Breiðablik - 01.02.1908, Blaðsíða 5

BREIÐABLIK
133
öllu leyti: Góö húsakynni, valdir vinir,
góö umsjón. Og hinir eldri að einhverju
levti með. Tíðir dansar og lítt til þeirra
vandað hverju mannfélagi fremur óprýði.
En vandaðar dansskemtanir eiga sér stað
þar sem siðmenning mannanna stendur
hæst. Varhugavert að reka nokkuð það
í útlegð, sem saklaust er og eðlilegt í
sjálfu sér. Þeir dæma oft dansinn harð-
ast, sem aldrei hafa stigið spor sjálfir.
En öllum ætti að vera ljóst, að varlega
verður með hann að fara.
Leikhúsin eru skemtan í stórum stíl.
Þar er listin sjálf annars vegar. Fegursta
listasmíð mannsandans kemur þar fram.
List skáldsins og list leikendanna sam-
einuð. Mannlífið birtist í eins konar
töfraskuggsjá; fagurt eða ljótt, göfugt
eða lélegt eftir áctæðum. Fegurstu hug-
sjónir mannanna hrífa þá ef til vill hvergi
eins og á leiksviði. Enda hafa sum göf-
ugustu skáld heimsins bundið skáldskap
sinn allan við leikrit bæði að fornu og
nýju. En eigi er alt, sem á leiksviði er
sýnt, mikil list. Þar kemur líka fram
heilmikið af rusli, sem lítið eða ekkert
listmæti hefir og þeim mun minna sið-
ferðilegt gildi. Alt slíkt er varhugavert.
Sjónleiki þarf að velja eins og maður velur
sér bók. Það er ekki sama hvað lesið er.
Það er ekki sama hvað fyrir augað ber í
leikhúsi. Það rennur í sál vora. Innri
maður vor mótast af því. Hngurinn þarf
því að vera vakandi að velja einungis hið
bezta.
Hvað gott sem leikhús er og hversu
vel sem valið er, verður öllum sjálfsagt
óholt að vera þar sérlega oft. Það er
engutu holt að standa of nijög frammi
fyrir skuggsjá. Veruleiki lífsins er öll-
um hollastur og eðlilegastur. Þar eru
ætlunarverk vor. Á því leiksviði erum
vér leikendur sjálfir. Mest er ávalt um
vert að læra hann að þekkja eigin augum,
en eigi eftir annarra sögusögn. Hygg-
inti maður temur sér, að sækja leikhúsið
fremur sjaldan en oft; hann velur vel og
býr lengi að þeirri skemtan. En hann
forðast að fara þangað sérlega oft; til
þess vill hann hvorki verja ofmiklu fé, né
ofrmklum tíma. Hið sama kennir hann
börnum sínum.
Af skemtunum hefir kirkjan oft lagt
þessar þrjár í bann: Spilin, dansinn,
leikhúsin. Bannið hefir verið fært inn í
barnalærdómsbækur og það komist inn í
hugann, að með þessum skemtunum,
öðrum fretnur, stofnaði maður sálu sinni
í voða. Rangar hugmyndir um siðferði
og kristilega lífsbreytni hafa við það
komist inn í hugann, svo ávinningurinn
hefir orðið öfugur því, sem til var ætlast.
Hér verður samvizka hvers manns að
segja til og vera honum löggjöf.
En ekkert vel siðað mannfélag lætur
þetta afskiftalaust. Eins og það er skylda
hvers húsföður að hafa eftirlit með heimili
sínu í þessu tilliti, er það skylda hvers
mannfélags að vera vakandi og láta eigi
skemtanatilhneiginguna hlaupa gönu-
skeið, en halda henni innan réttra og
hollra takmarka. Þar er kirkjan ein
helzta stoðin. Þegar einhver ein skemt-
an fær yfirhönd, er oft bezta ráðið að
finna upp aðra og fá menn til að taka
hana upp í stað hinnar.
RANGHVERFA LÍFSINS í BÓK-
MENTUNUM.
Tilhneiging allsterk er með skáldsagna-
höfundum að sýtia í sögum sínum ;ið eins
ranghverfu lífsins. Yfirleitt hefir það orðið
stefna realisia-skólans í skáldskapnum
að hneigjast fremur að þeirri hlið lífsins.
Ósjaldan hafa þeir lýst hinu ljótasta, er
þeir hafa komið auga á, og hefir þeim þá
alloft verið um það brugðið, að þeir ætti
mest af því í huga sínum. Miklu nær
sanni mun þó hitt, að þeir ætli sér að lýsa
Ijótleik lífsins og óför.tm, til þess að vara