Breiðablik - 01.11.1907, Blaðsíða 8

88
BREIÐABLIK
nokkurs manns, en þeim mun annara um
vald sannleikans yfir mannssálunum.
Hann hefir alt aörar hugmyndirum krist-
indóminn en þær, er menn eiga að venj-
ast. Honum finst, að kristindómurinn
hafa verið notaður til að reka erindi sjálfs-
elskunnar. Hann flytur þá tegund krist-
indóms, þar sem öll áherzlan er lögð á
kærleikann og mátt kærleikans til að frelsa
—bæði á prédikunarstólnum og með dag-
legu lífi sínu. Fögur og átakanleg er
umhyggja hans og kærleikur til fátæks
og umkomulauss drengs,sem liggurbana-
legu sína í óumræðilega fátæklegu hreysi,
sem móðir hans á.
En aðal-atriðið í sögunni verður þó það,
að hann leitast við að bjarga ungri stúlku,
sem kaupmaðurinn hefir náð til sín og
móðir hennar verður hrædd um, að hann
sé að tæla á glapstigu. Hann fær því til
leiðar komið, að hún fer frá kaupmann-
inum. En þá tekur ekki betra við. Hún
lendir aftur í illum félagsskap og fer að
drekka, sem ekki kvað vera alveg dæma-
laust um ungar stúlkur í Reykjavík.
Vetrarnótt eina í hríðarbyþþegár prestur-
inn er í þungu skapí,á heimleið frá því að
hafa verið yfir drengnum, þegar hann
skildi við, finnur hann stúlku þessa sof-
andi og dauðadrukna ísnjófönn, þar sem
hún hafði fallið og ekki komist á fætur
aftur. Presturinn ber hana heim í húsið,
þar sem hann bjó hjá konu einni, því hann
var ók'. æntur, og lætur hana sofa í sæng
sinni um nóttina, en hvílir sjálfur í ann-
arri rekkju.
Ekki virðist þetta kærleiksverk hans
hafa niikil áhrif á breytni stúlkunnar.
Hún kemst aftur undir áhrif áfengis og
segir þá frá því, svona til að ganga fram
af kunningjum sínum, að hún hafi sofið
í rúmi prestsins þessa nótt. Þetta er
ekki lengi að berast út um bæinnogkem-
ur kaupmanni til eyrna. Hann er ekki
seinn að grípa tækifærið til að koma fram
hefndum á presti. Hann lætur blað, sem
hann hefir umráð yfir og oft hafði áður
verið notað til að hnekkja orðstír prests,
nú bera út þessa óhróðurs-sögu, og gjöra
hana sem allra svívirðilegasta, til að æsa
hugi manna upp gegn honum. Alt verð-
ur í uppnámi í bænum, svo jafnvel götu-
strákarnir ráðast að honum hópum sam-
an, þegar hann gengur um götur bæjar-
ins. Að síðustu á að halda safnaðarfund
til að afgjöra, hvort prestur skuli ekki
rækur gjör frá embætti sínu fyrir þessar
sakir. En sá kaflinn, niðurlag sögunnar,
er enn óritaður.
Auðvitað eru þetta að eins megindrætt-
ir sögunnar og mörgu slept, sem inn í
hana kemur. Fn öll er hún látin lýsa
mannfélagsástandi mjög varhugaverðu,
þar sem sjálfselska, valdafýkn, hirðuleysi
um sannleik og siðgæði, og sinnuleysi í
öllum efnum ræður lögum og lofum.
Hins vegar er hún samt sem áður all-
ákveðinn spádómur um, að sá kristindóm-
ur, sem presturinn er fulltrúi fyrir, muni
á sínum tíma bera sigur úr býtum og fá
vald yfir hugum manna. Svo sterkt berg-
mál er framkoma prestsins látin fá í sál-
utn beztu manna, bæði karla og kvenna.
Öll hugsan og lífsskoðan sögunnar er á
kristilegum grundvelli bygð. Og sú
tegund kristindóms, setn presturinn er
látinn flytja með orði og eftirdæmi, göf-
ugasta mynd kristindómsins, sem hvar-
vetna mælir með sér í samvizkum mann-
anna. Öll líkindi eru til, að kaupmaður-
inn og fylgifiskar hans beri sigur úr být-
um á safnaðarfundinum og að presturinn
verði rækur. En sá sigur myndi í raun
og veru ósigur og píslarvætti prestsins sá
jarðvegur, er framtíðin vex upp úr.
Þetta er í rauninni í fyrsta sinni, að ís-
lenzkum presti er lýst með kærleika og
samhug í bókmentum vorum, svo nokk-
urt hald sé í. Hann er í sögu þessari
látinn vera sá fyrirmyndarmaður, sem
prestur ætti ávalt að vera. Það hefir ver-
ið regluleg tízka, að láta að minsta kosti
eina skrípamynd af presti koma fram í
hverri skáldsögu, og láta hann vera lé-