Dagsbrún - 06.11.1915, Side 3

D ArG S B R Ú N
69
eru cetíð gersveppir, sem valda
þvi, að i skgrinu verður ögn af
vínanda og gmsum regkulum
efnasamböndum, sem vafalaust
bœta bragðið; en verkunum svepp-
anna fylgir þó sá galli, að skyrið
verður betri jarðvegur fyrir gerla,
einkum þá, er vinna edikssýru.
Við þá gerð, sem þessir sveppir
valda, verður til 0,67°/o og þar
gfir af vinanda i skgrinu, en verði
það mjög gamalt, bregtist þetta
áfengi þess í edikssgru af völdum
edikssúrgerlanna, og verðnr þá
skgrið miður bragðgott. Verstu
aðskotagertar skgrsins eru rotn-
nnargerlar, því að þeir gerskemma
skyrið, ef mikið er um þá. Pess
vegna þurfa að vera kgngóðir
gerlar i skgrþéitanum, svo að
ftjótt verði til mikil mjólkursgra,
þvi að hún dregur úr vexti rotn-
unargerlanna. í sjálfgerðu skyri
standa þéttagerlarnir vel að vígi
til að vinna mjólkursýru úr mys-
unni, af því að það skyr er oft
látið standa lengi áður en mysan
er tekin frá skyrinu. Sjálfgert skyr
verst því betur skemdum en skyr,
sem búið er til með sterkum
hleypi og síað eftir sólarhring, og
ætti því að vera betur fallið til
geymslu. (Frh.).
Er Gramur gramur?
Herra ritstjóri!
Eg vil biðja þess getið i viku-
hlaði yðar, að eg er mjöggram-
ur yfir því að Gramur sá, er
Htar i síðasta blað af vikublaði
yðar, skuli hafa valið sér nafn-
Gramur, því nafnið »Gram-
ur« tilheyrir alt öðrum manni
Sum hefir skrifað margar og
góðar blaðagreinar undir því
óafni, og gerir það lika ef til
þegar fram líða stundir,
Jáfnvel í vikublaði yðar.
Virðingarfylst.
Hallo.
inn hélt móðir hans að nú væri
hann hættur að drekka, og sjálfur
hélt hann það líka, en bindindið
stóð aldrei nema fáa daga, meðan
vín var að fá. Eitt þarf eg að
taka fram hér: Maðurinn var í
öllu hinn ötulasti, og mjög ákveð-
inn og viljasterkur í öllu nema
þessu eina. Hann var trúlofaður,
og þarf ekki að taka fram hve
óhamingjusöm unnustan var.
Loks kom að því að vínbyrgð-
irnar voru þrotnar. Þá varð breyt-
ingin; hann hætti að drekka, því
þó hægt væri að fá vín úr skip-
um, með nokkurri fyrirhöfn, þá
voru erfiðleikarnir á að ná því þó
svo miklir, að hann gat staðist
freistinguna.
Nú segi eg fyrir mitt leyti: Þó
eg ekki vissi af nema þessúm eina
manni sem aðflutningsbannið hefði
bjargað, þá mundi eg sætta mig
við það, úr því það eru vilji meiri
hluta þjóðarinnar. (Lesarinn er
beðinn að muna að eg er ekki
bindindismaður.) En nú veit eg
að það eru mörg hundruð manns
sem líkt er varið og manninum
sem eg var að segja frá.
* *
♦
Einu hef eg veitt eftirtekt, eink-
um hér í Rvík, en það er, að það
er fínt að vera á móti bannlög-
unum. Bindindishreyfingin hér á
landi er alþýðuhreyfing, (þó margir
bindindisforingjar séu utan al-
þýðustétta). En af því að það er
alþýðan sem er með bannlögun-
um, en „heldri" mennirnir sem
eru á móti þeim, þá er „fínt“ að
vera andbanningur, og fleiri en
eitt dæmi veit eg þess, að menn,
sem hafa verið fylgjandi bann-
lögunum hafa ekki þorað að láta
uppi það álit sitt á þeim, af því
að þeir' hafa verið hræddir um að
þeir yrðu álitnir „ómentaðir", ef
það yrði uppvíst um þá, að þeir
kynnu ekki að meta hið gullvæga
frelsi einstaklingsiris til þess að
vera svínfullur, upp á hvern dag.
