Dagsbrún - 29.01.1916, Síða 1

FREMJIÐ EKKI fl f M ' fl J U A u O D J R 1 U 1 N [ ^ r i ÞOLIDEKKl RANGINDI
BLAÐ JAFNAÐARMANNA
GEFIN ÚT MEÐ STYRK NOKKURUA IÐNAÐAR- OG VERKMANNAFÉLAGA
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: ÓLAFUR FRIÐRIKSSON
5. tbl.
Reykjavik, Laugardaginn 29. Janúar.
1916.
Athuga vel.
Bæjarstjórnarkosningin fer
fram í Barnaskólahúsinu og
byrjar kl. 10 f. h. Samkvæmt
lögunum er kjörstjórnin skyldug
til þess að halda opnu í þrjá
tíma, en þegar þeir eru liðnir
hefir hún leyfi til þess að láta
hœtta að kjósa cf stanz verður á
kosningunum, þó margir kjós-
endur séu á leiðinni til kosn-
inganna.
Við endurskoðendakosning-
una i haust komu margir af
kjósendum alþýðuflokksins o
seint. Slíkt má ekki eiga sér
stað nú, ef við eigum að vinna
þann sigur sem við eigum að
vinna, og getum unnið.
Listi alþýðunnar við þessar
kosningar er
C-listinn.
Þeir sem ætla sér að fylgja
alþýðuflokknum, setji X við
C-ið, en ekki við nöfn inann-
anna, því þá er atkvæðið ónýtl.
Ekki iná heldur setja nein
merki né útstrykanir við hina
listana, því það ónýtir atkvæðis-
seðilinn.
Setji einhver í ógáti vitlaust
merki á kjörseðilinn, á hann
að fara fram aftur til kjör-
stjórnarinnar, og biðja um nýj-
an kjörseðil.
Enginn hefir svo mikið að gera,
að hann megi ekki vera að þvi
að stgðja að sigri alþgðunnar,
með þvi að greiða atkvœði. Sá
alþgðumaður, eða alþgðukona,
sem situr heima og notar ekki
atkvœgisrétt sinn, soíkur sina stétt,
sjálfan sig, og framtíð barna
sinna.
Húsabyggingamálið
Og
bæiarstiórnarkosningarnar.
Erlendis eru hollar íbúðir
taldar mikilsvægasta alriðið í
orustunni við næma sjúkdóma
— einkum þó berklana — þ.
e- mikilvægasta atriðið til þess
að halda við heilsu manna, og
lengja lífið. En ef hollar íbúðir
eru svona mikilvægar erlendis,
þar sem veðráttan er mikið
t'hðari en hér, hversu mikil-
'segt er þá ekki íbúðainálið hér
a íslandi, þar sem veðráttan
neyðir menn til þess að halda
sig innan veggja lengri eða
skernri tíma ársins. Hér í
Iteykjavík hefir húsnæðisleysið
* mörg ár verið bagalegl, þó
aidrei hafi það fyr keyrt eins
úr hófi og nú. En þegar rætt
er, eða ritað um það, þá er
vanalega talað um hve erfitt sé
yfirleitt fyrir þá, sem efnaminni
eru, að útvega sér þak yfir höf-
uðið, og hve húsaleigan sé af-
skaplega dýr. En á hitt er
sjaldan minst, hvilíkt niðurdrep
það er fyrir þjóðina, að þurfa
að búa á óhollum bústöðum,
hvað margir það eru af þeim,
sem nú eru á Vifilstöðum, og
tæringin er að draga líf og þrótt
úr, sem geta kent lífsböl sitt ó-
holluin híbýlum. Og eigi er
heldur minst á það hve mörg
af þeim börnum, sem grát-
andi mæður hafa fylgt til grafar,
hafa látið lífið af því þau
bjuggu í óhollum bústöðum, og
gátu þvi ekki staðið á móti
veikindunum, sem þau annars
mundu hafa sigrað.
Eitt af því sem alþýðuflokk-
urinn fer fram á, er það, að
bærinn fari að byggja. Því geri
bærinn það, mun það hafa þau
áhrif, að húsaleigan lækkar, en
af því mun aftur leiða, að verk-
lýður þessa bæjar þarf ekki að
þrengja sér saman í sináum og
ónógum ibúðum, svo sem á sér
stað nú.
Fyrir nokkrum árum bar hr.
Pétur G. Guðmundsson, sem þá
var í bæjarstjórn Reykjavíkur,
fram lillögu um það að bærinn
tæki 10,000 kr. lán til þess að
byrja að byggja fyrir verk-
mannabústaði, og þegar tekið
er tillit til þess hvað gasstöðin
kostar bæinn, og til þess, að
bærinn er að byggja höfn sem
kostar um 1750 þús. kr., þá virð-
ist 10 þús. kr. til verkmannabú-
staða ekki mikið fé. En hvernig
fór það mál! Aðeins tveir bæj-
arfulltrúar töluðu á móti því,
en við atkvæðagreiðsluna voru
allir bæjarfulltrúarnir á móti
því nema flutningsmaður.
Alþýðumenn hér í Reykjavík
vita því að það er aðeins með
því móti að kjósa sína eigin
flokksmenn, að hægt verður að
koma fram liúsbyggingamálinu
og öðrum áhugamálum alþýð-
unnar hér í Reykjavíkurbæ.
