Dagsbrún - 05.02.1916, Blaðsíða 1

FREMJIÐ EKKI
RANGINDI
]DAGSBRUN[
ÞOLID BKKI
RANGINDt
BLAÐ JAFNAÐARMANNA
GEFIN CT MEÐ STYRK NOKKURRA IÐNAÐAR- OG VERKMANNAFÉLAGA
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: ÓLAFUR FRIÐRIKSSON
6. tbl.
Reykjavík, Laugardaginn 5. Febrúar.
1916.
6leymi! ekki að gá að hvort þið eruð á alþingiskjörskránum!
I.
Svo sem getið hefir verið um
hér í blaðinu, setti verkmanna-
íélagið »Hlíf« í Hafnarfirði upp
kaupið í byrjun Janúar, frá
miðjum inánuðinum að telja.
í félaginu »HIíf« eru bæði karl-
ar og konur; karlmannskaupið
var hækkað úr 30 upp í 40
aura og kvenfólks kaup upp í
25 aura. Stærsti atvinnurekand-
inn í Hafnarfirði er Bretinn
Mr. Bookles sem nú dvelur í
Skotlandi. Honum var sent sím-
skeyti um að verkamenn sæu
sig neydda til þess að setja upp
kaupið. Barst verkm.fél. frá
fionum símskeyti og bréf, og
eru þýðingar af þeim birtar
neðar í grein þessari.
Oðrum atvinnurekendum í
Hafnarfirði var sendur hinn nýji
kauptaxti félagsins, og svöruðu
þeir með bréfi því er einnig er
prentað hér.
Simskeyti frá Bookles.
Verkmannafél. »Hlíf« Hafnarfirði.
Eg get eigi viðurkent verk-
niannafélög, þau valda öllum
löndum tortímingu og leiða
verkalýðinn afvega; samt á að
borga verkamönnum okkar
naegilega og vel, svo framar-
^ega sem þeir eru eigi í félaginu.
Bookles.
Bréf frá Bookles.
^erkmannafél. »Hlíf« Hafnarfirði.
Heiðruðu herrar!
Hérmeð staðfestum við áður
Send símskeyti.
Okkur þykir leitt að við get-
ntn ekki viðurkent nein verk-
'nannafélög og getum þessvegna
ekki tekið til greina uppástung-
llr ykkar fyrir málamiðlun
Miks félags. En þrátt fyrir það,
e,ns og stendur í símskeyti frá
°kkur, þá er enginn efi á því
við munum taka til alvar-
'egrar íhugunar kauphækkun
kanda okkar verkafólki, þó með
^ví skilyrði að það sé ekki
*neðlimir í verkmannafélaginu.
að er okkar ósk og tilætlun
Hafnfirðingum sé fyllilega
§°ldið fyrir þeirra verk eftir
v'erðleikum, og við teljum lík-
egl að það sé vel kunnugt í
Hafnarfirði að við höfum ekki
agf í vana okkar að skrúfa
^^ður verkalaunin, og alt það
Verkafólk sem hefir óskað að fá
kauphækkun hefir ávalt fengið
hana hjá okkur.
Að svo stöddu höfum við
símað til umboðsmanns okkar
hr. O. V. Davíðssonar og til-
kynt honum fyrirætlanir vorar.
Við vildum vekja máls á, að
í staðinn fyrir að stofna verk-
mannafélag í slíku bygðarlagi
sem Hafnarfjörður er, væri
verkafólkinu meira til góðs að
ef félag væri stofnað i þeim til-
gangi að kenna því að vinna
verk sín svo, að þau jafngiltu
kaupinu. Ef slíkt kæmi til og
verkafólkið tæki bótum, mundi
það að mun réttlæta hækkun
vinnulaunanna og irundum við
verða hinir fyrstu til að viður-
kenna það, með því að hækka
kaupið. Við erum alls ekki
mótfallnir því að gjalda þeim
gott kaup sem vinna verk sín
með trúmensku, en við erum
því stranglega mótfallnir að
hækka kaup þeirra, sem ætlast
til að þeim sé goldið fyrir að
gera ekki neitt. Venjulega höf-
um við mjög lítið að setja út á
vinnu kvenfólksins i Hafnar-
firði, en hvað viðvíkur vinnu
karlmannanna, þá hefir hún
verið alt annað en viðunandi
eftir okkar reynzlu. Við álítum
að hér sé töluvert ábótavant í
þessu efni.
Að endingu viljum við minn-
ast þess að verkmannafélög, að
okkar áliti, valda falli flestra
þjóða. Á yfirstandandi tíma
höfum við reynzlu fyrir því í
okkar landi. Þau eyðileggja
ekki aðeins iðnaðarframleiðslu
nauðsynlega viðvíkjandi stríð-
inu, heldur gera þau alt sem í
þeirra valdi stendur til þess að
hindra verkafólkið frá að gera
það sem það á að gera og við
álitum að því fyr, sem öll
verkmannafélög séu lögð niður
á íslandi, því betur sé farið
fyrir landið.
Ef verkafólk okkar er ekki
ánægt með að fela þetta efni
algerlega í okkar hendur, án
þess að fara i verkmannafélög,
þá verðum við neyddir til að
fá fólk frá öðrum stöðum. Við
álítum að minsta kosti okltar
verkafólk upp úr þvi vaxið að
fara að ráðum slíks félags, eftir
þær viðgjörðir sem það hefir
fengið hjá okkur á umliðnum
tíma.
a komandi tíma munum við
ekki hafa samhygð með með-
limum verkmannafélaga.
