Baldur - 26.05.1909, Blaðsíða 2

BALDUR, VI. &r, nr. 48.
'UUffl
ER GEFINN ÖT A
GIMLI, ---- MANITOBA
OHAÐ VIKUBLAÐ.
KOSTAK $1 UM ÁRIÐ.
BORGIST FYRIRFRAM.
ÍÍTGEFENDUR :
THE GIMLI PRINTING &
PUBLISHING COMPANY
LIMITED.
UTANÁSKRIFT TIL BLAðSINS :
baldur,
GIMLI,
3SÆAl3ST.
Verð & smáum auglýsingum er
25 c. fyrir þumlung dálkslengdar.
Afsláttur er gefinn á stærri auglýs-
ingum, sem birtast f blaðinu yfir
lengri tíma. Viðvíkjandi slíkum af-
slætti ogfiðrum fjármálum blaðsins,
eru menn beðnir að snúa sjer að
ráðsmanninum.
lenzku í fyrrasumar svo sárbeitt
vopn 1 hendur, að allir sem hlut
áttu hjer að máli, og öll hin blöðin
hjer gættu þess vandlega að þegja,
ef vera kynni, að það fjelli þá f
gleymsku. Annaðhvort af hreinni
og beinni nýzku fyrir sjálfs sfns
hund, sem meðlims f Islandsmála
nefndinni, —ellegaraf drottnunar-
girni f íslendingadagsnefndinni, —
gjörir hann opinbert rifrildi út úr
$ 18 eða $ 20, að samnefndarmönn-
um sfnum í íslandsmálanefndinni
fornspurðum, og þeim vitanlega
til sárustu raunar, þvf lfklega hefði
enginn hinna viljað vinna það til
fyrir sinn hluta af þeim kostnaði,
að verða hluttakandi f annari eins
háðung;— bæði fyrir sjálfa sig og
allan þann fólksfjölda, sem hafði
trúað þeim til að fara með málin
eins og mönnum sæmdi.
En Iftilmennskan fjell ekki f
gleymsku. Hr. Jóni Bfldfell, sem
var einn af íslandsmálanefndar-
mönnunum, hcfir verið veittur af-
einaða þings vors, sem nú situr á
rökstólum, skuli rita aðra eins
grein og þessi er í blað sitt, ein-
mitt um þær mundir, sem hingað
er nú nýkominn einn af manna
veiðurum Canadastjórnarinnar. Og
í niðurlagi greinarinnar gætir þess
einnig, að ritstjórinn hefir ekki al-
gjörlega getað varist þeirri skoðun,
að svo væri. Hann tekur það
sem sje fram þar, að hugsast geti,
að atriði þau, sem greinin ræðir
um, verði ekki skoðuð öðruvfsi en
“agenta-lygi, sem ísafold ljeti
hafa sig til að flytja.”
Þessi samanburður á hag íslend-
inga vestan hafs og austan, sem
Isafold flytur, er, að hennar sögn,
af góðum rótum runnin. Það
kvað hvorki vera meira nje minna
en ritstjóri Heimskringlu f
Winnipeg, sem hefir búið hann til.
En reyndar munu nú ekki allir
Islendingar, hjer austan hals að
minnsta kosti, treysta mjög mikið
á rjettmæti þessa samanburðar,
rakstur hennar í veganesti frájfrá þcss manns hendi. Það vill
Reykjavfk út um allt landið. einmitt svo til, að margir eru uppi
Eins og greinin í Lögrjettu sýn- j enn hjcr heima, sem glögglega
ir sjálf, eru þó fæst orðin f henni j rekur minni til, að hann gaf út

“Þeir
vesturheimsku.,,
“Lögrjetta” dregur dár
aÖ Vestur-íslend i ngu rn.