Verklýðsfélögin hafa komið
sér saman um að fylgjast að
við bæjarstjórnarkosningar nií
og framvegis. Á lista þeirra
við bæjarstjórnarkosningarnar á
Mánudaginn (sem er C-listinn)
standa þessi nöfn:
Jörundur Brynjólfsson.
Ágúst Jósefsson.
Kristján V. Guðmundsson.
Þetta eru alt menn sem óhætt
er að treysta til þess að halda
fram eindregið málum alþýð-
unnar, og við þurfum að koma
þeim að öllum þremur. En það
getum við þvi aðeins, að engin
maður né kona liggi á liði
sinu. Við bæjarstjórnarkosning-
arnar uin daginn á Akureyri
vantaði verklýðslistann eitt ein-
asta atkvœði til þess að geta
komið að 3 mönnum af 4, sem
átti að kjósa. Hefði bara ein af
þeim konum komið og kosið,
sem hugsuðu sem svo, að það
væru uógu irargir samt, sem
kysu, þó hún sæti heima, eða
að það munaði ekki um hana,
og þessvegna gat ekki slitið sig
frá plöggunum sem hún var að
þvo, eða matnum sem hún var
að elda, þá hefðu verkamenn á
Akureyri komið að þrem mönn-
um í stað þeirra tveggja, sem
þeir komu að. Pessvegna er
áríðandi að enginn maður né
kona sitji heima, né láti smá-
muni hindra sig frá því að nota
atkvæðisréttinn. Og það er vert
að athuga, að hver og einn hefir
rétt til þess að ganga úr vinn-
unni sem hann er í, til þess að
kjósa, og að koma má þeim
vinnuveitanda eða verkstjóra í
bölvun sem á nokkurn hátt
reynir að aftra kjósendum frá
því að nota atkvæðisrélt sinn.
hlskipaútvegur Færeyinga.
Pilskipaútvegur Færeyinga
stendur nú með sem mestum
blóma. Færeyingar voru svo
hyggnir að auka þilskipaflota
sinn, þegar útgerðarmenn hér,
af tómri skammsýni, seldu alt
hvað þeir gátu af skipum sín-
um.
Sá hængur er við þilskipaút-
gerð Færeyinga, að þá vantar
bagalega menn á skip sin; hafa
þeir vanalega ekki nema 10—
12 menn á hverju skipi, og
nokkur skip hafa orðið að
standa uppi vegna fólksleysis.
Færeyingar hafa viljað fá ís-
lendinga á skip sín, en ekki
óliklegt, ef útgerðarmenn hér í
Reykjavík ganga ekki að hinum
sanngjörnu kröfum Hásetafje-
lagsins, að einir tvö hunduð
hásetar, eða svo, ráði sig á fær-
eyisk skip. Væri það bagi mik-
ill fyrir landið, ef íslenzk skip
þyrftu að standa uppi, vegna
ómettandi græðgi útgerðar-
manna, enda er liklegt að
stjórnarvöldin reyndu að semja
milli útgerðarmanna og háseta,
áður en útgerðarmenn eyðilegðij
sjálfa sig þannig.
Hvað okkar fulltrúar
ætla að berjast fyrir.
Sambandsnefnd verklýðsfélag-
anna, og fulltrúaefni okkar við
bæjarstjórnarkosningarnar, sem
fram eiga að fara, hafa samið
uppkast að stefnuskrá fyrir al-
þýðuflokkinn hér í bæ. Aðal-
atriðin eru þetta:
Bærinn hættir að selja nokk-
urt land eða nokkra lóð, sem
hanp á nú eða kann að eignast
síðar, en leigir land til rækt-
unar, lóðir undir hús og roann-
virki, sem reist verða á landi
hans. Afgjaldið ákveðið með
mati til 10 ára í senn. Flokkur-
inn stendur fast á móti því að
einstakir menn eða stórgróða-
félög fái langvarandi afnotarétt
að dýrmætu bæjarlandi t. d.
við höfnina.
Verðhækkunarskattur sé lagð-
ur á lóðirnur kringum höfnina,
svo að sú verðhækkun, sem
þar á sér stað, vegna aðgerða
hins opinbera, lendi í bæjar-
sjóð. en ekki i vasa einstakra
manna.
Bærinn lætur byggja hentug
og ódýr hús á lóð sinni, og
leigir þau sanngjörnu verði, svo
húsnæðiseklan minki, og húsa-
leiga lækki þar sem hún er
óhæfilega há.
Bærinn kaupir (eða leigir í
fyrstu) togara, og gerir út fyrir
eigin reikning, og gerir bærinn
ennfremur sitt ýtrasta til þess
að koma fisksölunni í viðunan-
legt horf.
Bærinn stefnir að því að
koma upp kúabúi, svo fljótt sem
kostur er á, til að geta sem mest
byrgt bæjarbúa með mjólk.
Ef einokun verður á koluin í
bænum, skal bærinn panta kol
sjálfur og selja við sannvirði.
Bærinn tekur að sér alla
injólkur-sölu í bænum að því
leyti sem hægt er, og lætur
hafa nákvæmt eftirlit með því
að mjólkin sé úr heilbrigðum
kúm, hrein og ósvikin í alla
staði.
Heilbrigðisfulltrúi bæarins sé
engum öðrum störfum bundinn,
svo að hann geti geíið sig
óskiftan við þeim eftirlitsstörf-
um sem honum eru falin.
Bærinn lætur vinna þau verk
er hann hefir með höndum á
þeim tíma þegar atvinna er
minst annarstaðar, að svo miklu
leyti sem unt er án tjóns fyrir
bæjarfélagið.