Dagsbrún - 20.11.1915, Síða 1

Dagsbrún - 20.11.1915, Síða 1
FREMJIÐ EKKI RANGINDI ] DAGSBRUN [ ÞOLIÐ EKKI RANGINDI BLAÐ JAFNAÐARMANNA CTGEFANDI: NOKKUR IÐNAÐAR- OG VERKMANNAFÉLÖG RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: ÓLAFUR FRIÐRIKSSON ' 20, tbl. Reykjavík, Laugardaginn 20. Nóvember. 1915. Hásetafélag Reykjavíkur heldur fyrst um sinn fund í Bárubúð hvert sunnudagskvöld kl. 6. — Nýir meðlimir teknir inn. — Sömuleiðis geta 'nýir meðlimir skrit'að undir lögin og fengið félagsskírteini hjá ritara félagsins, Ólafi Frið- rikssyni, Suðurgölu 14, hvern virkan dág miili 3 og 5. Á sama stað og tíma geta þeir meðlimir sótt félagsskírteini sín, sem ekki liafa enn fengið þau, sömuleiðis fengið lög félagsins og aukalög. Formaðurinn býr á Hverfis- götu 58 A. Bardaginn við auðvaldið 1 útlöndum. — heimtar kotungum rétt, og hin kúgaða stétt hristir klafann og sér hún er voldug og sterk. E. B. Öreigarnir í flest öllum menta- 'öndmu hafa tekið höndum saiuan til að lyfta því fargi er auðvatdið heflr lagt á herðar hiannkynsins. Bardagaaðferðirnar voru mjög a reyki í fyrstu. En nú má telja að öllum jafnaðarmönnum komi saman um þessar þrjár aðferðir: Verlcafálög, samvinnu- tálög og þátttöku i stjórnmálum, Þ- e. kjósu eigi aðra á þing og 1 sveita- og bœjarstjórnir en sína ágin menn. Menn, sem bæta 1 kjör alþýðunnar með þvi að breyla þjóðfelagsskipuninni í anda lQfnaðarstefnunnar. Til dæinis um hina óðfluga ft'amþróun jafnaðarstefnunnar »set eg hér eftirfylgjandi tölur, að miklu úr »Sociafismen«, et'tir ^erner Sombart, piófessor i stjói;nfræði í Berlín. íýzkaland. Álð kosningarnar til þý Bkisþingsins 1912 voru gri Á250.329 jafnaðarmannaatk\ °k vöru þá 110 þingtnenn, 39T. jafnaðarmenn. Árið 1895 voru i þýzl ^kafélög um 259,175 féla eírT5Tr Y,3207986."' ' ^ignir félagatina voru 1 Á 'millj. kr., en 1911 5 kr. . Sanjviniuifélagsskapnum er þannig farið. Býzkir ^erkamenn fengu áhuga fyrir tóMtlu eftir 1880 og tók hann Pa skj'ótuifi- .Trartjföpunii * Sam- band þýzkra samvinnufélaga hafði 1911 1,313,422 félaga, og höfuðstóliinn var 36 milljón kr. Umsetningin óx frá 1903 úr 157 milljón krónur í 450 miiljón krónur 1911. Eigin framleiðsia var það ár 70 inilljón krónur. Nú eru verkamenn lifið og sál- in í hreyfingunni. Frakkland. Bar hefir auðvaldið gjörbreytt þjóðinni á fánm árum. Öreigar þessarar óstýrilátu þjóðar, sem altaf hefir verið að gjora stjón- arbyltingar, eru nú farnir að vega með sömu löglegu vopn- unuin og bræður þeirra í Þýzka- landi, í bardaganum við auð- vaidið. í þinginu áltu jafnaðarinenn 77 fulllrúa 1910 og þá voru greidd 1,125,877 atkvæði jafn- aðarrnönnuin í vil, en 1906 voru atkvæði þeirra að eins 880,000. Meiri liluta eiga jafnaðarmenn þar í 91 bæjar- og sveitarstjórn. Verklýðsi'élögin frönsku höfðu árið 1890 139,192 félaga en 1911 957,102. Samvinnufélög hafa einnig þróa'st vel í Frakklandi. Fram- ieiðslufélög voru 1896 202, en 1906 362. Kaupfélög og neytendaféiög liafa þó fengið þar meiri byr, 1902 voru þau 1641, en 1907 voru þau 2166. Af því voru 836 samvinnubrauðgerðarhús. England. í öndverðu var verkiýðshreyf- ingin ekki í anda jafnaðar- manna, en atvikin hafa fært enskuin verkamönnum heim sanninn um að jafnaðarstefnan er það eiria rétta. Tala félaga í enskum verka- félögum var árið T901 1,933,022 en árið 1911 3,010,346 í 1168 félögum. Við kosningarnar 1906 fékk verkamannaflokkuriun (undir stjórn Keir Hardie) 30 fulitrúa með 170,000 atkvæðum, og önnur verklýðsfélög 20 fulltrúa. En 1910 fékk verkamanna- flokkurinn 33 fulitrúa og 505,690 atkvæði. Atkvæðisrétturinn í Englandi er mjög takmarkaður, ef hann væri almennari, niundu atkvæð- iu verða miklu fleiri. í bæja- og sveitastjórnum hefir fuiltrúatalan einnig vaxið mjög fljótt, 1904 vorn þeir 395 en 