Dagsbrún - 30.10.1915, Blaðsíða 4

66
DAGSBRÚN
Verkamenn!
Biðjið kaupmann yðar um Sanitas alkunnu sætsaft.
hafa orðið mentamálið. — Þa,ð
var skaði fyrir okkur íslendinga
að svo var ekki, því Lágþýzkan er
okkur auðveldari en hin.
Frh.
Hásetafélagið
sem getið var um í síðasta blaði,
var stofnað á fundinum á Laug-
ardaginn var. Eftir lögum félags-
ins er samþykt voru á fundinum,
er félagið fyrir háseta á hafskip-
um þ. e. háseta á togurum, segl-
skútum, mótor-skipum og flutn-
ingaskipum.
í stjórn félagsins eiga að sitja
sjö menn, og auk þess fram-
kvæmdarstjóri sem gert er ráð
fyrir að félagið ráði til sín, er
því vex fiskur um hrygg.
Inngangseyrir í félagið er 2 kr.
en árstillag 4 kr. og á að borgast
i tvennu lagi, helmingurinn fyrir
14. Maí og helm. fyrir 1. Okt. Á
þessu ári borga meðlimirnir því
aðeins tvær kr.
Aukalög félagsins eiga að ákveða
hvað félagsmenn mega ráða sig
fyrir minst á skip. Það er ekki
búið að samþykkja aukalögin þeg-
ar þetta blað fer í prentun, en
búist er við að launakjör þau, er
þau tiltaka, verði sem líkast því
sem meðalkaup er nú.
Hálfyrði um hafnarmálið.
Þeim sem hafa veitt því eftir-
tekt, hve spök dagblöðin hérna
eru, þegar „heldri menn“ gera
einhverja skömm af sér, verða
hissa á þeim mikla dugnaði,
sem þau sýna í árásunum á Guð-
mund Jakobsson. Hvaðan hafa
þau fengið þennan kjark? Því en
erfitt að svara. En geta má þess,
að þau haldi að umkomulítill
alþýðumaður „maður frá hefil-
bekknum", sé fremur auðunnin
bráð, þegar á móti standa hinir
stórauðugu skipstjórar og útgerð-
armenn. Um réttlætið þarf nú
varla að tala, enda eru færðar
sönnur á það áður hér í blað-
iuu, að bærinn á G. J. stór-
mikið að þakka fyrir röggsamlegt
eftirlit við hafnargerðina. En í
þessum skringilega blindingaleik,
sem útlendir og innlendir pen-
ingamenn eiga við trésmiðinn, er
eitt augljóst: Það er kosningaflesk
í spilinu. Skipstjórarnir ætla að
draga sjómennina með sér, og
velta atkvæðum þeirra yfir á hin
almáttuga „sérfræðiug", sem altaf
dumpar hvernig sem hann gerir
sér tæpi tungu við skipstjóra og
útgerðamenn. Ef tíl vill lánast
þetta. Ef til vill finst togaraháset-
um að þeir eigi að láta „20,000“
któnu manninn ráða fyrir sér við
kjörborðið eins og á þiljum innan
um þorskana. Og þá hafa dagblöð-
in gert alþýðunni gott verk einu
sinni enn.
En ef til vill eru líka til þeir há-
setar sem skilja hvar hundurinn
er grafinn. Þeir finna fyrirlitning-
una á alþýðunni skína út úr
hverju orði í hótunarbréfum, og
níðgreinum „sérfræðinganna". Þeir
sjá að Guðmundur er ofsóttur
leynt og ijóst, af því hann er ál-
þýðumaður.
Ef hann hefði verið „sérfræðing-
ur„ úr sjómannaskólanum, með
nokkura mánaða nám að baki, þá
hefði hann verið góður. Um hitt
hefði minna verið spurt, hvort mað-
urinn væri náttúru greindur, verk-
hygginn, reglusamur, trúr við sitt
starf o. s. frv. Það gerði ekkert
til, bara hann hefði próf að nafn-
inu til.
