Breiðablik - 01.06.1907, Blaðsíða 2

2
BREIÐABLIK
hverjum manni unt að haga við-
skiítum eftir eigán geðþótta.
Eitt sinn var hin fagra og; forn-
fræg"a tung"a vor að því komin að
deyja út. Þjóðin var nærri farin
að skammast sín fyrir mál feðra
sinna. En um leið og frelsisum-
brot fóru að vakna með þjóðinni,
reis tunga vor smám saman við í
fornri fegurð, svo aldrei hefir hún
fegurri verið en nú.
Á undan flestum þjóðum öðrum
áttum vér alþingi og urðum frægir
fyrir. Þjóðarviljinn réð þar lög-
um og lofum. En smám saman
varð sú dýrmæta frelsisstofnan að
skugga og síðast afnumin með
öllu. Löggjafarvald og fjárfor-
ræði gjörsamlega dregið þjóðinni
úr höndutn. Þá voru Islendingar
eins og ómyndug börn og sviftir
flestum mannréttindum.
Nú er alþingi endurreist ogþjóð
vor hefir öðlast bæði löggjafarvald
og fjárforráð. Vegir eru lagðir
yfir landið, sem alt var áður veg-
leysa. Brýr yfir ár og vatnsföll,
er áður voru samgöngum óskap-
legur þröskuldur og lífi manna
hinn mesti voði. Stöðugar skipa-
göngur komnar á kring um land
og milli landa, svo sambandið við
umheiminn má heita betra og
betra með hverju ári. Sæsíminn,
síðasta smiðshöggið, tengir Island
við önnur lönd og dregur það inn
í menningar-samkepni þjóðanna.
Sannarlega mikill ávinningur af
baráttu svo lítillar þjóðar. Böl-
sýni býsna-mikið og ófyrirgefan-
legt að sjá það ekki og kannast
ekki við það.
Mest er samt um það vert, að
alt þetta bendir á, að þjóð vor er
að vaxa í sönnu manngildi. Mann-
réttindin þráir hún meir og meir
að eignast í fullum mæli. Skiln-
ingur hennar og andlegur þroski
fer sívaxandi með hverju framfara-
spori, sem stigið er. Sjálfsagt og
hugljúft ætti það að vera hverjum
góðum íslending nú um þessar
mundir, að gjöra sér nákvæma
grein fyrir sjálfstæðiskröfum þeim
sem þjóð vör kemur nú fram fyrir
konung sinn með, er hann heim-
sækir Island í sumar. Sjálfsagt
og hugljúft engu síður þeim, sem
komnir eru vestur um haf og taka
þátt í baráttu bræðranna austan
hafs að eins álengdar. Því bein
erum vér af þeirra beinum og hold
af holdi þeirra og sameign höfum
vér með þeim í öllum óðulum
andans.
Aðal-krafan, sem mikill meiri
hluti íslenzkrar þjóðar ber fram
fyrir konung sinn nú í sumar er
þessi:
Að hann og þjóðin danska
viðurkenni Island afdráttarlaust
frjálst sambandsland Danmerk-
ur, eins og það í raun réttri hefir
ávalt verið. Það er undirstaða
allra samninga. Á þeim grund-
velli byggjast allar stjórnarfarsleg-
ar sjálfstæðiskröfur aðrar.
Hvað er í þessari kröfu fólgið?
Fyrst, að Islendingar hafi sam-
eiginlegan konung með Dönum.