upp, megi vara sig
á að verða ekki lakar fyrir það
kallaðir, að taka hverri hliðinni
sem æfin snýr að þeim, heldur en
sumir óskólagengnu fyrirrennararn-
ir þeirra, sem frá íslandi hafa
komið.
Sú hugsun minnir á aðra flr
sama flokki. Maður sá, Jakob J.
Normann, sem flutti okkur frá
Ingimundi vestur til Wynyard,
kunni þau ógrynni af fslenzkum
söngvum, að fæstir fslenzkir ungl-
ingar hjer læra jafn mikið þess
kyns, enda sagðist hann hafa kom-
ið stálpaður að heiman. Sfðar var
jcg f hópi annara kátra drengja,
sem sumir voru fullgóðir söngmenn,
en lögin þeirra voru ensk og af
öðru sauðahúsi, nema nokkur, sem
j þeir höfðu lært hjá Hclga söng-
fræðingi Helgasyni, enda báru þau
allmikið af hinu dótinu.
Þegar til Wynj’ard kom fannst
mjer einhvetn veginn eins og ferð
in væri á enda, — maður væri
kominn aha leið til aðalbóls byggð-
arinnar. Ekki get jeg vel útskýrt
hvað þeirri tilfinningu olli. Þó
hygg jeg það stafi mikið af útsýn-
inu þar. Dagur var kominn að
kvöldi, og Big Quill vatnið blasti
við auganu f norðvestri, rjett und
ir hinni hnfgandi kvöldsól. Það
var fallegt. Á þeim bletti vildi
jeg helzt eyða dögunutn, þeiria
sem jeg sá f ferðinni. Til vesturs
þaðan er líkast þvf að sjá scm
maður standi við endann á bekkja-
röð, sem hverer ögn öðrum hærri,
og sitja býlin, eins og áhorfcndur
í leikhúsi, á hverjum hjallanum
upp af öðrum, og væri lciksviðið
norður undan þar sem vatnið er,
en að baki skógarnirírótum Touch-
woodhæðanna, Svfkur það aug- j
að hlægilega, hversu skammt sýn- |
ist af hverjum hjalla niður að vatn-
inu, þótt mörgum mílum skifti, en
af sljettlendinu austan við vatnið
má aftur sjá til flestra býlanna, að
horfa upp í móti brekkunum.
Þangað ‘norður og niður' höfðu Ný-
íslendingarnir sumir leitað til landa,
enda er þar bæði fallegt að sjá til
hæðanna, og skógur og grasnytjar
betri en annarstaðar þar um slóðir.
Aftur á móti höfðu landnemar
frá Dakota meira haldið sig uppi á
skóglausa landinu, og svo virtist
mjer, sem þeir hefðu, öðrum frem-
ur, sett sinn stimpil á byggðar-
braginn f þessu plássi. Lasta jeg
ekki fjör þeirra, — fannst miklu
fremur f því hressandi tilbreyting
frá þvf, sem maður á að venjast í
eldri byggðunúm hjer f Manitoba.
Vegalengdir hurfu þar allört að
baki manns. en vera má, að hest-
arnir fengjust sfður til að lofa það
en mennirnir.
Fyrsti maðurinn, sem við gist-
um þar hjá var hr. Sigurjón Sveins-
son, tengdabróðir sjera Páls heit-
ins Þorlákssonar og bræðra hans.
Sigurj.hefir stærra um sigen nokkr-
ir menn þar aðrir, 5 lönd sjálfur,
og sonur hans, tengdafaðir og
tengdasonur sitt landið hver f við-
bót. Hinn sfðast nefndi, Friðrik
Þorfinnsson, hefir byggt sjer mjög
laglegt “cottage“, og er það vist-
lcgt heimili fyrir ung og mannvæn-
!eg hjón, einsog þau eru, að byrja
búskapinn f. Hvergi leit jeg þar
fegurra útsýni til vatnsins, heldur
en einmitt frá því heimili.
Þetta Big Quill vatn er ekki
smærra en svo, að ekki sjest norð-
ur yfir það til lands, en reykir
sjást giöggt úr vögnum þeim, sem
þar fara eftir brautum C. N. R.
fjelagsins, norðanvert við vatnið.
Er það byggðinni svo mikill feg-
urðarauki, að engin önnur svip-
brigði náttúrunnar neinstáðar, sem
jeg fjekk sjeð, fá við það jafnast.
Þvf verður mjer margræddast
um þetta plássið, að það er falleg-
ast í heild sinni. Annarstaðar eru
f byggðunum blettir, þar sem vfð-
sýnt cr, t. d. hjá Jóhannesi Da-
vfðssyni, ekki all-langt fyrir vest-
an Foam Lake, og við Hólaskóla
f syðri Vatnsdalsbyggðinni, en
það er um þá staði eins og t. a. m.
á Mountain f Dakota, að augað
vantar — vatnið. Islenzku auga
er aldrei til hlvtar fullnægt, fyr en
vötn og hæðir renna saman í eina
mynd,
Að arðvænleika tel jeg upp áað
byggðin, sem er enn þá vestar,
taki þó öllum byggðunum fram.
Það er í Mímis-pósthjeraði, ogber
þar mest á Argylemönnum, þeirra
semþat hafatekiðsjer bólfestu. Lfk-
legt þykir mjer að þar sje mesta
kornyrkjulandið, sem íslendingar
hafaundir höndum f Canada, enda
heyrði jeg það talað, að þar hcfði
Jón nokkur Guðnason og bræður
hans 275 ekrur plægðar í einum
GÓD
TIL SÖLU.
