Baldur - 12.05.1909, Blaðsíða 1

STEFNA:
Að efla hreinskilni og eyða
hræsni í hvaða máli, sem fyrir
icemur, &n tillits til sjerstakra
flokka.
BALDUE
©
AÐFERÐ:
Að tala opinskátt og vöflu-
laust, eins og hæfir því fólki,
seiu er »<f norrœnu bergi
brotið.
VI. ÁR.
GIMLI, MANITOBA, 12. MAÍ 1909.
Nr. 47.
Björn Jónsson
dregur niður seglin
í sjálfstæðisbaráttunni.
ÞÆGI EKKI LÝÐVELDI
ÞÓTT / BOÐI VÆRl.
Prógrammið fyrst um sinn:
AÐ setjast um kyrrt
MEÐ FULLAN MUNNINN.
--------------:o:---
Sfðustu númer sem hingað
hafa borist af Reykjavfk og Lög-
rjettu eru alveg full af greinum
á dönsku, sem teknar eru ór ýms-
um Kaupmannahafnarblöðum, eft-
ir að þau fóru að ná tali af nýja
ráðherranum. Með hverri þessari
dönsku grein er svo íslenzk þýð-
ing látin fylgja.
Grein sú f blaðinu “Politiken"
sem getið var um f sfmskeytinu
um daginn, kom f> rst út (3o.marz\
Svo hina næstu daga ljetu flciri
blöð til sín heyra: ..Kristelig Dag-
blað“, ,,Köbenhavn“, og Ekstra-
b!adet“ 1. apr.; og þar á eftir
,, Vort Land“, 4.5. og 7. aprfl.
Þegar greinar þessar komu á
gang f Höfn voru skeyti send til
íslands. Þau komu útf “Lögrjettu*
7. apríl, og hljóða svo:
Kaupm.höfn i.apr. 1909.
Stjórrimálaástandið óbreytt
framvegis. Formaður (formenn?)
alþingis lofar að vinna að góðu
samkomulagi milli Danmerkur og
íslands. Ráðherrann (B. J.) ætlar
að berjast á inóti skilnaðarstefnu.
Afneitar stöðugt ísafold. — Blöð-
in (dönsku) hrifin, en hcnda gam-
an að honum.
Khöfn. 3. apr. 1909.
Ráðherrann segir f blöðunum:
Vjer (frumvarpsandstæðingar)
höfum að eins barist ámóti Hann-
esi Hafstein. Vjer viljum ekki
stofna lýðveldi, enda þótt oss væri
boðið það.
Vjer (íslcndingar) erum bæði
f efnalegu og menningarlegu tilliti
of óþroskaðir til þess. Vjcr get-
um ekki æskt neins bctra en að
vera f sambandi við Danmörku.
Hjá Dönum vitum vjer oss örugga.
Staða fslands til Danmerkur er á-
lfka og hjáleigu til höfuðbóls.
Stúdentafundur haldinn f gær.
Björn fordæmdur. Ekkcrt líkn-
aryrði.
Eftir að nýji ráðherrann var
lagður af stað heim aftur (4. apr.)
var svo þetta skeyti sent:
Khöfn 5. apr.
Ráðgjafinn rcynir áður hann fer
hjeðan(frá Khöfn) einungis að mót-
tnæla að nokkru leyti ,,Kri,stilegu
Dagblaði”. Blaðið segir f morg-
un: Það sem vjer höfum haft eft-
ir honum (B. J.)er algjörlega rjett
og staðfest af ráðgjafanum (þ.e. les-
ið fyrir honum áður en það kom
f blaðinu).
Flokksmenn hins nýja ráðherra
vefengdu, sem eðlilegt var, þessi
skeyti, og Guðmundur sá, sem er
aðstoðarritstjóri við ísafold, komst
á þessa leið að orði f þvf blaði, áð-
ur en Björn var kominn heim:
“Það má t. d. geta nærri hvort
hann hafi “afneitað stöðugt‘ísa-
fold’ " svo sem ein gróu-sagan
sagði, blaði sjálfs sfn, er hann hafði
vandlegt eftirlit með öllu, sem þar
stóð mestallan kosninga-undirbún-
ings tímann, og engu harðari grein-
ar f Dana garð þann stutta tfma er
hann var fjarvistum, sfður en svo.
Eða þá hitt, að hann hafi verið
með fúkyrði f garð þess manns, er
nú hefir verið f meira en ár aðal-
samverkamaður við blaðið.”
En á eftir skeytum þessum komu
svo blöðin með greinarnar sjálf-
ar, svo að urn ekkert er í því efni
hægt að villast, fyrir þá sem skilja
frum-textann, hversu hætt sem
manni hefði kunnað *að verða við
þvf, að tortryggja þýðinguna,
í skeytunum er því miðwr sagt
alveg rjett frá, þótt fylgis-
menn hins nýja ráðherra hafi Ifk-
lega fremur búist við dauða sfnum
en að slfkt gæti borið sig, — eins
°g glöggt kemur fram f ummælum
ísafoldar.
