Breiðablik - 01.09.1907, Blaðsíða 3

BREIÐABLIK
vill gfrípa til örþrifráða, sem gjöra
myndi að eins vont verra.
Hvert er nú hið mikla ætlunar-
verk kirkjunnar? Farsæld mann-
kynsins — bæði þessa heims og
annars. Hve vel eða illa henni
hafi tekist að leysa þetta ætlunar-
verk af hendi — um það geta menn
deilt. En hver sem annars hefir
tóm og stillingu til að hugsa sig
um, hlýtur að kannast við: Þetta
hefir verið og er enn þann dag í
dag ætlunarverk hennar, þó mis-
jafnt hafi tekist.
Gustave Hervé álítur kirkjuna
vera mannkyninu til ills eins.
Kirkjan álítur Gustave Hervé vera
fjandmann mannkynsins. Svo lýsa
þau hvert annað í bann. Samt sem
áður bera þau sama áhugamálið
bæði innst í hjarta: Sanna færsæld
mannan na.
En þetta gleymist báðum. Þau
halda hvort um sig, að hinu gangi
ilt eitt til. Kirkjan vilji kúga og
beita samvizkur mannanna ofbeldi,
segir Gustave Hervé.—Hann leys-
ir öll bönd, drepur öll hamingju-
öflin, steypir út í glötun og ófar-
sæld, segir kirkjan.
En hvorugu gengur ilt til, held-
ur gott eitt. Bæði þrá hið sama.
Hve óumræðilega mikill ávinning-
ur væri í því fólginn, að þau skildu
þetta og könnuðust við það. Menn
hatast vegna þess þeir blína á hið
ljóta og illa í fari hvers annars.
Menn elskast, hve nær sem þeir
skilja hið góða hver hjá öðrum —
elskast eins og bræður, jafnvel þó
51
menn greini á um, hver leiðin sé
auðveldust eða heppilegust til að
auka farsæld mannkynsins.
Trúarbrögðunum verður aldrei
hrundið fyrir hamra. Kirkjunni
aldrei komið fyrir kattarnef. En
til þess trúarbrögðin og kirkjan
leysi ætlunarverk sitt af hendi og
verði mannkyninu til þess hjálp-
ræðis í tímanlegum efnum og and-
legum, sem þeim er ætlað, verður
Gustave Hervé að tala.
Kirkjan, sem svo miklu góðu
hefir til leiðar komið, lætur þá af-
skifti sín af málum mannanna
verða frjálsmannlegri og skilur,
að frelsið er mannsandans kostu-
legasti kjörgripur. Hún hættir þá
að aðskilja sannleikann og frelsið,
eins og henni svo oft hefir orðið.
Hún hefir gefið mönnunum sann-
leikann, en of oft neitað um frelsið.
En sannleikurinn gjörir mennina
frjálsa.
Baráttan í mannfélaginu og sá
sársauki, sem henni fylgir, er að
lang-mestu leyti fólgin í átökum
mannsandans við að láta sannleik-
ann og frelsið verða samfara. í
hvert skifti, sem mennirnir tileinka
sér einhver sannindi, verða þeir að
spyrna af sér einhverju ófrelsis-
hafti um leið. Kirkjan hefir hugs-
að um sannleikann, en minna
um frelsið. Andstæðingar hennar
meira um frelsið, en minna um
sannleikann.
En hve nær sem einhverjum
tekst, að koma þeim skilning inn,
að ætlunarverkið sé nákvæmlega