Dagsbrún - 02.04.1916, Qupperneq 3

DAGSBRÚN
49
Hvað gengur bæjarstjórninni með tograramálið?
Margar þúsundir af íbúum þessa bæjar biða óþreyjufullir eftir svari.
Yerkamannafélög:
Og
Kaupfélag verkam, Akureyrar.
Eftír Sigurð Jónsson ritstj.
Tekið úr »Tímar. kaupfél.«
með leyfi höfundarins.
(Frh.) ----
Verkmannastétt okkar hefir,
fram undir allra síðustu árin,
liðið þolanlega, alment tekið.
Fjöldinn allur af eldri verka-
mönnum hefir komið úr sveit-
unum, með ekki mjög veiklaðan
þrótt og oftast með dálítil efni.
Þeir hafa því haft af talsverð-
um forða að taka i nýju stöð-
unni. Næsta kynslóðin, sem nú
er óðum að koma fram á
starfasviðið, hefir af minni forða
að taka, og á einnig i flestu
verri aðstöðu. Daglega lífið er
þvi fyrir mörgum alls eigi gott
og framtiðarhorfurnar fremur
skuggalegar, ef alt er látið ráð-
ast eins og verkast vill.
Fó því sé enn eigi komið
svo fyrir verkmannastétt okkar
eins og algengt er í stórbæjum
erlendis, þar sem margir verka-
menn eru tímum saman at-
vinnulausir og eiga að búa við
sárasta volæði, andlega og efna-
lega, þá er vissara að taka ráð
sín í tíma í þessu efni, ef við
viljum eigi að hér hrúgist bráð-
lega saman slórborgasori, þó í
smærri stil verði en erlendis
gerist.
Þetta finna og verkamenn
sjálflr, sem betur fer. Þeir sjá
hættuna og leita að ráðum til
að komast hjá henni.
Og ráðin eru hin sömu, sem
ætið hafa bezt gefist þeim mátt-
arminni: sambjálpin og sam-
starfið,
Samhjátpin er ómissandi 1
daglega lífinu, en nær alt of
skamt á veg, ef hún kemur
ekki aðallega fram i samstarfi.
Það sýna allar stórgjáfir auð-
mannanna, sem hafa fremur
lítil áhríf á áimpjnna neyð fjöld-
ans nó á dö^um. Alt öðru máli
gegnir í’Tieð ýmsar tilraunir
verkúmanna, erlendis, á sumum
stöðum í seinni tíð, þar sem
þeir snúa sér að samstarfmu
innan flokksins, undir stjóm
valinna trúnaðarmanna 'úr
þeirra eigin verkahring.
Að erlendum dæmum erú nú
vhér á landi óðum að myndast
og festast i sessi verkmannafé-
lög í kauptúnum, sem Ieita
sambands sin á meðal. Þessi
félög hafa nú sitt sérstaka blað,
og margt annað hafa þau með
höndum, sem á að efla þekk-
ingu og hagsæld félagsmanna.
Þetta samstarf er að visu nauð-
synlegt, en það er samt ekki
nema undirbúningur til annara
verulegra framkvæmda.
Næstu stigin eru þá: að inn-
leiða almenna samábyrgðartil-
fiiming og slofna ýmis konar
samtagsfyrirtœki (starfa »soIi-
dariskt« og »(',ooperativt«).
(Frh).
Mahnskaðaveður
skall á skyndilega fyrra Föstu-
dag og varð það níu ís-
lenzkum sjómönnum að bana.
Munaði litlu að ekki druknaði
fimmföld sú tala sjó-
manna, þvi vist má telja, skips-
hafnirnar af 4 bátum úr
Grindavik samtals 38 menn,
hefðu druknað, hefði skips-
höfnin á fiskiskipinu »Esther«
héðan úr Reykjavik ekki bor-
ið gæfu til þess að bjarga
þeim,
Ýmsir góðir félagar úr Há-
setaf. Rvikur eru á »Esther« t.
d. Ingvar Þorsteinsson o. fl.
