Dagsbrún - 05.02.1916, Qupperneq 3
DAGSBRÚN
17
stjórnin við bæjarstjórnarkosn-
ingarnar 31. f. m. var ekkert
við þetta riðin að neinu leyti
og því rangt að gefa það í
skyn, að hún eigi sök á því,
að Jón Bach hafi ekki kosn-
ingarrétt.
Kjörstjórnin vildi gjöra sitt
til, að Jón Bach gæti notið
kosningarréttar með því að
taka hann á kjörskrá, ef hann
greiddi útsvar fyrir árið 1915
þrátt lyrir það að ekki var á
liann lagt, en af því að ekki
var ráð fyrir slíku gert í lög-
um nm kosningar gat kjör-
stjórnin ekki gert það nema
Jón Baeh gæti fengið yfirlýs-
ingu stjórnarráðsins um, að
það gæti ekki haft þau áhrif,
að kosningin yrði ónýtt, ef til
stjórnarráðsins kasta kæmi að
úrskurða kæmi þar að lútandi.
Stjórnarráðið vildi ekki gefa
slíka yfirlýsingu og þar við
stendur.
Hin rétta ástæða fyrir því,
að Jón Bach er ekki á kjör-
skrá, er sú, að hann hefir ekki
gætt þess, að kvarta i tíma
yfir því, að niðurjöfnunar-
nefndin lagði ekkí á hann út-
svar í Febrúar 1915, en eng-
inn getur átt kosningarrétt til
bæjarstjórnar nema hann greiði
útsvar.
K. Zimsen.
Með vanalegu skilningsleysi
er »Morgunblaðinu« ómögulegt
að skilja að hægt sé að gefa
fleiri þúsund krónur án þess
að hljóðbært verði hver gefand-
inn sé. Allir aðrir sjá að það
væri hægðarleikur að senda síra
Bjarna eða síra Jóhanni 3—4
þús. kr. og biðja þá að láta
kaupa fyrir það nauðsynjavöru,
og útbýta henni meðal fátækra.
Satt að segja hefir »Dagsbrún«
aldrei grunað ritstjórn »Mbl.«
uid sérlegar gáfur, en hinsvegar
mátti búast við því að »Morg-
unblaðið« mundi skilja það
sem allir aðrir skilja.
„Fram“-höfðingjar.
í Miðvikudagsblaði Morgun-
blaðsins er »Yfirlýsing« frá
kosninganefnd »Fram«-félagsins,
en framan og aftan við hana
eru skammir af andagift »þessa
Finsens«.
Yfirlýsingin*) er um það að
hr. Thor Jensen hafi verið það
mjög mikið á móti skapi að
hann var settur á lista til
bæjarstjórnakosninga o. s. frv.
Er óskiljanlegt að nokkrum
skuli detta í hug að koma með
yfirlýsingar, sem þeir hljóta að
vita fyrirfram, að enginn trúir.
Sú eina yfirlýsing i þessu máli,
*) Þaö stcndur nú reyndar gfir-
ýsing, og má skilja þá prentvillu
sem bendingu frá forsjóninni um
að yfirlýsingin sé hálfgert ýsubein.
sem menn hefðu fest trúnað á,
hefði verið yfirlýsing frá hr.
Thor Jensen sjálfnm áður en
kosið var, um að hann bœðist
undan kosningu. En sú yfir-
lýsing kom ekki, af skiljanleg-
um ástæðum, því það er skilj-
anlegt að herra Thor Jensen
hafi feginn, með því að láta
kjósa sig í opinbera stöðu, '
viljað reyna að þvo af sér blett
þann er Vestur-íslendingar settu
á hann með því að mótmæla
þvi að hann yrði i stjórn Eim-
skipafélagsins. Um leið og
»Dagsbrún« lýsir því yfir sem
sinni skoðun, að Vestur-íslend-
ingar hafi farið rétt að ráði sinu
hvað stjórnendur Milljónafélags-
ins viðvíkur, er rétt að geta
þess að þeir gerðu rangt í þvi
að láta ekki hið sama ná til
þeirra er riðnir höfðu verið við
húmbúgsfélögin British North-
Western Syndicate og Port
Reykjavik.
