Breiðablik - 01.11.1907, Blaðsíða 6

86
BREIÐABLIK
HVAR ER RÉTT-
LÆTISTILFINNINGIN NÆMUST?
LDREI hefir íslandi veriö meiri eftir-
tekt veitt út um heiminn en
einmitt nú — og aldrei eins mikil. Frá
Austurríki ritar J. C. Poestion oss, að
aldrei hafi þýzku-mælandi menn gefiö ísl.
og íslenzkum málum annan eins gaum og
nú. Fyrir tíu árum hafi blöð ogf tímarit
naumast fengist til að taka nokkuð um
ísland. Þá hafi engúnn kært sig um að
fá nokkura vitneskju um hluti, sem þar
væri á prjónum. En nú sé öðru máli að
gegna. Nú þykist þau ekki fá ofmikið úr
þeirri átt, heldur miklu færraen þeir vildi.
Því nú horfi hugir manna þangað.
Hið sama má segja um hinn enska
heim. Tímaritið ameríska, Review of
Reviews, flytur all-rækilega ritgjörð um
sjálfstæðikröfur íslands í þessum mán-
uðiogþýöir útdrátt úr ummælum danskra
blaða og tímarita um það, sem fram
hafa komið eftir konungsförina í sumar.
Er það gjört af skilningi og velvild, og af
samhug svo miklum með kröfum íslend-
inga, að lesendum dylst ekki hugur um
eindregið meðhald. Hins verður líka
vart,að þar myndi hægt að koma að fræð-
andi ritgjörðum um íslenzk mál,svo fram-
arlega sem nokkur hefði tíma og ástæður
til að rita. Er eigi þetta vegna þess, að
réttlæti hins íslenzka málsstaðar sé að
verða mönnum ljóst ?
En í sambandi við þau ummæli, sem
fram hafa komið í Danmörku um íslenzk-
ar sjálfstæðikröfur finst oss eitt næsta
eftirtektarvert. Eins og búast mátti við
er mikill meiri hluti danskrar þjóðar þess-
um sjálfsstæðikröfum öldungis andvígur.
Einkum eru það hinir voldugu í landinu,
þeir sem hafa stjórn þess og fjármagn
með höndum. Stjórnmálamenn,banka-og
kaupsýslumenn, allur þorri mentaðra
manna lítur enn á það sem fjarstæðu eina
og heimsku, að nokkurt viðlit sé til, að
Danir ætti að sinnakröfum íslendingaum
fullkomna sjálfstæði að nokkurum mun.
Allur kjarni þjóðarinnar er þar enn öldung-
is andvígur, þó einstakir ágætismenn sé
til,sem líta á það mál öldungis óvilhöllum
augum og vilja láta réttlætið ná fram að
ganga.
En það er einn flokkur manna með
danskri þjóð, er eindregið mælir með því,
að kröfum íslendinga sé sint og afskiftum
Dana af íslandi sé komið í það horf,að öll
óánægja hverfi. Það er sá stjórnmála
flokkur með Dönum,sem Social-demókrat-
ar nefnist. Sá fiokkur er nú stærri og
áhrifameiri þar í landi og hefir fleiri full-
trúa á þingi en nokkuru sinni áður. Hann
er nú orðinn stærð svo-mikil í dönsku
þjóðlífi, að hann verður fyllilega að takast
til greina. Hér í landi myndi flokkur
þessi að líkindum blátt áfram nefndur
Socialistar.
Eins og kunnugt er hafa menn yfirleitt
heilmikinn ímugust á þeim flokki og
stefnu hans, þó ekki sé það eins mikið nú
og var fyrir nokkuru síðan. Mönnum er
farið að skiljast, þeim sem á annað borð
vilja láta sér nokkuð skiljast, að fjarska
mikið af vitsmunum og réttlæti felst í
stjórnmálastefnu þess flokks. Enda er
hann að útbreiðast um löndin og fá meira
og meira fylgi þjóðanna, en stefnan um
leið að verða gætilegri og stiltari.
Það, sem mest eykur ímugust manna
gegn sócialistum, er mótspyrna þeirra
gegn kristindóminum. Þeim finnast
kristnir menn ekki vera nógu réttlátir í
stjórn sinni og meðferð á málum mann-
anna og hafa út af því langflestir glatað
trú á kristindóminum og gjörzt kristi-
legri lífsstefnu andvígir. Ósjaldan tala
þeir utn kristna trú eins og ætti heimur-
inn henni alls ekkert gott upp að unna,
eða hún hafi ekki verið til nema ills eins.
Út af þessu líta menn þá hornauga all-
miklu, og sumir álíta, að þeir hafi allan
mátt myrkranna í fylgi með sér. En
eftirtektavert er, hvernig þessir menn líta
nú á annað eins mál og sjálfstæði-mál ís-