Ekki er nú til mikils mælst af
blöðum ríku mannanna, úr því
þau ætlast til að þetta verði til
að skifta alþýðunni og lyfta undir
embættismanninn, sem vantar at-
kvæði. Þá væru sjómennirnir und-
arlegir að hugarfari, ef menn
ynnu bezt hylli þeirra með stað-
lausurn og hóflausum árásum á
alþýðuna. Það sést þegar næst
verður kosið. Viðar.
Þetta og hitt.
Um höfnina
í New-York fer nær helmíngur (45°/«)
af öllum vöruflutningi frá og til Banda-
ríkjanna. Ekki hefur heyrat neitt um
að forstjóri þeirrar hafnar kynni að
stjórna skipi.
Ófriðarskattnr.
Danir hafa lagt 20 hundraðshluta
skatt á allar tekjur er stafa af ófriðn-
um, og er gert ráð fyrir að ríkissjóð-
urinn danski muni auðgast um 30 til
40 miljónir króna á honum, á þeim
tveim árum sem hann nær yfir.
Vorwarts (áfram)
heitir helzta dagblað þýzkra jafnað-
manna. Síðan stríðið hófst, heíir þýzka
stjórnin við og við bannað útkomu
þess tíma og tíma. Nýlega var riístjóri
blaðsins handsamaður en bannað var
að geta þess í blaðinu. Glæpurinn, sem
á hann var borinn, var sá, að hann
reyndi að fá þjóðina til þess að heimta,
að friður væri saminn. Pyrir sama
glæp var tölubl. af enska jafnaðar-
manna vikublaðinu Labour Leader
gert upptækt.
í Vestmanna-
ey]um
er útsölumaður „Dagsbrúnar"
hr. Guðmundur Benediktsson.
Blaðið kostar 1 kr. 25 au. frá
byrjun (Júlí) til Nýárs, sé það
borgað um. leið og áskrifandi byrj-
ar að fá blaðið.
Brúkaðar sögubækur,
erlendar og innlendar, keiisliil>s3elivn- fyrir
barnaskóla og æðri skóla, og allskonar freeOi-
bækur, fást með niðursettu verði í
I Jökabtidiimi á Laugayeg 22.
Silf urhj örðin.
(Frh.) -----
Skömmu seinna heyrðist kveða
í sleðabjöllum, og Cherry kom
þjótandi inn í herbergið, klædd í
í loðkápu, hraustleg og rjóð í
kinnum af kuldanum.
„Hvernig líður þeim mislinga-
veika?" spurði Fraser.
„Jú, þakk’ yður fyrir, honum
líður vel“ svaraði Cherry og opn-
aði hurðina íyrir Chakawana, sem
kom og bar stóran böggul við
brjóst sér. „Lítið á, ég kom með
snáðann með mér!“
Sú indíánska bar byrði sína að
ofninum og lagði hana þar niður,
tók síðan frá það, sem breytt var
fyrir' andlit barnsins.
„Fjandinn sjálfur" sagði Fraser
„ég hef aldrei haft mislinga“.
„Er það Indíána-barn?“ spurði
Emerson.
„Já, hann vera litli bróðir okk-
ar“ sagði Konstantín, sem kom-
inn var inn án þess því hefði
verið veitt eftirtekt.
4. kapituli.
Seinna um daginn sagði Emer-
son við Cherry:
„Það er máski töluvert líf og
ijör á sumrin hér í Kalvík?„
„Það er það; skipin koma í
Maí og laxinn fer að ganga í Júlí.
Og eftir að gangan er byrjuð
verður mönnum ekki svefnsamt.
Laxinn gengur í torfum svo stór-
um að mörg þúsund eru í hverri.
Fljótið fyllist oft bókstaflega af
hinni glampandi skínandi laxa-
hjörð — silfurhjörðinni. Og þá
hafa þeir, sem vinna í niðursuðu-
verksmiðjunum nú ofurlítið að
gera!"