HefniM á hr. Jóni Bíldfdi
f'jriv hluitóku rora í sjólfstœðis-
hnráttunni.
urn þennan vesalmennskuvott, en
einmitt af þvf að atburðurinn er
svo ómótmælanlegur vottur um
vesalmennsku hjá einhverjum,
— einum manni, heilli nefnd, eða
öllum almenningi, — þá er þessi
vottur leiddur fram til að sanna að
Vestur-íslendingar sje ekki annað
en auðvirðilegir gortarar, frakkir
í þrí, að spana ísland út í öfg-
ar og glœfrafarir, og þykisi þó
vtst vera miklir og sjálfstœðir
og frjálsir menn, — en hversu
mikils orð þeirra sje virðandi, það
er lesendum Lögrjettu ætlað aö
gj'öra sjer sjálfir hugmynd um.
Hvað Lögberg er svo að rolast
þegar allt er komið á ioft hvert
hjer um árið hagskýrslur Islend-
inga vestan hafs, og að Halldór
Jónsson, bankagjaldkeri krufðiþær
skýrslur svo ónotalega til mergjar
að sú Vesturheimsbeita hefir ekki
verið reynd sfðan, þangað til nú,
að forseti hins “sameinaða alþing-
is Isiendinga,” formaður sjálfstæð-
isflokksins, laumar henni á öngul-
rnn fyrir agentsgarminn.
Og það iná nærri geta, að hann
muni taka til þakka, og þykjast vel
hafa veitt. Það er ekki ónýtt fyr-
ir hann að geta haft þessa um-
ræddu grein fyrir pistil til að leggja
út af, þá bann fer að prjedika fyrir
“sauðsvörtum almúganum” ávænt-
anlegu flakki sfnu kringum landið.
En á hvcrju er svo þessi hag- j
beðið, j skýrsia byggð, aö því er efnahagj
“Hkr” í>af íiíefnið.
Hinn 24. febr. síðastliðirih kom
út í Lugrjettu grein, sem alia
Vestur-Tslendinga varðar svo
miklu, að naumast er skiljanlegt
hversvegna hún hefir ekki veric.
tekin upp í Lugbergi fyrir lungu.
Enginn skyidi ímynda sjer, aö
önnur eins ritgjörð f aðalrnálgagni
hins íslenzka heimastjórnarflokks
sem er, það er ekki gott að vit
Baidur hefir beðið o
—— haldið að svo mikið “ruálgagn” ! Vestur-íslendinga snertir. Eftir
1 því sem ísaf. stgir, er hún á engu
öðru byggð, en 'ácetiun og ágiskun'
mundi ekki láta beita alla Vestur-
Isiendinga öðrum eins atyrðum
fyrir eins manns aðgjurðir, án þess
að gcfa eitthvert hljóð af sjer, og
Lögberg befir urn dagana verið
svo miklu háværara en hann, að
hann mátti svo sem eiga það vfst,
að betur mundi heyrast til þess
og þarf engum að blandast hugur
um, að ritstjóra Heimskr., marrsal-
anutn alkunna, mundi ekki ósýnt
um að gjöra hana svo úr garði, að
glæsilega hliðin á vestur-íslenzka
efnahagnum blasi sem bezt við.
s”‘ heldur en sfn, — þegar það upp- j En vitanlega er þessi “áætlun og
hefði sfna raust :ágiskun“ ritstjórans markleysu-
En það hefir kannske vcrið að i hJal eitt- scm cniía sannreynd hef-
ir við að styðjast.
Hvaða erindi þessi þvættingur á
f ísafold, er ekki gott að giska
... I sýna Hkr. hlífð i þakklætisskyni
hah svo lítið gildi f hugum manna j r ,, ,
• lynr alla hennar hhtðarsemi við
heima, að þess vegna þurfi þess j . . . „ ,
j vint þess að undanförnu.
Þá það, Baldur ætlar samt að j s->er tn* nema «reinin SJC th Þcss
Allt af er verið að glamra með j
það hjer, hvað Austur og Vcstur- ■
íslendingar beri nú orðið hlýjan 1
bttg hvcrtil annars. Enginn, sem |
nokkuð hugvar, getur þó verið svo j
mikill auli, að halda að emigrauta-
fy r tn ng'n á íslandi væri nú
brúkuð þar fyrir vogstöng í póli-
tfsku baráttunni, ef hlutaðeigendur
vissu ekki til þess að hún hefir
cnn þá góða viðspyrnu f huga;
bæta nokkrum orðum við sfðar,
þegar menn eru búnir að skoða
þessa háðglósu Lögt jettumarmsins.