1909 953. Frh. F. J. Verkefni fyrir sálarrannsóknarfræðinga ? Þegar »Goðáfoss« var nýfar- inn frá Irryggjunni á Akur- eyri í næst síðuslu ferð sinni, koni það á daginn, að á skip- inu var niaður einn, sem ekki ætlaði með. Maðúr þessi las sig, eftir kaðli, niður í bát, sem að skipshliðinni kom, og sáu þeir, sem á bryggjunni stóðu, áð hann misti vínilöskur úr barmi sinum í bátinn. Lög- regluþjónn er á hryggunni var, sá það þó ekki. Maðurinn slapp þvi upp til bæjarins og þótti flestum hann ærið fyrir- ferðamikill. Maðurinn var síðan ákærð- ur af nokkrum áhorfendum, fyrir bannlagabrot. Og kann- aðist liann við að hafa flult ,vín í land úr skipinu. En ekki muudi liann hver selt hafði honum áfengið, hann var þó ódrukkinn þegar hanu fór um horð. Skyldi það ekki vera eins- dæmi að niaður drekki frá sér minnið * um það, sem skeði áður en hann bragðaði vín, það ætti að rannsaka. Hér er líklega viðfangsefni fyrir sálarrannaóknarfræðing- ana — eða þá dugandi lög- reglustjóra. Eipn aj Eijrinni. Stutt sn laggotí. »Full speed«. Þann 16. Okt. var haldinn % undirbúningsfundur og kosin nefnd til þess að sernja lög fyrir hásetafétag, er menn vildu stofna. Nefndin hélt því næst fundi hér um bil hvern dag í vikunni, sem í hönd fór, stund- um 4—5 tíma í einu. Og áðnr en vikan var á enda var hún búin að semja uppkast að lög- um og aukalögum fyrir félagið. Pann 23. Okt. (vikndaginn eftir fyrsta fundinn) var 2. fundur haldinn, og kom hann af að samþykkja öll lögin, og eru þau þó löng (31 gr.), 3. fundur var haldinn 29. ökt., og var þá iiosin stjórn, 4. fundur var lialdinn 3. Nóv. og voru þar samþykt aukaiögin (kauptaxt- inn). Þar nieð var félagið full- stofnað og iekið til starla á nitjánda degi frá þvi fyrsti var haidinn (að þeim degi með- töldum). Er þelta sett liér til eftirbreytni, og til þess að sýna Bókband, ódýrt en vandað fæst hjá Guðmundi Höskuidssyni. Frakkastíg 24. fram á, hvað mikið má gera á stuttuin tíma, þegar gengið er að því með ötulleik. Anðvirðilegt kvikindi er það sem skrifað heíir undir nafninu »gamall háseti« í Vísi, tnóti grein B. J. Blöndal, er getið var um í síðasta biaði. Hann reynir ekki með einu orði að hrekja útreikning B. J. B., sem heldur ekki verður gert, enda er það ekki tilgangur hans. Tilgangurinn er að kom sér vel við útgerðarmenn, því þó hann skrifi undir dulnafninu »gamall háseti«, þá vita allir hver hann er. Hann er fyrverandi skip- stjóri, sem heíir haft atvinnu við 12 aura útgerð hér í bæn- um, sem einskonar yfirmaður, en sem nú hefir mist atvinn- una þar, og skiifar svo þetta til þess að bæta fyrir sér á öðrum stað. Er ekki ótrúlegt hvað menn geta veríð auðvirði- legir? Matthías Jochumsson varð áíl.æður 11. þ. m. mán. Akureyringar sáu sóma sinn í því að halda honum stórt sam- sæti þenna dag. En fleiri hugs- uðu til lians en Akureyringar, því honum barst á annað hundrað heillaóska símskeyta (þar á meðai skeyti*t'rá Georg Brandes). Slcáldið síra Matthías þekkir livert mannsbarn hér á landi, en mpnninn þekkja fáir. Hér dettur hér í hug göm- ul og íslensk saga um þá Gunnar á Hlíðarenda og bróðir hans, sem koinu frá útlöndum og á Alþing. Þótti þá mikið til þeirra koma, og voru engir þar jafnvel búnir, en ekki hafði dramb þeirra vaxið við utanför- ina, þeir töluðn við hvern mann, sem við þá vildi tala, og var haft orð á þessu. Þelta tninnir á síra Matthias, því þó orðstýr haus haldi áfram að vaxa jafnt og þétt eins og hingað til, þau tuttugu ár, sem hann, eftir öilum líkindum á eftir óiifað, þá mun hann haida áfram því að vera eins í við- móti við lágan sem háan, ríkan sem órikan.

x

Dagsbrún

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagsbrún
https://timarit.is/publication/173

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.