Breiðablik - 01.11.1913, Síða 11

BREIÐABLIK
91
út bókl), skáldsag'a, eftir amerískan höf-
und, sem meira þykir til koma, en ef til
vill nokkurra hinna. Nú er um hann tal-
a8 í hverju blaði og tímariti svo aS segja,
og um hana prédikað í fjölda mörgum
prédikunarstólum, þar sem ensk tunga
er töluð. Sjált't nafnið er úr biblíunni :
Bikarinn að innan (Matt. 23, 25
—26). Þar eru trúarhugmynd'rnar tekn-
ar fyrir, sem mest er veriö um að raeða,
eins og til dæmis þrenningarlærdómurinn
og meyjarfæðingin, með mikilli ná-
kvæmni og ljósi skáldskaparins varpaö
yfir. Og þetta er gert með skilningi svo
miklum og varfærni, að sá sem ekkert
hefir botnað í þeim umræðum áður, hlýt-
ur að skilja og sannfærast um, að gát-
urnar eru enn ekki leystar.
í prédikan, sem einn af allra-helztu
kennurum og guðfræðingum hér í þess-
arri borg, d r. S. G. B 1 a n d frá Wesley
College, flutti í sumar út af bókinni,
sagöi hann, að upp væri að rísa í hinum
enska heimi hópur skáldsagnahöfunda,
er fretnur væri á undan en á eftir helztu
prestum og guðfræðikennurum, sem nú
eru uppi, með að prédika kristindóminn
fyrir almenningi. Sjálfir hefði þeir með
langvinnri baráttu látið sér takast, að
samþýða kristindóminn þekkingu sinni
og tileinka sér um leið. Og nú væri
þeir með skáldsögum sínum að láta sér
takast enn betur að koma sönnum krist-
indómi inn í hjörtun, og ávinna sálir
fyrir guðs ríki, en prestum og kirkjum
og prédikunum.
3.
Eg hefi bent á þetta í sambandi við
skáldsögur Einars Hjörleifssonar. Þunga-
miðja þeirra liggur einmitt á þessu svæði.
1) Wínston Churchill: The Inside of the
Cup. New York 1913. Höf. er fæddur 1871.
Hafa menn það aö gamni sér, að þeir sé nú jafn-
frægir alnafnarnir austan hafs og vestan, Win-
ston Churchill á Englandi og Winston Church-
ill í Ameríku, annar í stjórnmálum, hinní fcók-
mentunum.
Það dylst víst engum, sem lesið hafa
Ofurefli og G u 1 1. Og það dylst
heldur engum, sem ies síðasta safnið af
smásögum,sem út hefir komið eftir hann,
og hann nefnir Frá ýmsum hlið-
u ml). Hann er að vinna það verk, sem
helztu skáidsagnnböfundar eru nú á dög-
um að vinna fyrir stórþjóðirnar: A8 sam-
þýða kristindóminn nútíðar þekkingu
fólksins og nútíðar þörfum. Eg hefi
fyrir nokkuru bent á, hvernig A n t o n i o
F ogazzaro inti það af hendi fyrir
ítölsku þjóðina. Og eg gæti enn bent á
heilmarga, þar á meðal G e r h a r t
H. auptmann, sem eru að leysa af
hendi sams konar líknarstörf fyrir Þjóð-
verja. Það er svo mikilsvert að finna til
þess, að íslenzku skáldin lifa sama hugs-
analífinu og skáld stórþjóðanna. A8 lífið
verður ekki að tónni ryki eöa sora í hönd-
um þeirra. Og að eilífðarmálin eru þeim
hjartfóignustu málin, — þau málin, er
þau láta sig mest langa til að eiga tal um
við þjóð sína. Enginn ritar nú skáld-
sögu á voru máii af líkt því annarri eins
snild og Einar, að öðrum ólöstuðum.
Enginn hefir neitt líkt því jafn-mikið að
segja þjóð vorri og hann. Og enginn
verpur eins mikilli nýrri birtu yfir eilífð-
armálin og gerir þau jafn-yndisleg í huga
þjóðar vorrar, og hann. Þegar eg sit
meö skáldsögu eftir Einar Hjörleifsson,
geng eg ávalt úr skugga um, að þaö seni
eg er aö lesa jafn-gildir hinu bezta, sem
eg þekki í nútíma-bókmentunum. Vita-
skuld er eg þar ekki eins fróður og eg
ætti að vera, en þó svo, að ekki mæli eg
alveg út í bláinn.
4.
í þessu nýja hefti eru fimm sögur, eöa
eða öllu heldur fjórar sögur og eitt æfin-
týr. Fyrsta sagan heitir : Á v e g a-
m ó t u m. Hún er rituö 1908 og er af
1) Einar Hjörleifsson : Frá ýmsum hlið-
um. Sögur. Rvík, 1913. Bókaverzlun Sig-
urðar Kristjánssonar, 156 bls.