Meðal hinna dönsku blaðagreina
er ein tekin eftir “Berlingi” frá 31.
marz. Sú grein er all-fláráð f garð
íslenzks sjálfstæðis, en eigi að sfður
fhugimarverð. í henni segir svo: *
“Hinn nýi íslandsráðherra, al-
þingisforsetinn, Bjðrn ritstjóri
Jónsson, hefir f viðræðum við
ýmsa blaðamcnn hjer lýst lioll-
ustu sinni gagnvart Danmörku,
konungi hennar og þjóð,.........
Hann tjáist vera hinn einbeittasti
mótstöðumaður hverskonar til-
rauna til að fjarlœgja ísland
frá Danmðrku.
“Hann hefir lýst því yfir, að
sjer þyki miður fara, að þær
[heiftar og smánargeinar.sem blað-
ið flutti um eitt skeið gagnvart
Danmörku,] hafi kornið fram.
“Það mun vafalaust gleðja alla,
— [o: f Danmörku]— að heyra
hinn nýja ráðherra landsins taka
svo skýrt og ákveðið af öll tví-
mœli. Menn munu taka eftir þvf
hve einltpgan vin hann telur sig
HESTAR
TIL SÖLU.
HÆFIR FYRIR
ÞUNGAN DRATT OG
ALGENGA VINNU.
Finnið
THOS. REID
SELKIEKL
legar og töfrandi. Verið þið ekki
að núa honum um nasir skilnaðar
greinum ísafoldar—þær eru skrif-
aðar þegar hann var hvergi nærri.
Á öllu þessu gefur hans nýja há-
göfgi hinar bestu og áheyrilegustU
skýringar, sem vjer með aðdáun
tökum gildar og með allri kurteisi
gjörum oss ánægða með.........“
* *
*
Það er ekki heilbrigður maður,
sem ekki fær viðbjóð á þeim auð-
virðileika, sem lýsirsjer f ummæl-
um þessa nýkjörna merkisbera.
“Það eru eiríu vonirnar, að hjer
kynni að vera um samsæri að
ræða,“ flýgur manni fyrst f hug,
en svo er ekki hægt að sjá hvern-
ig þvf hefði orðið komið að, með
öðru en þvf dð spinna upp stað-
hæfingar, sem ráðherrann hafi aldr-
ei látið sjer um munn fara. Ekki
sýnist því þó svo varið, þvf sjálf-
ur er hann nú búinn að svara fyr-
ir sig, — gjörði það morguninn
sem hann stje á skip f Höfn til
heimferðar (3. apr.), — og það
svar hljóðar svo:
“Meðan jeg dvaldi hjer f bæn-
um [Khiifn] hafa margir blaðamenn
átt tal við mig, og hafa f nokkrar
af þessum viðtalskýrslum, eins og
ekki var að undra, læðst inn ým-
isleg ónákvæmni og misskilningur.
I dag hefir mjer til dæmis verið
bent á viðtalsskýrslu f “Kristeligt
Dagblad“frá 1. aprfl, þar scm haft
er eftir mjer, að flokksblöð vor
hafi f sumar aðeins haft þann til-
gang, að berjast móti fyrverandi
ráðherra Hafstein; að oss íslend-
inga skorti menningarþroska til að
mynda þjóðveldi; enn fremur (f
annari viðtalsskýrslu;: að vjer höf-
um að eins barist á móti ncfnd-
arfrurnvarpinu sakir ósamhljóðun-
ar miili textanna. Þessi ummæli
get jeg alls ekki kannast við.
Þegar jeg enn fremur á að hafa
sagt, að afstaðan milli Danmerkui
og íslands sje eins og milli herra-
garðs og húsmennsku-grasbýlis, þ.
e. a. s. Danir herramenn, Islend-
ingar húsmenn, þá hvflir þetta auð-
vitað á algjörðam misskilningi, þar
sem jeg að eins notaði samlfking-
una milli hiifuðbóls (ekki herra-
garðs) c
til þcss að tákna með því mismun- | ir eitt Hafnarblaðið að hafi komið
inn á stærð beggja þjóðanna, cn j fyir þegar skipið “Sterling" var
að sambandi íslands við Dan-
mörku.......
“Bj. Jónsson er alkunnur á Is-
landi sem framúrskarandi atorku-
samur atvinnurekandi............
“Þekkingu sína f slíkum efnum
mun hann nú að sjálfsögðu nota
til að styrkja hið fjárhagslega
sambcn l milli íslands og J)an-
tnerkur. Og að því sambandi
getur einmitt holl islenzk-dönsk
stjórn stutt afarmikið. Fjárhags-
böndin eru einmitt sterkustu bönd-
in sem hinir ýmsu rfkishlutar verða
bundmr með. Og það má ganga
að því sem sjálfgefnu, að hinn
nýi íslandsráðherra muni hafa
þetta fyrir augum, eftir Þvi sem
lionum hafa farist orð nú siðast,'
Greinarnar f ,,PoIitiken“ og
,,Kristelig Dagblad“ bera sjálfar
með sjer fæð í garð ráðherrans,
en greinin í ,,Köbenhavn“ virð-
ist vera mest blátt áfram. Hún
er prentuð f heilu lagi á öðrum
stað hjer f blaðinu.