Einkennileg sjón
er að sjá húsið nr. 10 C. í
Lækjargötu. Það kviknaði í því
um daginn í ofviðrinu, og brann
alt að innan, en stendur þó
ennþá, því fyrir ötula framgöngu
slökkviliðsins, tókst að drepa
eldinn, án þess húsið brynni til
grunna. og er slikt víst eins
dæmi um timburhús, hér á landi.
Slökkviliðið átti ekki sjö dag-
ana sæla í brunanum, því hörku-
frost var brunanóttina, en
slökkviliðarnir eru nú víst flestir
mestu karlmenni og kæra sig
kollótta.
Af brmiaiiðinu varð fyrstur á
vettvang sami maðurinn og Várð
það við æfingarnar tvær i fvrra-
sumar.
Einum degi fyr
fá áskrifendur blaðið, en þeir
sem kaupa það í lausasölu.
Gerist pvi éstkrifendur.
Samskot.
Á siðasta fundi verkm.fél.
»Dsgsbrún« var skýrt frá því
að félagsmaður, sem var ný-
dáinn hefði látið eftir sig mjög
bágstadda ekkju. Skutu félags-
menn þá saman og urðu það
84 kr. 49 aurar.
Þetta ætti að gera i hvert
skifti þegar fátækur félagsmað-
ur deyr.
P*entvllia.
í greininni >»Bannlögin« í siðasta
blaði stóð uppreisn »lnkna« í stað
uppreisn lækna.
Bækur
um
jafnaðarstefnuna.
Öllum þeim, sem þekkja
vilja jafnaðarstefnuna vel, er
nauðsynlegt að lesa um hana
á útlendum málum, þvi enn-
þá vantar bækur um hana á
islenzku, Rókaverzlun Sigfúsar
Eymundssonar hefir þessar
bækur um jafnaðarstefnuna:
H. G. Wells: Nye Verdener.
Verð 1 kr. 50 aur.
A. Bebel: Kvinden og Soci-
alismen. Verð 1 kr.
W. Sombert: Socialismen.
Verð 3 kr. 50 aur.
Mönnum út um land er ráð-
lagt að draga ekki að panta
þessar bækur, þar bókaverzl-
unin hefir tiltölulega fáar af
þeim. Utanáskrift er:
Bókaverzlun S. Eymundssonar,
Reykjavík.
Magnús úr Hafnarfirði.
Tveir uienn urðu satnferða úr
Itafnaríirði til Rvikur. Hét annar
Magnús og var kallaður prúði, pví
hann var hið mesta prúðmenni; en
ekki segir sagan hvað hinn maður-
inn hafl heitið, en hér mun hann
nefndur Stefán. Begar þeir sam-
ferðamennirnir voru komnir til
Rvíkur og voru að fara niður Skóla-
vörðustig, mæta þeir prúðbúnum
manni, og tekur Magnús djúpt ofan
fyrir honum. »Hver var hann?«
spyr Stefán. Magnús nefnir nafn
eins versta fjárbrallarans í Reykja-
vík. »Nei, eg er alveg hissa«, segir
Stefán. »Og pú heilsar svoleiðis
IDanni. Ertu gamalkunnugur hon-
um?« »Ónei, það er eg nú elcki;
eg hef varla talað við hann; en
hann er vellríkur«,
Eftir nokkra stund tnættu þeir
verkamanni, sem kastaði vingjarn-
lega á þá kveðju. En Magnús tók
ekki undir, heldur starði út i loftið.
»Heilsarðu ekki honum Jóni frænda
þínum?« spyr Stefán. »Eg get ekki
verið að heilsa öllum, sem eg mæti
— og þá sizt þeim sem búa i
kjöllurum«. »Á«, sagði Stetán,
bað Magnús vera sælan, og geklc
inn i búð, sem þeir voru komnir
að. »Bölvaður drullusokkurinn«,
heyrði búðarmaðurinn hann segja,
en vissi ekki við hvern hann átti.
