Breiðablik - 01.09.1907, Blaðsíða 9

BREIÐABLIK
loksins nokkuð hikandi, er eg hafði vandað hana
svo sem eg framast hafði föng- á. Mér þótti það
því ekki nema eðlilegt, þó surnir myndi ekki
kunna við þessa aðferð, og jafnvel hafa ótrú á
henni fyrirfram ; af þeirn fáu, sem af þessu höfðu
að segja, vissi eg jafnvel til þess um einn eða tvo
menn, að þeir höfðu ótrú á þessu.
Hitt kom mér aftur öldungis óvart og er mínum
skilningi ofvaxið, að efni kversins mundi hneyksla
nokkurn kristlnn mann, eða að nokkur myndi
þykjast finna þar vantrú eða trúarvillur, sem ekki
er laust við, að hafi verið gefið í skyn. Þetta sýn-
ist mér vera ,,að sjávofur um hábjartan daginn“,
og er eg- mér þess ekki meðvitandi, að eg hafi
gefið neitt tilefni til þess. Eg hefi nú þegar eg
skrifa þetta ekki við höndina aðfinslur þær, sem
kverið hefir orðið fyrir, en eg man helzt eftir
þremur, sem miðuðu í þessa átt. Eitt var það, að
ekki væri getið um getnað Krists af heilögum
anda. Það er satt, að þetta atriði er ekki nefnt í
kverinu með þeim orðnm; — það er heldur ekki
gert í Helga-kveri (nema í ritningargrein), og
man eg ekki til þess, að neinn hafi hneykslast á
því. En það, sem hér er mergurinn málsins, er
aftur getið um, meira að segja á nokkurum stöð-
um (sbr. t. d. Trúaratr. 9, 1. 3. o. v.). Annað var
það, að ekki er nefnd niðurstigning Krists til
helvítis, sem svo hefir verið kölluð. Balle nefnir
hana ekki í sínu kveri, og man eg ekki til þess, að
það hafi hneykslað neinn. Svo get eg ekki séð, að
hægt sé að draga út af þessu atriði trúarjátning-
arinnar gagnlegan lærdóm fyrir börn. Að því er
þessi tvö atriði snertir, sem hér hefir verið minzt
á, þá sýnist það ekki bera vitni um neina tilhneg-
ing í vantrúaráttina, að eg í fyráminstri grein,
sem rituð var um þetta leyti í fyrra, taldi sjálfsagt
að prenta hina postullegu trúarjátningu framan
við kverið, ef það yrði lögleyít og gefið út aftur.
Þ>á er þriðja atriðið: eilíf útskúfun. Hér virðist
vera ætlast til, að eg fari lengra eti trúarjátningin
gefur tilefni til. Jú, eg hefi farið heldur lengra en
hún, þar sem talað er um dóminn (Trúaratr. 19, 2.)
og eg get þess, að Kristur mnni ekki að eins koma
aftur að dæma, heldur muni hann dæma réttan
dóm, endurgjalda öllum, og hver muni þá upp-
skera það sem hann hefir til unnið. Ritningar-
greinin, sem hér er vitnað til, tekur af öll tvímæli
í þessu tilliti. En hitt er satt, að eg hefi ekki farið
frekara út í skýringu kirkjunnar á hegningu óguð-
legra; og það má telja öðrum trú um það en mér,
að slíkt sé holt fyrir börn eða yfir höfuð barna-
meðfæri. — Það hcfir vakað fyrir mér eitthvað
líkt því, sem eg í vetur sá í dönsku kirkjublaði
(Kirken og Hjemmet); þar segir svo: ,,Trúar-
bragðafræðsla, sem er of hörð og myrk og ol
einangruð og trúfræðisleg, getur átt illa við
57
barnseðlið, en heilnæm evangelisk (kristindóms)-
boðan vekur einnig gleði og rósemd í hjörtum
barnanna“.*
Eg bið yður að taka þetta ekki svo, sem eg sé
að afsaka mig. Eg sé ekki, að þess sé þörf, að
minsta kosti ekki fyrir yður. Og engum er vor-
kunnarmál að sjá hið rétta í þessu efni, ef þeir
vildi athuga það gaumgæfilega. En eg vil líta
enn á þetta, að hér hafi misskilningur átt sér stað.
Það er raunar auðmýkjandi fyrir mig, að eg, sem
gerði mér svo mikið far um að hafa alt sein allra
ljósast, skuli ekki hafa getað gengið svo frá þessu,
að það væri ekki misskilningi undirorpið. En
raunar kemur það stundum fyrir, að það, sem er
augljóst börnum og smælingjum, er hulið spek-
ingum og fræðimönnuin.
Heyrt hefi eg það fundið að ,,lífsreglunum“ í
síðara hluta kversins, að þær væri upptalningar
á ýmsum skyldum; en ekki hafa þeir Baile biskup
og síra Helgi horft í slíkar upptalningar í sínum
kverum, enda er það ekki auðsætt, hvernig verður
komizt hjá þeim. Hitt er aftur álitamál, hvað iangt
á að fara í þessum efnum. Eg kannast og við það,
sem sumir hafa til nefnt, að það kann að hafa
verið æskilegt, að kverið hefði verið nokkuru
styttra, en vanséð er þó, hverju helzt hefði átt að
sleppa.
Svo hefir það og verið að fundið, að hér sé gert
ráð fyrir utanaðlærdómi. Nokkuð hefir það til
síns máls, en hæpið finst mér að sleppa honum að
öllu leyti. Það er gott í ýmsu, sem fyrir keinur í
lífinu, að minnast eigi að eins ritningargreina,
heldur og versa, sem menn hafa numið og fest í
minni. En þó að þess konar nám kunni að vera
athugavert að sumu leyti, þá er það þó miklu
síður um bundið mál en óbundið. Og í annan
stað er inér ekki kunnugt um það, að nokkurir
þeirra, sem mest mega sín í kirkjulegum efnum
hér á landi, hafi enn stigið nokkurt spor í þá átt
að reyna að afnema utanaðlærdóm í kristnum
fræðum.
Enn hefir það verið að fundið, að eg ekki hafi
borið kverið undir prestastéttina. Þetta er ekki
nákvæmt; því að eg lagði svo fyrir, að kverið
yrði meðal annars sent öllum próföstum og ýms-
um prestum öðrum, er eg helzt hafði kynni af, og
vona eg, að það hafi verið gert. Það kann að
hafa verið yfirsjón, að eg lét ekki senda þeim það
öllum. E’i litlu nær hefi eg orðið fyrir þetta. Þeir
fáu prestar, sem ininzt hafa á það við mig, hafa
látið vel yfirþví. Flestir hafa ekkert á það minzt;
geta ýmsar orsakir verið til þess, og tek eg það
ekki illa upp fyrir neinum þeirra.
* ,,En altfor streng' og inörk Religionsundervisning kan
være Börnenes Natur imod, men en sund evangelisk For-
kyndelse skaber ogsaa Glæde og Tryghed i Barnehjertet“.