Bannlögin.
Ýmsar hugleiðingar.
Frh.
Þrátt fyrir alt sem frá er sagt
á undan, þá var það ekkert
því, sem gerði mig að bann-
Vlu> heldur það, að eg sá hvernig
eDn> sem lágu fyrir hunda og
^anna fótum, urðu aftur að
^ýndar mönnum, þegar vinið
raut. (gg var staddur hér í
öfuÖborg landsins þegar þetta
varð).
bað
8em
við
voru einkum þrír menn
6S þekti vel sem þetta átti
um, En eg ætla bara að segja
einum þeirra. Hann var af-
frá
i ar?g^S du§'egur iðnaðarmaður og
; ^ess °rðlagður sjómaður; það
v Sesja ódrukkinn, en það
j e^r ^ann sjaldan. Hann átti for-
höffT ^ sem eina °8 von var>
i áð U Vænat rnilrfl8 af honum,
j en hann fór að drekka. í
í ert shifti sem hann var ódrukk-
Reykjavík.
Pétur hreppstjóri i Hjörsey
hefir dvalið hér þessa viku.
Bæjarvinnan og 40 aurarnir.
Svo sem menn vita, fékk
verkamannafél. Dagsbrún því
til leiðar komið i sumar, að
kaupgjald var alment hækkað
iir 35 aurum upp í 40 aura.
Til mikillar undrunar fyrir
marga, hefir bærinn þó ekki
hækkað kaupið upp í 40 aura
nema hjá einstaka manni, af
þeim sem vinnur fyrir bæinn.
Engum ætti að vera meira
umhugað um að kaupgjald
væri sem hæst, en þeim, sem
stjórna bænum, en auðsjáan-
lega vantar skilning á málinu
á þeim stöðum.
Nú er blaðinu sagt að sum-
um af þeim fátæku mönnum,
sem þurft haíi á styrk að
halda úr bæjarsjóði, en farið
hafi úr bæjarvinnunni í sumar
þegar þeim bauðst 40 aurar
annarsstaðar, hafi nú í haust
af verkstjóranum verið neitað
um vinnu.
Sé þetta satt, er það með
öllu ófært, því það er hvorki
meira né minna, en tilraun
frá bæjarins hálfu til þess að
halda þeim fátœkustu í sömu
fátœktinni, og skiftir engu hvort
þetta er gert með vilja, eða af
tómri vitleysu, afleiðingar verða
þær sömu.
Næstu kosningar.
Verkamcnn á þing.
Eins og allir vita fara fram
kosningar nú í sumar sem
kemur og fyrsta vetrardag næst-
komandi. t*eir menn, sem þá
verða kosnir ráða stjórnarfari
landsins um næstu 6 ár, og
hinir landkjörnu í 12 ár. Em-
bættismenn, bændur og kaup-
menn hafa haft sína fulltrúa
á þingi, og allar þessar stéttir
hervæðast nú, til að fá sem
flesta þingmenn til að berjast
fyrir áhugamálum stétta sinna.
En við verkamenn eigum eng-
an fulltrúa á þingi; löggjöfin
er okkur andstæð, svo að við
höfum minstan rétt allra stétta
og berum mestan hlut af skött-
unum, þar sem tollarnir eru.
Samt höfum við engan við-
búnað enn undir kosningarnar.
Og embættismennirnir treysta
á okkur sem »kosningafé«, þar
sem bændur eru nú farnir að
hundsa við þeim víðast hvar.
Sérstaklega er búist við þvi, að
við lyftum þeim stórherrum,
sem embættismenn setja á land-
listann. Þar er talað um ýmsa,
svo sem Sigurð Eggerz, Bjarna
dócent, Sigurð í Vigur, Guð-
mund Björnsson og líklega þá
Einar og Svein úr stjórnar-
flokknum. Ef þessir menn
kæmust nú allir að, þá þyrftu
embættismenn varla að kvíða.