Áður en þessari grein er lokið,
er vert að geta nafna þeirra
Fram-höfðingja er höfðu skrif-
að undir yfirlýsinguna. í*au
voru þessi:
Pétur Zóphóníasson.
Felix Guðmundsson.
Bríet Bjarnhéðinsdóttir.
Eggert Claessen.
Sig. Halldórsson.
Svo sem sjá má vanta hér
nöfn tveggja mikilsmetna Fram-
höfðingja, þeirra Kjartans Kon-
ráðssonar og Jóns Porlákssonar.
Hvernig stendur á því að þessi
nöfn vanta?
t
Sjálfstæðisflokkurinn
í Reykjavík.
Mánudaginn 31. Jan. þ. á.
andaðist Sjálfstæðisflokkurinn í
Reykjavík blítt og rólega. Hann
hafði þjáðst í nærri því ár af
ólæknandi »þversumveiki«, og
því verið mjög lasburða, enda
var mjög af honum dregið
þegar hann andaðist — hafði
ekki nema 163 atkvæði af lið-
lega 2000, sem greidd voru.
Hafði aðstandendum hans lengi
verið ljóst að hann gæti aldrei
náð fullri heilsu aftur, en höfðu
hinsvegar góðar vonir um að
honum gæti batnað um tíma,
ef hægt væri að koma af stað
stór-pólitískura æsingum, eða ef
að það tækist að æsa alþýðu-
stéttirnar hverja upp á móti
annari, t. d. verkamenn upp á
móti alþýðunni í sveitunum.
Þessi ráð voru reynd, en ár-
angurslaust. Enginn átti þó von
á láti flokksins nú, því dagana
fyrir andlátið var hann vel
málhress, þó hann væri mjög
máttlaus. Ekki vita menn með
vissu hvað varð banameinið,
en haldið er að það hafi — þó
sorglegt sé frá að segja — verið
of heitur brunabótabakstur sem
lagður hafði verið við höfuð
flokksins, til þess að linna með
sársauka, er stafaði frá brostn-
um ráðherra-vonum í sumar,
sem leið, þegar Heimastjórnar-
flokkurinn vildi ekki vera í
samráðum um að stofna nýtt
ráðherraembætti fyr en hann
gæli komið sínum eigin manni
í það.
Ekki hefir heyrst um að
Sjálfstæðisflokkurinn hafi látið
eftir sig neina erfðaskrá, og er
því talið líklegt að hálfbróðir
hans, Heimastjórnarflokkurinn,
erfi reiturnar, — þar á meðal
eitt þingmannsefni til næstu
kosninga.
Dagbók.
30. Jan. Ritstj »Vísis« færir sann-
anir fyrir pví ad hann sé
ekki læs (nánar i næsta
blaði).
31. — Bæjarstjórnarkosning.
Þessi Finsen birtir vand-
aða ritgerð um »Dags-
brún« og ritstj. hennar.
f Sjálfstæðisflokkurinn.
1. Febr. Hr. Ólafur Björnssou skrif-
ar grein til bírtingar í ísa-
fold næsta dag, að hinn
látni Sjálfstæðisflokkur
muni hafa mikið fylgi hér
í bæ (163 atkv., par af 90
skipstjóraatkv. greidd af
persónulegu fylgi við hr.
Geir Sigurðsson).
2. — Birtist yfirlýsing frá Fram-
félaginu i »Morgunblað-
inu« og »Visi« sem hr.
Jón Porláksson og hr.
Kjartan Konráðsson hafa
ekki skrifað undir.
Sama dag kom út dag-
blaðið »Fréttir«.
3. — Engin lýgi í wMorgunblað-
inu«.
4. — »Landið«, 4. tbl., kemur
út. Útgefandi sagður hinn
sami og að 3. tbl. (Félag
í Reykjavík).
Gullið í fjóshaugunum.
Nýlega er komin út bók um
búnaðarmál Bandarikjanna, og
um það hvað gert er þar í
landi til þess að efla landbún-
aðinn*), og væri margt af þvi
sem þar stendur þess vert að
því væri vel gaumur gefinn hér
á íslandi.