Magnús hefði sjálfsagt heldur ekki
vitað það, þó hann hefði heyrt til
Stefáns. Hefur lesarinn nokkur ráð
með að komast eftir þvi, við hvern
hann átti?
Prentarar.
Samkomulag er nú komið á
milli prentara og prentsmiðju-
eigenda um að kaup prentara
hækki um fimm krónur á viku
hjá þeim sem eru eldri sveinar
en eins árs, hjá nýsveinum 4
kr* og 50 aurar, og hjá vélsetj-
urum um 3 kr.
Samtal.
Pó'rir: Hver skyldi borga brús-
ann ? '
Jón: Hvaða brúsa?
Pórir: Eg á við hver muní borga
honum Árna ritlaun.
Jón: Nú þú átt við hver borgi
kúlana. Hver heldurðu að borgi þá
nema bræðurnir sjálfir. Svoleiöis
höfðingjar láta ekki vinna fyrir sig
fyrir ekki neitt! Því máttu trúa.
Vélbáturir.n Guðrún
sökkk í ofviðrinu í fyrri vik-
unni fyrir sunnan land, en
skipshöfnin á vélbátnum
»Freyja« bjargaði skipshöfninni.
Sú saga gengur, að enskur
togari sem hitti »Guðrúnu« hafi
neitað að bjarga skipshöfninni,
Ef þetta er satt, er nauðsynlegt
að það verði staðfest með rétt-
arhaldi. Reyndist það satt, ættu
hásetafélögin að gera samþykt
um að banna félögum sínum
að ráðast á skip hjá skipstjór-
anum, sem var á þessum enska
togara (það má fá nafn hans,
úr því skipið þektist) og ekki
heldur hjá þvi útgerðarfélagi,
sem togarann átti. Síðan ættu
íslenzku blöðin aðf birta til-
kynningu um þetta á ensku,
og um hvaða svívirðingu þessi
togari hefir með athæfi skip-
stjórans bakað brezku þjóð-
inni. Yrði það vafalaust til þess
að enginn enskur togaraskip-
stjóri þyrði að fara að ráði
sinu, eins og þessi er sagður
að hafa farið,
«
L S»
Motto: Aö vera fæddur snill-
ingur 'og vera skilinn,
er dásamlegt. — Aö vera
snillingur og misskilinn,
er djöfullegt.
»Loks höfum viö fengið að sjá
hiö margþráöa snildarverk«, sagöi
einn danskur rithöfundur, þegar
hann sá Höddu Pöddu leikna í
Khöfn. Þessi orð duttu mér í hug
á Sunnudaginn var, þegar eg heyröi
hljómleik fiólín-, orgel- og skilvindu-
snillingsins I. Sveinsson. Hr. I. S.
hefur ferðast víða í útlandinu, eink-
um í. Vestmannaeyjum og Færeyj-
um, og hvarvetna verið tekiö ágæt-
lega. Hljómleikar hans siðasta
Sunnudag tókust ágætlega; húsiö
var nær fult, og mun fátt hafa
vantað þar af heldra fólki bæjarins.
Lék snillingurinn fyrst uokkur lög
svo einkennileg, að þau hljóta að
hafa verið eftir hann sjálfan. Enn-
fremur nokkur, sem skv. skránni
voru eftir ýms önnur tónskáld, en
sem voru svo aðdáanlega leikin, að
ómögulegt var að þekkja þau. Að
lokum spilaði lir. I. S. nokkrar
smáfuglaraddir á fiðlu, svo sem
hrossagauks, mýrissnípu, skilvindu-
grát og fossanið, og þótti mönnum
langmest koma til hins siðasta.
Var fossaniðurinn spilaður í fullar
5 mínútur, og svo aðdáanlega fint,
að það heyrði hann ekki nokkur
maður, eg hef nú ekki vit á musik