Breiðablik - 01.10.1907, Blaðsíða 8

72
BREIÐABLIK
aörir, að eins til aö svala geði sínu, með
öðrum orðum — að eins til að koma fram
hefnd á hendur þeim, sem þeim kann að
hafa orðið eitthvað í nöp við af einhverj-
um ástæðum. Ætti blöð að vera notuö
til slíkra hluta? Er það ekki til að æsa
það upp hjá mönnum, sem mest þarf að
halda í skefjum ? Er eigi hefnigirnin
sá lundernisbrestur,sem einna mestu tjóni
veldur í mannfélögunum og skaðlegastur
þrándurerígötu þess,að bræðralag matin-
anna geti orðið betra en það er ?
,,Ætti ekki hver ritstjóri að koma í veg
fyrir þetta ? Miklu vænna myndi okkur
bændunum þykja um blöðin með því
móti. Við erum ekki eins þröngsýnir og
þið haldið. Við þolum að heyra skoðanir,
í hvaða átt sem þær ganga. Við eruni
alls ekki svo ljósfælnir úti í landsbygð-
inni. En okkur finst óvit og ilt urntal
ekki eiga meira erindi í blöð en illgresi í
akur. Og í akuryrkjunni er illgresið
meiri meinvættur en rokkuð annað”.
HEIMATRÚBODID DANSKA
Á ÍSLANDI.
T
sem fylgjast með í því, sem
gjörist á ættjörðu vorri, hafa veitt
því eftirtekt, að fyrir nokkttru síðan tók
heimatrúboðið danska sig til og fór að
kosta fé til þess, að koma af stað sams
konar hrevfing á íslandi. Hafa til þess
verið fengnir tveir guðfræðingar, sem
launaðir eru frá Danmörku, til að starfa
þar að kristindómsmálum í sams konar
anda og gjört er af heimatrúboðinu
danska.
Nokkuru áður en þetta gjörðist hafði
ýmsum íslendingum, einkum þeim, sem
búsettir voru í Kaupmannahöfn, orðið
nokkuð tíðrætt um þetta danska heima-
trúboð, sem komið hefir af stað allsterkri
kiikjulegri hreyfing þar í landi. Var þá
vanalega lítillar sanngirni gætt, en dreg-
ið fram hið öfgafulla og varhugaverða í
þessari kirkjulegu stefnu og ekki gjört
minna úr en ástæða var til.
Þetta varð tilefni til þess, að sá, sem
þetta ritar, mintist á heimatrúboðið
danska í ferðasögu sinni ,,ísland um
aldamótin“, af því hann langaði til að
koma í veg fyrir, að sá misskilningur
yrði rótgróinn með þjóð vorri, að hér væri
að eins ilt eitt á ferðum. Fyrir löngu
hefir verið kannast við það af mikilhæf-
um mönnum í Danmörku, sem alls ekki
hafa verið þeirri tegund kristindóms fylgj-
andi, er trúboðið heldur fram, að það
hafi þó gjört þjóðinni gagn með því að
róta til í sálarlífi hennar og vekja hana
til umhugsunar um andleg efni, þrátt
fyrir stórmikla galla, sem eru á starfsemi
þess. Það er ávalt bezt, að láta alla njóta
sannmælis, ef unt er, og nauðsynlegt að
þekkja og kannast við báðar hliðar tnáls,
ef fella á réttlátan dóm.
í ferðabókinni var þá líka talað um,
hve æskilegt það væri, að einhver slík
kristileg lífshreyfing kæmist á fót í kirkj-
unni íslenzku, en það jafnframt tekið
fram, að sú lífshreyfing þyrfti að vera á
algjörlega þjóðlegum grundvelli og laus
við þá skaðlegu annmarka, sem væri á
trúboðinu danska. Því miður hefir engin
lífshreyfing gjört vart við sig í kirkjunni
íslenzku á þeim tíma, sem síðan erliðinn,
sem teljandi sé. Þar hefir ekki bólað á
nelnu kirkjulegu nýmæli, er líklegt væri
til lífsvakningar, svo oss sé kunnugt.
Helzta nýmælið í þá áttina er þetta til-
tæki trúboðsins danska, að stofna eins
konar útibú á íslandi.
Fremur sýnist það fá lítinn byr. Þjóð-
inni sýnist standa af því töluverður
stuggur. Og er það eflaust vegna þess,
að menn þykjast meira verða varir ókost-
anna en kostanna á trúboðinu danska.
En ókostirnir eru: ófrjálslyndi í trúarefn-
um, frámunaleg dómgirni í garð annarra
manna, sem að einhverju leyti hugsa