í bók þessari er eins árs
framleiðsla af mykjn í Banda-
ríkjunum, talin tveggja billjóna
dollara virði, en það er meira
en öll hveiti eða kornuppskeran
þar í landi. Höf. gerir þó ráð
fyrir því að helmingurinn af
verðmæti áburðarins spillist
fyrir illa meðferð.
Hvað skyldi það nú vera
mikill hluti af áburðinnm, sem
spillist hér hjá okkur; hvað
mikið sem gufar út í veður og
vind, eða rennur niður hlað-
*) Bókin heitir: The Essentials
of Agriculture og er eftir H. J.
Waters. Útgefandinn Ginn & Co.
Boston. Verðið er l*/« doll. Er petta
sett hér ef einhvern skyldi langa
til pess að gefa bókina Landsbóka-
safninu (t. d. einhvern vesturislenzk-
an föðurlandsvin).
brekkuna og skolast burt með
bæjarlæknum? Sá er þetta ritar,
sá í fyrra í þeirri grösugustu
íslenzku sveit sem hann hefir
farið um, marga titgróna fjós-
hauga. Er furða þó mörgum
finnist ólifandi í sveit á íslandi,
þegar ofan á þekkingarleysið á
búskap, hjá fjölda þeirra, sem við
hann fást, bætist svo okurverzl-
un sú, sem margar sveitir eiga
við að búa? Við þurfum að gera
okkur Ijóst, að þó landbúnaður
hafi verið aðalatvinnuvegur okk-
ar i þúsund ár, þá kunnum við
ekki ennþá að búa. Við förum
með gullið í fjóshaugunum »eins
og það væri skítur«, og sömu
mennirnir, sem mundu gera
leit að einseyringi ef þeir mistu
hann niður í moðbing, láta
krónurnar renna dag og nótt
úr fjóshaugnum.
Til þess að kenna þeim að
búa, sem búnað stunda, þarf
að útbreiða búnaðarþekkingu,
þ. e. nýjar aðferðir, sem búið
er að sannreyna að eru góðar.
Búnaðarritið er að mörgu leiti
gott, en það nægir á engan hátt
til þess að útbreiða þá búnað-
arþekkingu, sem útbreiðast á
með ritum. í fyrsta lagi er það
of dýrt, þó það sé ódýrt miðað
við alment tímaritaverð, og í
öðru lagi er fjöldi af ritgerðum
þess ekki við alþýðuhæfi —
ritgerðir þar sem lesarinn að
meira eða minna leyti á sjálfur
að draga áliktanir — og er
þetta ekki sagt til þess að lasta
ritið, enda er sjálfsagt að ein-
hversstaðar þurfa slíkar rit-
gerðir að birtast (ritgerðir, sem
meir eru ætlaðar búfræðingum
og öðrnm sérlega búfróðum
mönnum, en almennum bú-
andlýð).
Til þess að útbreiða búnaðar-
þekkingu (auk þeirrar er frá
skólunum kemur) er bezta
ráðið að gefa út, vel og skil-
merkilega ritaða bæklinga, er
sendir vœru ókeypis hverjum
einasta búandmanni á landinu.
Það eru nú nokkur ár síðan
ritstjóri þessa blaðs stakk fyrst
upp á þvi að viðhafa þessa að-
ferð, og sýndi þá jafnframt
fram á hvaðan taka ætti fé til
þess að framkvæma þetta með,
þ. e. nota til þess það fé, sem
nú er varið til jarðabótaverð-
launa (og Ræktunarsjóðsverð-
launa) og sem kemur búnaðar-
framförunum hér í landi að
engu haldi, því enginn gerir
búbæturnar til þess að fá verð-
launin, »heldur af miklu heil-
brigðari hvötum«, enda borgaði
það sig þaðan af ver fyrir þjóð-
félagið, að gjalda mönnum verð-
launin, ef jarðabæturnar væru
svo óarðsamar að þær borguðu
sig ekki nema skildingur kæmi
úr Landssjóði í ofanálag!
Skal í annari grein nánar
bent á hvernig bæklingum þeim
ætti að vera fyrirkomið, er
getið er um hér að framan,
hvað þeir mundu kosia o. s. frv.