Breiðablik - 01.01.1908, Blaðsíða 5
BREIÐABLIK
neyzluvatn, og sundpollurinn á al-
mannafæri. Þá er farið að grafa
brunna að húsabaki. Hinir auð-
ugri fá sér dælu ogf dæla neyzlu-
vatnið upp og með tímanum fá
þeir sér baðker, svo öllum sé inn-
an handar að taka sér laug innan
húss.
En þessi séreig"n er dýr og óhag-
kvæm. Hún verður því fljótt hin-
um fátækari um megn. Bæjarfé-
lagáð verður því brátt að ráða bót
á þessu aftur og" láta grafa brunna
á ýmsum stöðum innan bæjar.
Fara þá konur þangnð með skjól-
ur sínar úr nágrenninu, eins og*
Rebekka forðum. En leiðar verða
þær á því, enda er sjaldan komið
þang'að til þeirra í bónorðsför.
Og- laug'arinnar er mörg'um mein-
að. Allur þorrinn verður að vera
án hennar.
Loks er tekið að heimta með
ákafa annað betra. Vatnið í brunn-
unum fer að verða óheilnæmt og
menn hræddir um líf sitt. Þá er
ritað og talað, þangað til búið er
að leggja vatnsæðakerfi um allan
bæinn, inn í hvert hús, og hver
maður hefir nægilegt vatn til
neyzlu og laugar við litlu gjaldi.
Á sumrum hafa menn ef til vill
notað sundpoll til laugar með há-
um skíðgarði í kring, um lengri
eða skemri tíma. En brátt hefir
verið heimtað annað betra. Bæjar-
félagið hefir orðið að koma upp
baðstofnan á almenningskostnað
og eru það oft og tíðum veglegar
marmarahallir með sundpollnm,
”7
fossböðum og öllum þeim heilsu-
bótarböðum, er mennirnir hafa
upphugsað. Og þetta er ætlað
öllum jafnt við lægsta gjaldi, sem
unt er, því fyrirtækið er ekki rekið
í gróðaskyni, heldur til að bæta
úr sameiginlegum þörfum allra.
Sameignin byrjaði við lækinn
og endaði í marmarahöllinni og
vatnsveitu-kerfinu. Hún bilaði á
leiðinni, slitnaði sundur og varð
að séreign. Þá urðu menn óá-
nægðir og fundu til þess að mikl-
um þorra manna var óréttur gjör,
er þeim var bolað burtu frá einu
sjálfsagðasta lífsskilyrði. Til
að ba'ta úr því óréttlæti neyddust
menn til að koma á sameign aftur
og gjöra öllum jafnt undir höfði.
Menn undu hag sínum vel við
lækinn og voru þá ef til vill sæl-
astir að sumu leyti. Menn una
hag sínum við vatnsveituna og
böðin eins vel og börnum vorrar
margbrotnu menningar er unt.
Menn skilja, að sameign þess,
sem öllum er œtlað jafnt og öll-
um jafnt gefið, er sjálfsögð og
eðlileg, en séreign ranglát og
óeðlileg.
Og margir hinna vitrustu manna,
sem uppi eru, ímynda sér, að saga
vatnsnotkunarinnar endurtakist á
fleiri og fleiri svæðum mannfélags-
starfseminnar.