Dagsbrún - 19.03.1916, Page 4

42
D A G S B RÚN
Cfífa SLapfíyr tJCálslín
margar teg nýkomnar
sparar peninga — sparar þvottl
Ætíð nýtl.
Einnig mikið af Slaufnm og H<llsbindnin hvít-
um, svörtum og mislitum. Fjölbreytt úrval.
Engin verðhækkun í Klæðaverzl.
Guöm. Si«j-»rðKsonar.
fyrir, því að þóít að óvanir
menn ekki beri skyn á hvað
af slíku leiðir, þá ætti öllum
verksljórum, sem við slíka
vinnu fást, að vera það ljóst,
bve áríðandi það er, að koma
mönnum, þeim er þeir stjórna,
í skilning um hvað slíkt gildir.
Annars er það regla allra
góðra stjórnara, að láta ekki
aðra með dínamit fara en þá
eina, sem það hafa fullkom-
lega lært, og eru nógu gætnir,
og ef þeirri reglu er fylgt,
koma svona tilfelli ekki fyrir,
því vanir og gætnir spreng-
ingamenn telja skotin um leið
og þau springa, þeir vita hvað
mörg þau eiga að vera, og
vanti upp á töluna, fara þeir
að hæfilegum tima liðnum og
leita uppi þær holur er ekki
hefur sprungið í, og gera ráð-
stöfun til að í þeim springi
einnig, og þá fyrst en ekki fyr
er óhætt að hleypa fólki að
vinnu á spreningasvæðinu. Eg
vil nú alvarlega skora á alla
verkstjóra og aðra, sem við
sprengingar fást að fylgja betur
hér eftir en hingað til, þeim
fyrirskipuðu og sjálfsögðu var-
úðarreglum, sem gilda við slík
verk, því auðvitað eiga fleiri
en þeir verkstjórar, sem um-
rædd slys urðu hjá hlut að
máli. Ég hefi séð marga af
þeim íslendingum, sem hafa
við sprengingar, vera fram úr
öllu hófi óvarkára, og vinna
þveröfugt við það er vera ber,
og er hrein furða hve sjaldan
slys hefir af hlotist. t*að má
benda á að hér inni í bænum
hafa orðið stórskemdir á
mannvirkjum af sprengingum,
og margt fólk verið í voða,
og þarf ekki að leita langt
aftur í tímann að dæmum er
sanna það, og sýnist þvi full
þörf að setja skorður við slíku
áður en fleiri slys hljótast af,
því væntanlega hafa menn nú
fengið nóg af þeim, til að geta
trúað að varúðar þurfi við.
Eg tel víst, að verkalýðsfélög
telji sér ljúft og skylt að taka
þetta mál til rækilegrar yfir-
vegunar, og beita sér fyrir því,
að framvegis verði ekki öðrum
en þeim er kunna, liðið að
meðhöndla dynamit. Reynandi
væri að útbreíddustu blöðin
flyttu nauðsynlegustu reglur
um notkun dynamits og hvettu
menn til að fylgja þeim. Það
er et til vill ómögulegt að
fyrirbyggja að slys geti viljað
til við hæltulegt verk. En það
minsta, sem verður að heimta
af þeim er fyrir verkum segja
er það, að svo hafi verið að
farið, að engum verði um kent.
Reykjavík, 12. marz 1916.
Práinn.
Fyriplostur um »þjóð-
ina og einstaklinginn« hélt hr.
Sigurður Þ. Johnson, á Sunnu-
daginn var, í Bárubúð. Ýmislegt
var það i fyrirlestri þessum,
sem »Dagsbrún« ekki getur
fallist á, en margt var þar
ágætlega sagt, og var mjög
skemtilegt að vera áheyrandi.
Það leyndi sér ekki að fyr-
irlesarinn er bæði skynsamur
og áhugasamur maður, og ættu
þeir, sem heima sátu, i þetta
sinn, að fara, ef hann endur-
tekur lesturinn.
íslenzk mannanöfn.
Svo heitir bók sem nýlega er
komin út, og eru í henni leið-
beiningar til þess að mynda
karlaheiti eftir kvenheitum (eða
hið síðarnefnda eftir hinu fyr-
nefnda), og leiðbeiningar við
eftirnafns-vaf. Eru þeir dr.