Landvarnarskipið.
fjöldans.
En það er vc! skjljanlegt, hvers- j austan‘ DrenSileg hngsun.”
vegna Heimskringla lætur ekki j Það er ekki laust við, að manni
skjóta bólu upp á þessu. Ritstjóri j nnnist það hálfleiðinleg tilviljun, að
hennar gaf kóng-dýrkurunum /s- I ritstjóri ínafoidar, forseti hins sam-
I ísafold, setn út kom hinn 17.
þ.m., stóð á fremstu síðu grein
1 nokkur með þessari yhrskrift:
“Hagur landa vestan hafs og|f þv( innifa|in^ að Heimskringla
reiknar út, að ef 300 Vestur-ís-
lendingar keyptu sjer iOOOdöllara
ætluð, að vera cinskonar erindis-
brjef fyrir mannaveiðara Canada-
stjórnarinnar, svo sem eins og í
þakklætisskyni fyrir “liðveisluna
j miklu” í kosningahrfðinni sfðast-
,
j liðið sumar, cr Isafold var svo
j hleinagleíð yfir.
Þessi “drengilega hugsun”,sem
ísafold er að gaspra um, að “allir
hljúti að róma” sem drengskap og
j ræktarþel til “gamla landsins”, cr
lífsábyrgð hver, sem yrðu 300,000
dcllarar, og Anöfnuðu Íslandí cjóð-
Hæstmóöins orgei og
píanó.
-
Hinir einu umboðsmenn fyrir j
Heintzman & Co. pfanó.
J. J. H. McLe n & Co. Ltd.
528 Main St. VVinnipg. \
inn, að þeim 300 öllum dauðum, þá
gætu íslendingar notað fjeð til þcss
að kaupafyrir landvamarskip.—ís-
lendingar segðu svo skilið við Dani
og gjörðust lýðveldi í annað sinn,
með þennan ægilega flota f bak-
höndinni.
Ójá, EF 300 vesturheimskir ís-
lendingar....
Mcð þessu handhæga, gamla‘e/‘
og ‘hefði' má gjöra alla skapaða
hluti.
En vjer sáum síðastliðið sumar
dálftið sýnishorn af rausn Vestur-
fslendinga, þegar þeir stældu um
það f blöðum sfnum, hver ætti að
borga uppspönunarsfmskeytin til
íslands. Það er því ekki alveg
vfst, að þeir verði nema 299, þeir
vestheimsku, er lfftryggjasig handa
gamla íslandi. Enda gjörist þess
vafalaust engin þörf, þvf að þegar
ísland er orðið einstætt rfki, þá
ætlar sjera Jens að láta það verða
“friðlýst” rfki, og þá þurfum vjer
á engum herbúnaði nje herskipum
að halda, þvf að náttúrlega þorir
enginn að bekkjast til við “friðlýst”
rfki, nje brjóta lög þess.
Þeir vesturheimsku eru frakkir í
því að spana ísland út í öfgar og
glæfrafarir, spana þá upp í afneit-
un sjálfstæðisaukningar, sjálfstæð-
istryggingar og sjálfstæðisvernd-
unar þeirrar, setn nú er f boðí.