Virðingarfylst.
Bookles Bros.
Bréf frá atv.rek. i Hafnarfirði.
Til verkamannafélagsins »Hlíf«
í Hafnarfiröi.
í tilefni af aukalögum þeim
er þér hafið sent oss undirskrif-
uðum viðvikjandi kauphækkun
karla og kvenna hér í bæ, vild-
um vér hér með tjá yður að
oss fmst ekki ástæða til þess
tiltækis og sjáum ekki betur,
en að af þvi leiði — ef þess-
um kaupgjaldstaxta yrði fram-
fylgt — stór hnekkir í öllum
framförum hér í bæ og atvinnu-
leysi fyrir verkafólk. Vér höfum
athugað þetla mál vandlega og
fullyrðum að afleiðingar af
þessari verkkauphækkun mundu
verða til stórrar óhamingju fyrir
þennan bæ. Álítum vér því
skyldu vora að leiða athygli
yðar að þessu málefni í von
um að þér takið það til nýrrar
yfirvegunar, um leið og vér vilj-
um hér með tilkynna yður að
vér munum halda sama verk-
kaupi eftirleðis sem hingað til,
nfl. fyrir timabilið sem eftir er
til 1. Marz, 25 til 30 aura
karlmönnum, en eftir þann tíma
35 til 40 aura eftir manngildi,
en kvenfólkskaup viljum vér
gjalda 18 til 20 aura bæði í
vetur og sumar komandi, alt
fyrir klukkutíma, þó skulu ung-
lingar ekki teljast þar með upp
að 16 ára aldurs. Auk þess
viljum vér ekki greiða neina
eftirvinnu við fiskþurkun úti og
að því er snertir fiskvask höld-
um vér sama taxta sem verið
hefir, níl. 50 aura fyrir t*orsk
og Löngu en 40 aura á smá-
fisk ísu og Upsa, fyrir hver 100
stykki.
Hvað viðvíkur því er tekið
er fram í aukalögum þessum,
hvernig tilfæra beri vinnu í
bókum vorum, þá tökum vér
því hér með fram að við get-
um ekki leyft neinum óviðkom-
andi að ráða bókfærslu vorri
hvorki í þessu né öðru, og
munum hér eftir eins og hing-
að til, tilfæra vinnu eins og
okkur þykir hægast og bezt
við eiga.
Yfir höfuð að tala sjáum vér
oss alls ekki fært að hækka
neinskonar vinnulaun við fisk-
verkun mundu minka að mikl-
um mun og jafnvel orðið til
þess að hún smám saman legð-
ist niður, en það teljum vér
stóran hnekki fyrir alt þjóðfé-
lagið ef þessi atvinna á líka að
flytjast út fyrir pollinn.
Að lokum skulum vér taka
það fram, að sá hvimleiði ó-
siður sem átt hefir sér stað að
verkafólk hefir hlaupið frá vinnu
til kaffidrykkju hvenær sem því
hefir sýnst allan daginn, þennan
ósið teljum vér óþolandi og
ósæmilegan, og munum vér því
hér eftir alls eigi leyfa slíka
kaffidrykkju milli máltíða.
Yfirvinnu og helgidagavinnu
göngum vér útfrá að borga hina
sömu og verið hefir.
Hingað til höfum vér ekki
haft neinn félagsskap um það
að ákveða verkkaup. Verkkaup-
ið hefir því verið eðlilegt, en
ekki þvingað með lögum frá
hálfu annnars inálsaðilans; það
teljum vér heimsku, og með því
stigið fyrsta sporið til ósam-
lyndis og úlfúðar milli verka-
fólksins og vinnuveitenda.
Hafnaríirði 19. Jan. 1916.
pr. pr. Bookles Bros.
Ó. V. Davíðsson.
pr. W. S. Hadden.
Magnús Jóhannesson.
pr. fiskiveiðahlutafélagið »Víðir«.
Þór. Böðvarsson.
Verzlun Böðvarssona & Co.
Ólafur Böðvarsson,
pr. fiskiveiðahlutafélagið Ýmir.
Aug. Flygenring.
pr. verzlunin Edinhorg.
Aug. Flygenring.
Einar Þorgilsson.
Aths. Mér hafa eigi verið send
aukalög félagsins, en þar sem verk-
mannafélagið »Hlíf« hefir talið mig
í flokki vinnuveitcnda, og eigi vilj-
að þola mig í sínum félagsskap, vil
eg gjarna undirskrifa þetta skjal.
Gigurgeir Gíslason.
Bréf þessi eru mjög eftirtekta-
verð að mörgu leyti, og sýna
einkar vel hinn góðgjarna hugs-
unarhátt atvinnurekenda í garð
verkamanna, eins og þar sem
þeir hóta að banna verkafólki
að drekka kaffi.
Óskiljanlegt er með öllu að
nokkur skuli láta sér detta
hug að segja að verkamann£-
félög séu skaðleg, og einkenni-
legt er að sú rödd skuli koma
frá Bretlandi, því hvergi er nyt-
semi þeirra alment viðurkendari
en þar, og er auðséð hvaða
hugmyndir Mr. Bookles (sem
hefir dvalið hér á landi) gerir
sér um vitsmuni og þekkingu
íslendinga.
Hr. Aug. Flygenring, sem
skrifar tvisvar undir sama bréfið,
sem sagt er í að atvinnurek-
endur sjái sér alls ekki fært að
hækka vinnulaunin, sagði á síð-