BUJÖRD Á GÓDUM STAD
í ÁRNESBYGGÐ.
EINNIG LODIR
I GIMLIBÆ.
Sanngjarnt verð og söluskilmálar.
G. THORSTEINSSON.
GiviLI. --- - --- Man.
akri, og má þó vel ske að einhverj-
ir aðrir hafi meira.
Á Mfmirvorum við förunautarn-
ir f fjölmennu samkvæmi, en skild-
um þar, og fórum sína leiðina hvor
til baka. Fór jeg aftur sömu lcið,
til þess að koma við f Þingvalla-
nýlendunni, og vera viðstaddur á
mannamóti f syðri Vatnsdalsbygð-
inni hinn 7. ágúst, samkvæmt ráð-
st'Jfun í vesturleiðinni.
Af Þingvallanýlendunni er það
stvzt að segja, að þar virtist mjer
svo, sem fólkið tæki landinu mikið
fram, — væri blátt áfram of gott.
fyrir jafn hrjóstrugt og úrgangs-
samt land eins og þar er. Samt
sem áður eru þar til stórefnaðir
mcnn, sem hafa urmul af búpen-
ingi, talsverða akra, og auðvitað
jmörg lönd, Hfbýli eru þar til fyrir
taks góð, t. d. hjá hr. Magnúsi
Hinrikssyni og hr. Frcysteini Jóns-
syni, og svo mun að líkindum vfð-
ar vera þótt niáske sje ekki í eins
reisulegum stfl.
* *
Vitanlega kynntist jeg fjölda
mannsáferðum þessum, aukþeirfa
sem nefndir hafa verið. ÞeÍrra af
þeim, sem einhverja sjerstaka
verzlun eða embætti stunda, ætla
jeg að geta sfðar út af fyrir sig,
Ekki hefi jeg heldur lokið við, að
lýsa því hvernig mjer kom fjelags-
lffið fyrir sjónir, hvorki f kyrkju
málum, stjórnmálum, nje bindind
isinálum og jafnvel fleiru þvf, sem
almcnning varðar miklu, hvert
sem sá eða hinn er með eða móti
einum eða öðrum flokki f þvf og
þvf atriði.
LESIÐ.
Stórt og gott íveruhús í mið-
bænurn á Gimli, er til leigu með
mjög góðum skilmálum. FINNIÐ
Jónns ITalldórsson
á Gimli.
TLL SOLU.
Greiðasölu-plássið “SPRING
LAKE“ með fram P’isher River
brautinni, gott húspláss og fjósfyr-
ir 24 team.
Ágætur staður fyrir greiðasölu.
Lysthafendur snúi sjer hið allra
fyrsta til
Kk. S. Thorsteinsson.
Hnausa.----Man.
var bezt að bíða til haustsins. Þá
ber mesta nauðsyn til þess fyrir
fjelagið, að hafa flutningsfæri sín f
góðu lagi, svo þá getur það sfzt
boðið mönivunum byrginn.
Verkamannafjelögin hafa þann-
ig, að þessu sinni, farið bæði stilli-
lega og viturlega að ráði sfnu, hver
sem leikslokin verða.
Og þau eru ekki að bejast fyrir
þvf núna. að fá kaupið hækkað,
heldur fyrir því, að láta C. P. R.
ckki komast upp með að kreista
úr sjer Iffið
Yerkfallið.
Niðurlag.
“Að vera til eða vcra ekki til,
það er spursmálið", stendur f
Shakcspeare.
‘ ‘ Að vcra viðurkenndur eða vera
ekki viðurkenndur, það er spurs-
málið“, sögðu verkamennirnir
strax f vor, ogum það berjast þeir
enn þá, — ekkert annað.
Þeir byrjuðu á því að heimta,
að stjórnin ljeti sáttasemjara fjalla
um ádciluefnið, samkvæmt löggjöf
þeirri, sem kennd er við Lemieux
ráðgjafa. í fyrsta lagi þótti þeim
það heiðarlcgasta aðferðin, að fá
rjcttindi sfn til fjclagsskapar þann-
ig viðurkennd, og á hinn bóginn
sáu þeir, að ef til þess þyrfti að
taka, að láta hart mæta hörðu, þá
Gróðafjelögin vilja ekki að verka-
mannafjelögin sje til, cn vilja mega
vera til sjálf.
Þú heldur kannske, lesari góður,
að það sje þá kaups kaups, vcrka-
mannafjelögin vilji ekki að gróða-
fjelögin sje til, en vilji sjálf vcra
til.
Þvf er þó ekki svo varið. Sje
öll prfvat-gróðafjelög gjörð að einu
almennu þjóðargróðafjelagi, þáþarf
einskis vcrkamannafjelags. Þau
hlytu þá af sjálfu sjer að deyja.
Þegar það væri sjálfsagt lögmál,
að ailir legðu fram starfskrafta
hcildinni til viðurhalds, þá yrði
ekkert inciri vandi að hafa höndur
f hári þeirra, sem óhlýðnuðust því
lögmáli, heldur en nú er að fást við
þá sem óhlýðnast núgildadi regl-
um sinnar þjóðar. Það eru ekki
nema einstökustu vantrúarmenn
og sauðarhöfuð, scm vantreysta
mannkyninu til þess að lagfæra
hjá sjer ýmislegt fyrirkomulag,
sem ennþá er í ólagi.
Og hernaðurinn f iðnaðarheim-
inum ber vott um ólag, alveg eins
og annar hernaður.
J. P. S.