Guðm. Finnbogason, Pálmi
Pálmason íslenzkukennari við
Mentaskólann og Einar Hjör-
leifsson skáld höfundar bókar-
innar.
Bók þessi hefir vakið allmikla
eftirtekt, og þar eð það eru í
henni ýms nýmæli um myndun
eftirnafna (ættnafna), þá hafa
margir hneykslast á henni. En
á slíku er nú ekki mikið mark
takandi, öll nýbreytni mætir
mótstöðu.
Yfirleitt verður að álítast að
höfundunum hafi tekist vel, þó
nöfn þau er þeir stinga upp á
séu ekki öll jafn smekkleg. Sá
sem þetta ritar setur einkum
það út á þau að þau eru öll
tveggja atkvæða orð (eftirnöfn-
in). Eigi virðist heldur ástæða
til þess að sleppa öllum nöfn-
um sem þ er í. Þeir sem vilja
kynna sér tillögur höfundanna,
lesi bókina (hún kostar aðeins
75 aura). Það skal tekið fram
hér, að svo sem gefur að skilja
er leyfilegt að laka sér önnur
eftirnöfn en þau sem í bókinni
eru, og er þetta sagt til leið-
beiningar öllum þeim mörgu
sem eru orðnir leiðir á þvi að
rifin séu upp bréf til þeirra,
af mönnum þeim samnefndum,
eða þeir teknir í misgripum
fyrir aðra menn, þeim óvið-
komandi.
Or eigin herbúðum.
Verkam.fél. »Hlíf» Hafnarf.
hefir kosið þá Svein Auð-
unnsson og Davíð Kristjánsson
til þess að mæta á fulltrúaþingi
Alþýðusambands íslands.
Prentarafélagið
hefir kosið þá Jón Baldvins-
son og Pétur Lárusson til hins
sama, en þá Jón Þórðarson
og Ágúst Jósefsson bæjarfull-
trúa, til vara.
Fyrsti fundur
Alþýðusambands íslands var
haldinn á Sunnudaginn var.
Fundur aftur í dag kl. 2 í
Bárubúð.
Nýr ritstjóri.
í sumar er var, var það fullyrt
að Einar Arnórsson ráðherra mundi
eigi — þó það kæmi fyrir að hann
léti af ráðherrastöðu — aftur gerast
prófessor við fláskólann (laun 4
þús.), heldur mundi hann ætla sér
að verða sýsluguð í Árnessýslu
(tekjur 10 til 12 þús.). Fyrir nokkru
fullyrti blaðið »Landið«*) að Einar
Arnórsson mundi ætla sér að verða
bankasljóri. Eftir nýjustu fregnum
er þetta algerlega rangt hjá »Land-
inu«. Hr. Einar Arnórsson ætlar
sér, ef hann einhverntíma lætur af
ráðherrastjórn, að verða ritstjóri
andtrúar-guðspekis- og kirkjublaðs-
ins »ísafold«, sem þá á að breyta
um stefnu, þannig að það hætti að
vera dulfyrirbrigðaguðspekisanda-
trúarkirkjublað og verði aftur
stjórnmálablað. Búist er jafnvel við
að hr. Einar Arnórsson taki við
ritstjórn fsafoldar áður en hann
lætur af ráðherraembætti, og halda
menn það af þvi, að hann hafði
stjórnað blaði því, er kom út af »ísa-
fold« á laugardaginn var, þó ekki
stæði það í blaðinu. Ekkivitamenn
hvort hr. Olafur Björnsson gegndi
ráðherraembættinu meðan herra
Einar var að rita »ísafold«; segja
það sumir, en aðrir ósanna það.
Heyrt á »Sl<jal<il»reid«.
A. : » . . . »ísafold«, þar er nú
komin breytingin á«.
B. : »Já, mér þykir það; mér
datt í hug, þegar eg sá Laugasdags-
blaðið, það sem stendur í þjóósög-
unni: »hér má nú sjá fingraför and-
skotans á ýsunni«.