Þeir búast sjálfir við “að dragast f
hvarf inn f þarlendu þjóðitia” og
þeitn er, ef til viil, ekki sárt um,
að sem flestir íslendingar “dragist
í hvarf. ” Þeir senda óspart smala
híngað, til þess að “draga oss f
hvarf,” draga oss burtu frá ætt-
jörð vorri sem allra flesta með
vinnukraft vorn og vorar litlu eign-
tr, svo að hvorugt verði íslandi að
notum, “en dragist í hvarf” f Can-
ada. Norðmenn og Englcndingar
geta þá sezt í hreiður vor hjer og
stofnað “friðlýsta lýðveldið.,’
En margir íslendingar hjer
heitr.a kannast ails eigi við, að iýð-
veldi sje neiti “mciri háttar staða
f þjóðfjelaginu” nú á tímum. Þeir
kannast ekki við, að t.a.m. Ham-
borg hafi neitt tapað tign nje áliti
við að hafa gengið inn f þýzka
sambandsríkið, nje heldur Bremen
nje Lybech. Þeir álfta, að þessar
borgir blómgist nú engu sfður f
sambandinu hcldur en sem lýðveldi
á miðöldunum, og að þeim mundi
ekki lfða neitt betur, og ekki hafa
ncina “meiri báttar stöðu í þjóð-
fjelaginu,” en þær hafa nú, þótt
þær væru lýðveldi enn þá. Þeir
álfta, tncira að segja, að smáþjóðir
og smárfki geti nú á tímum bezt
tryggt sjálfstæði sitt tneð þvf að
Samræður við vini okkar um
orgel og píanó eru okkar ánægju
efni, þvf okkur cr óhættað ábyrgj-
ast hvaða hljóðfæri, sem valið er
úr okkar búð. Þær tegundir, sem
við höfum á boðstólum, eru allar
reyndar að því, að standa fremstar
allra þeirra hljóðfæra, sem seld eru
hjer f landi.
HALLAMÆLING.
Þeir af landeigendum hjer ná-
lægt sem þurfa og vilja þurka upp
vissa landsbletti með þvf móti að
láta mæla frá þeim vatnshalla
skurði, geta fundið mig undirrit-
aðan þvf viðvfkjandi.
GlMLI 1. APRíL 1909.
JóAS Halldórsson .
hafa fjelagsskap við og aðstoð af
sterkari þjóðum. eins og öll mann-
kynssagan sýnir glögglega. Þeir
vilja jafnvel minna Vestur-ísler.d-
inga á, að þeirra kæra Canada og
þeir sjálfir eru innlimaðir í enska
rfkið, og þykjast þeir þó vfst vera
miklir og sjálfstæðir og frjálsir
menn. Þeir vilja ennfremur vekja
eftirtekt Vestur-íslcndinga á þvf,
að iandvarnarliðið er orðið sammála
heimastjórnarmönnum f þvf, að
vjer höfum ekki innlimað oss Dan-
mörku með stjórnarskrárbreyting-
unni 1903, og að stjórnarandstæð-
itrgar hafanú jetið ofan í sig allar
innlimunarstaðhæfingar sfnar frá
1903. 1904, 1905, 1906 og 1907
og að þeim ifður nú svo dæmalaust
vel, að þeir vilja alls ekki fækka
neitt þcitn m&lum, sem Danir ráða
nú einir fyrir hönd beggja.
Dr. Jón Þorkclssoti er nú aðal
lögskýrari hins margskýrða sjálf-
stæðisflnkks, og er alltaf að sanna
það, að gamlt sáttmáli sje enn í
fullu gildi, og sje hin einu grund-
vallarlug íslands, og “hann bjó
enga innlimun til,” segir dr. Jón.
Hvað er að óttast df. Matzen og
dr. Berlin, úr þvf vjer höfum dr.
Jón veifandi gamla sáttmála?
Sjálfstæðismenn eru nú ánægðir.
Þcir fá nú stjórnarvöidin og geta
nú passað upp & “einingu rfkisins”
að ekki fækki samtengingarbiindin
og að Danir fái að halda sameigin-
legu málunum öllum í friði, svo að
ölium lýð sje ijóst að þetta eru hin-
ir sönnu sj&lfstæðismcnn.
Þegar vjer eigum dr. Jón og
gamla sáttmála og alla sj&lfstæðis-
mennina, virðistekki þetta vestur-
heimska landvarnarskip vera sjcr-
iega bráðnauðsynlegt.
B. J.
—Eítir Lögrjettu.
Maðurinn ^reiður): “Jeg get
ekki skilið að þjer sje ánægja f þvf
að ganga óþvegin og ógreidd allan
fyrri hluta dagsins. Lfttu á frú
Lfnu, hvað hún er nett og laglega
til fara“.
Konan: “Það cr nú annað mál
með hana, húti fcr á fætur tveim
tftinim fyr cti jeg“.