„Hverskonar fólk vinnur í þess-
um verksmiðjum?"
„Mest Kínverjar, Japanar og
ítalir. Hér verður því eins og út-
lent land og ótal tungumál
heyrast hér, en af kvenfólki er hér
ekkert,“*
Ný bók.
Matreiðdubók eftir Jónínu Sig-
nrðard. frá Draflastöðum. Bók þessi
virðist í fljótu bragði vera of stór,
þar sem hún telur 272 blaðsíður,
því bækur sem ætlaðar eru alþýðu
mega ekki vera of stórar (og dýr-
ar), en þar sem bókin kostar að
eins tvær krónur, þá fellur að-
finsla þessi að mestu um sig
sjálfa.
Steingrímur Matthíasson hefir
skrifað heilsufræðíslegann inngang
að bókinni. Yæri sá er þetta ritar
landstjórnin, mundi hann fela
Steingrími að semja bækling líks
og inngangur þessi og láta senda
hann ókeypis hverri einustu hús-
móðir á landinu, og au^ þess láta
það vera fermingarskilyrði að
börnin vissu það sem í honum
stæði.
Himinn og jörð.
Stór dýr.
Reyðarfiskarnir eru langir og mjóir,
en sléttbakarnir (Grænlandshvalurinn)
svo digrir, að 20 metra sléttbakur er
eins þungur og 30 metra löng steypi-
roiður, en það er 150,000 vogír, eða
viðllka mikið og 20 filar, 40 flóðhestar, ‘
200 stórir nautgripir eða 2000 manns
(fullorðið fólk). Með öðrum orðum, 20
metra langur sléttbakur, er (að líkind-
um) pgngri en allir íbúar Akureyrar,
bæði fullorðnir og börn.
#
Hrúdurkftrhirnir syngja.
Hrúðurkarlarnir er krabbadýr. Um
æekudagana synda þeir um í sjónum,
og eru þá dálítið svipaðir marflóm, en
afar smáir. Þeir setjast þó fljótlega á
stein (eða eitthvað annað) og sitja
þar alla æfi, i kalkhúsi, er þeir búa til.
Ef þú gengur með sjó þar sem hrúður-
karlar cru, muntu heyra sifelda suðu,
það er „söngur“ hrúðurkarlanna, og
orsakast af því, að þeir loka húsum
sínum. Ef þú kemur að steini, sem
margir hrúðurkarlar sitja á, þá muntu
heyra sönginn sem snöggvast (meðan
þeir eru að loka húsunum). Ef þú svo
setur þig niður, og situr grafkyr um
stund, munt þú sjá hvernig hrúður-
karlarnir opna á ný hús sín til hálfs
(reka upp strýtu). Þegar þú svo hreyfir
þig á ný, verða þeir aftur hræddir og
draga sig inn í húsin („syngja").
Seinna verður sagt frá hvers maður
verður vísari, ef maður tekur krækling
(slítur hann frá því sem hann er fastur
við) og stcin með hrúðurkörlum, og
lætur i skál með sjó í. En lesarinnn
þarf ekki að bíða eftir þeirri frásögn.
Hann getur sjálfur athugað það.
Vínsöiubann
er sagt að sænska stjórnin hafi
í hyggju aö skipa um Svíþjóð
endilanga. Hóteleigndur og aðrir
vínsalar eru að gera sarntök til
þess að vinna móti því að þetta
sé gert. Hóta ^þeir meðal annars
að loka öllúm hótelum og
▼eitingahúsum ef vínsölubannið
verði sett á. ,
Ritstjórann (er fyrst um sinn
að hitta í SuÓurgptn 14. Sími 401.
Prentsmiöjam Gutenberg.
Matarverzlun Lofts & Póturs hefur fenglð Ost og Pl’ylsu.
4
J