I ,,EkstrabIadet“ kemur ekki
einungis fram fæð heldur forsmán
á Birni Jónssyni, Naprast kemur
hún f ljós f 'þessum kafla, sem
Lögrjetta flytur eftir þvf:
,,Það er ekki svo auðvelt fyrir
okkur hjer (í Höfn) að fá botn f
öllum þeim hrærigraut af flokka-
klofningum og flokkamyndunum
og breytingum og skilnaðarkröf-
um og sambandstilhneigingum.sem
alt til samans er táknað með nafn-
inu: alþing íslands. Við hljótum
því að verða hrifnir af þvf, að ekki
verður annað úr öllu óðafárinu, en
spurningin um Björn Jónsson (Vi
maa derfor være henrykte ved at
faa hele Paniken reduceret til
Spörgsmaalet Björn Jónsson). Svo
er víst ekki langt að bfða sam-
komulags og fyrirgeftiingar og
einingar um höfuðatriðin. Því er
sem sje svo varið, að Björninn ei
laglegur maður, ærleg sál, hæfi-
leikámaður f blaðamcnnsku, dng-
legur og ákafur byltingapólitikus,
sá duglegasti f öllum söngflokknum
(gegn Danmörku) þarna norðurfrá
— karlmennskumaður. Það cr því
hrcint ckki svo afleitt að fá allan
gauraganginn til að snúast um
hann og geta komið öllum váud-
ræðunum yfir á hans bak. Jafn-
framt dugnaðinum hefur hann lfka
til að bera það sem með þarf af tók það fram um lcið, að heiirilis- | að leggja þaðan af stað með ráð-
hjegómagirni, og hann mun þcss fólkið á húsmennsku-grasbýlinu j herrann.
vegna vera hinn ákjósanlegasti j þættist eins sj&Ifstætt og óháð eins S ^Einn maður fór nefnilega fram
samningasigurnagli, sem yfir höf-j og fólkið á höfuðbólinu. á, að menn skyldu hrópa og árna
uð er hægt að ná í á hinni fögru j Að lokmn vil jeg — til þess að j ráðherranum góðs gengis; cn stú-
suguey. jkomast hjá misskilningi — t&kna, dentarnir íslensku —-neituðu að
“Minnist þið ekki á skilnað við' afstöðu mína nátiar með þessum taka þátt í þvf, kváðust ekkert til-
hann Saxtoiph hefir frelsað lff j fáu orðum: efni finna til þess, en Danir gætu
Leturbreytingar tcknar eftirjhans, Nefnið þið ekki Danahatur j Það takmark, sem jegóg flokks j gjört það, ef þeir vildu'S
WINNIPEG-MENN! '
Lesið!
Gott íbóðarhós A Gimli til
leigu um sumartímann,—eða til
kaups, ef þcss er óskað.
Semjið við
JÓLÍUS J. SóLMUNDSSON.
Gimli, Man.
ísland sem sjálfstætt rfki verði í
persónusambandi við Danmörku.
Aðskilnað frá Danmörku álft jeg
nú sem stendur loftkastalahugsun.
Jeg óska að efla það bezta sam-
komulag sem auðið er milli íslands
og Danmerkur, og vona að það
muni lánast oss íslendingum smám-
saman að sannfæra Dani um, að
óskir vorar sje rjettmætar, og
koma oss s^tman við þá.
Kaupmannahöfn, 3. aprfl 1909.
BjðRN JóNSSON,
ráðherra íslands.
Með þessu svari eru öll tvímæli
tekin af um það, að blöðin sje að
spinna staðhæfingamar upp. Við
sumum þeirra er alls ekki snert,
og lítilfj'irlega klórað yfir hinar.
Átakanlegasta sannindamcrkið
um hættuna og hneysuna, sqm
þjóðin er að verða fyrir af völdum
þessa lftilsiglda manns, cru afskifti
stúdentanna f Hötn. Þeir hjeldu
fundi, ráðherrann fjekkst ekki til
að mæta þar, og hinir djarflynd-
ustu frumvarpsandstæðingar f
þeirra hópi virðast hvað sárastir,
eins og ágrlp af fund:\rgjör.ningm m
áöðrum stað hjer í blaðinu sýnir.
“Ofurlftill atburður, sem f sjálfu
húsmennsku-grasbýlis j sjer er fullglöggur veðurviti,“ scg-
Lögrjettu,
• dönsku konurnar cru svo ástúð- bræður mínir stefnum að,
að