»Eldgos á Hreiöafirðid
heitir ritgerð, sem dr. Helgi Péturss
hefir birt í »Lögréttu« nýlega. Spáir
höf. að eldgos séu í vændum á
Breiðafirði, og má stórmerkilegt
heita, ef segja má slíkt fyrir. Ekki
á höf. þó von á gosunum strax; ef
til vill koma þau ekki fyr en nær
verður komið því takmarki, en nú,
»að snúa svo öflum náttúrunnar til
þjónustu við þroska lífsins, að jafn-
vel eldgosakrafturinn fái ekki að
geysa taumlaust«.
Margt er fleira í ritgerðinni, sem
skynsamir menn hafa gaman af aö
lesa.
Himinn og jörð.
Stjörnnstærðir.
Til hægðarauka fyrir þá, sem at-
huga stjörnurnar, er þeim skift i
slœrðir, ekki eftir hinni réttu stærð
þeirra, heldur eftir því, hve skærar
þær virðast héðan af okkar hnetti.
Athugaðu stjörnurnar í Karlsvagn-
inum. Par eru fjórar stjörnur af 2.
stærð, tvær af 3. stærð og ein af 4.
stærð. Rétt hjá miðstjörnunni (hún
’) Blaðið sem hr. Björn Krist-
jánsson er ekki aðalútgefandi að,
en Jakob Smári ritstjóri, Loftur
Gunnarsson afgreiðslumaður, og
Jóhannes Jósefsson kaupandi að.
heitir Mizar) í stöng Karlsvagnsins
er stjarna, sem skín mjög dauft, hún
(heitir Alcor og) er stjarna af 5.
stærð. Pegar líður á kvöldiö, má
sjá skæra stjörnu (í austri) niður af
»stöng« vagnsins; það er stjarnan
Arktúrus, sem er 1. stærðar. Pær
stjörnur, sem eru daufari en Alcor,
eru 6. stærðar, en fáir sjá þær ber-
um augum.
Athugaðu nú vel stjörnurnar í
Karlsvagninum, þá sérðu hverjar
fjórar af þeim eru annarar stærðar,
hverjar þriðju, og hver fjórðu stærð-
ar. Það borgar sig, að athuga
stjörnurnar!
Skæra stjarnar, sem sést á kvöld-
in í vestri, er reikistjarnan Venus.
Myndagátur.
Ráðningarnar á gátunum í síðasta
blaði eru sem hér segir:
1. Tóm as = Tómas.
2 B og i = Bogi.
3. Tóm sen = Tómsen.
Ráðningin á verðlaunagátunni er:
(Pór =) guð mund ás andi = Guð-
mund á Sandi.
F’jórar ráðningar bárust blaðinu
í tima, og voru þær frá Ólafi Pór-
arinssyni Njálsgötu 54, Svanfríði
Hjartardóttur Suðurgötu 8 B, Ingu
Þorkelsdóttur Stýrimannastíg 8 B
og frá »1925« (A I B E?) Úr því
hamingjunni þóknaðisl að láta blað-
inu berast svona margar ráðningar,
ætlar blaðið að gefa fern verðlaun
(haldið að það ryðji sig!) Um verð-
launin var dregið i prentsmiðjunni
Gutenberg í gær kl. 12,i.
Verðlaunin hlutu:
Inga Porkelsdóttir og
»1925«.
Bókin til Ingu Porkelsd. verður
send i dag. »1925« er beðin að
ráðstafa sínum verðlaunum.
Hér kemur ný gáta eftir Ríkarð:
Verðlaun fyrir að ráða þessa gátu
er það, sem myndin táknar — en
sækja verða menn það sjálfir.
Kveðjur. \
Tlior E. Tulinias.
Ritstj. þakkar fyrir blöðin!
Læknir.
Ritstj. þakkar fyrir bæði bréfin.
Pér megið reiða yður á, að verka-
menn bjóða fram landlista!
»1925«.
Pér segið að gátan nr. 3 (Tómsen)
sé »illa til fundin«. Pað er satt.
Sendið blaðinu einhverjar betri.
Óbreyttnr liðsmaðnr.
Bréf yðar mun birt í næsta blaði.
Strátan.
Vísurnar hefðu verið góðar hefðu
þær verið úr eintómum nöfnum úr
mannanafna-bókinni
Prentsmiðjan Gutenberg.