En verkamenn? Mundu þessir
menn berjast fyrir, að létta
tollunum af fátæklingum og
kasta þeim á þá riku? Mundu
þeir reyna að bæta eymdar-
kjör sjómanna og verkakvenna?
Ja, maður veit ekki hvað yrði.
En litið hefir bólað á slíkri
starfsemi hingað til. Og þó
liafa allir þessir menn verið á
þingi áður. En hvað liggur eftir
þá, okkur og okkar stétt til
hagsbóta? Spyr sá ekki veit.
Nei, þessa menn eða þeirra
líka eigum við ekki að kjósa.
Ef einhverir eiga að styðja þá,
þá eru það embættismenn,
kaupmenn og þeirra fylgdarlið.
Við eigum að kjósa menn úr
okkar flokki, verkamenn, rétta
og slétta, sem vita hvernig kjör
verkamanna eru tilsjósoglands.
Þess vegna verðum við að hafa
kosningaviðbúnað bæði í ein-
stökum kjördæmum og til land-
kosninga. Þeir staðir, þar sem
við höfum möguleika til vinna
eru Akureyri, Reykjavik, Vest-
manneyjar og Seyðisfjörður.—
Akureyri er hér um bil viss,
enda skelfur Magnús kaup-
maður nú á beinunum frammi
fyrir Verkmannafélaginu þar.
Aður átti hann þar fylgismenn,
sem trúðu á hann, en í fyrra
sáu verkamenn kaupmanninn
gægjast út, þegar deilt var um
vinnukaupið. Síðan hefir hann
verið dauðadæmdur þar, sem
pólitikus, og engum dettur í
hug, að betra sé að hafa ein-
hvern úr hinni flokksnefnunni.
Nei, verkamaður á þaðan að
koma, og svo mun verða úr
hinum kaupstöðunum, eftir
þvi sem verkmanna-hreyfingin
magnast. í viðbót við þetta,
þá þurfum við að hafa land-
lista, og koma tveimur eða
þremur verkamönnum inn í efri
deild. Þetta getum við vel, ef
við viljum. Nóg höfum við at-
kvæðamagnið og nóg að vinna
í þinginu. Þvi að eftir okkur
hefir enginn munað þar, nema
þegar álti að leggja á skatta.
Kjósandi.
Vökurnar.
Ritstjóri góður!
Eg held að þetta ráð blaðs-
ins að ætla að byrta í hvert
sinn og togari kemur inn, hve
lengi hafi verið vakað á hon-
um í þeim túr (ef það hefir
verið óhæfilega lengi), sé alveg
ágætt, og skal fyrir mitt leyti
koma vitneskju til yðar um
vökur, auðvitað með því skil-
yrði að nafni mínu sé undir
öllum kringumstæðum haldið
algerlega leyndu, i þessu sam-
bandi.
Eg held að eingöngu þetta,
að skipstjórarnir eiga von á
því að það verði byrt, hve
lengi þeir hafi þvælt mönnun-
um, verði til þess að þeir geri
það langtum síður.
Togaraháseti.
Látinn foringi.
Nýlega er látinn enski jafnaðar-
naannaforinginn Keir Hardie, 59
ára gamall. Hann vann i kolanámu
frá því hann var 8 ára þar til
hann var 23 ára, þá misti hann
vinnuna í námunni, (af því hann
gekkst fyrir því að námumenn
mynduðu með sór félagsskap), og
varð hann þá launaður starfsmað-
ur hins nýstofnaða námumanna-
félags, seinna ritstjóri blaðsins
„Labour Leader", og þingmaður.
Framanaf var hann ekki fylgj-
andi jafnaðarstefnunni, en það fór
fyrir honum eins og hlýtur að
fara fyrir ölium sem eru óskiftir
alþýðuvinir, að þeir komast ekki
hjá því að verða jafnaðarmenn,