Dagsbrún - 09.04.1916, Blaðsíða 2

52
DAGSBRÚN
Hveiti - Haframjöl - Mais,
Þrátt fyrir það þó hveiti hækki nú í verði dag frá degi*
þá selur nú Liverpool samt eftirfarandi tegundir með mjög
vægu verði:
(Trá 34 aura kgr.)
á
Grerliveltt »FiIl»toary«
))Ak>xandra« »VíRing'«
»Iíocabo« »Kcd l)og«
Haíramjöl, besta tegund
— I’olí i 1111 ÍO krónur —
Maisinjöl, ágætt, lircint og ótolandad.
— 1 >oliíiiii kr. 14,40. —
flais lieilí, ágætup mnn ódýrari.
Ilvciti Æ S (Red Dog) ágætt í brauð.
_ sParið tima og peninga og f | i17nrrvnr,l
komið beint I LlV6rp00K
|
— Sími 43 -----------
með háum launum fyrir litla
vinnu. Pað er öfugstreymi.
Kúri.
Verkamannafélög
Og
Kaupfélag verkam. Akureyrar.
Eftir Sigurð Jónsson ritstj.
Tekið úr »Timar. kaupfél.«
með leyfl höfundarins.
(Frh.)
Til hins fyrra heyrir það,
fyrst og fremst, að samábyrgð-
artilfinningin sé drolnandi lög-
mál i vitund og verkum félags-
manna sjálfra í eigin félags-
málum, og svo hitt jafnhliða,
að láta eigi sitja við það að
kveina og kvarta, með hendur
í skauti, heldur þvert á móti
festa sjónir á því, að þjóðfé-
lagsleg samábyrgð hvííir á öll-
um stéttum og hverjum ein-
stökum manni, undantekning-
arlaust, sú ábyrgð, að beita í
því efni kröftum, og það á sem
réttlátastan hátt.
í þessum tilgangi eiga féiög-
in að leitast við að koma sín-
um hæfustu mönnum að þátt-
töku í almennum málum, bæði
i smærri og stærri verkahring,
ekki aðeins til að verja réttindi
sín heldur engu siður til að
iaka sinn þátt í ábgrgðinni á
meðferð opinberra málefna og
efla réttan skilning á þörfum
sinna stétta og á þann hátt fá
framgengt þeim opinberu um-
bótaráðum, sem best við eiga.
í þess konar opinberu samstarfi
getur stéttarígurinn minkað,
• skyldnr og réttindi haldist í
hendur gagnvart öllum stéttum
betur en ella, og verkamaður-
inn notið sín.
Sá meginkraftnr, sem heldur
mannlífinu við og veitír því
unað og fegurð, liggur í vinn-
nnni, og þar getur valdið líka
verið, ef rétt er að farið. ÖIl
samandregin auðsöfn heimsins
gætu ekki megnað, að taka
saumnál upp af gólfinu og
leggja hana á borðið, án að-
stoðar mannshandarinnar, eða
mannlegrar vinnu, og svo er
um hvað annað, þó stærra sé.
Látlaus og vaxandi viðleitni
jafnaðarmanna og verkamanna
erlendis. nú á dögum, hnigur
þvi, samkvæmt áður sögðu, að
því ráði að koma sínum
mönnum á framfæri í þátttöku
opinberra málefna.
í nánu sambandi við sam-
ábyrgðartilfinninguna og9sam-
hliða henni er svo lnð verk-
lega samstarf alþýðunnar, sem
tekur í eigin hendur (Coope-
rativt) ýmsar starfsgreinar, sem
utanflokksmenn höfðu áður
haft með höndum og stundum
misbeitt þar herfilega aðstöðu
sinni. I þessu efni eru þá hin
sérstöku samvinnufélög tekin
til fyrirmyndar. Frásagnir og
skýringar um þess konar starf-
semi flytur »Tímaritið« svo
iðulega að þar þarf ekki við
að bæta í þessu sambandi. Að-
eins skal það tekið fram, að
meðal jafnaðarmanna fær nú
sú skoðun aukið fylgi: Að hín
frjálsa samvinnustefna muni
eins fljótlega geta leitt að
markmiðum þeirra, sem hin
upphaflega »rikisjafnaðarstefna«
og að minsta kosti verði jafn-
aðarmenn að tileinka sér margt
af hugmyndum samvinnu-
manna og framkvæma þær.
Pæynslan sé svo látin skera úr
hver stefnan verði ráðandí
með timanum, en trúlegast sé
að hver bæti aðra upp, að
ýmsu leyti og báðar renni svo
saman að lokum. Frli.
Sumarkvöld.
Á hafið ég lít — pað líður á kvöld —,
par Ijósgeisla öldurnar brjóta,
pví enn breiðir glóeyg sín guðvefjar
fjöld
um gullsali Ránar til bóta;
og tindana gyllír hin glóandi sól,
er geislar á jöklana breiðu,
en lækurinn sitrar í lautu við hól —
hann leitar í sædjúpsins eyöu.
En skugginn fer hratt yflr dalanna
drög,
par dældir og hóla sér nemur;
pá sólin í vestrinu lækkar að lög,
hann leið sinni um hlíðarnar kemur;
með hægum en jafnlöngum fetum
hann fer
upp fellin, um kletta svo líður;
á tindinum efsta nú tekur hann sér
pá tjaldstað og morgunsins biður.
Nú döggin sig breiðir um brekkur
og tún.
Pað bregður sem móðu’ yflr grundir,
er Hulda fer yfir par ritandi rún
á ríki sitt hlíðunum undir.
Uro móana fuglarnir hópa sig hijótt
og hvildina taka sér væra.
Pú íslenzka hásumars heiðbjarta
nótt!
Nú hjúpar pú landið mitt kæra!
Ilreiðar.
/ _ ;
Lóðarsala.
í »Dagsbrún« las eg nýlega
grein, þar sem því er haldið
fram, að Reykjavíkurbær hætti
að selja lóðir og lönd þau er
hann á, til einstakra manna,
en i stað þess seldi lóðirnar á
leigu.
I tilefni af þessu vildi eg
beina þvi til blaðsins, og ekki
ekki síst til bæjarfulltrúanna,
að þessi stefna er ekki ný í
í sögu bæjarins, það má svo
heita að engin lóð hafi verið
seld hér í Reykjavík til ein-
stakra manna fyr en hin síð-
ustu ár.
Fyrst er bærinn byggist voru
allar lóðir seldar á leigu til
þeirrá eru fengu þær, og ,eg
veit ekki. til að þeim leigu-
samningum hafi síðar verið
breytt í afsal frá bæjarins hálfu.
Svo er t. d. um lóðirnar í
Thorvaldsensstræli, Hafnar-
stræti og mest af Austurstræti
og yfirleiÚ miðbæinn.
í leiguskilyrðunum er það á-
skilið, aðjsé lóðín óbygð í 5
ár, þá sé hún aftur fallin til
bæjarins, og bærinn geti þá
selt hana öðrum á leigu —
án þess að gamli leigjandinn
geti neitt um það sagt. Ef t.
d. ekki er bygt á brunalóðun-
um innan 5 ára frá brunan-
um, þá á bærinn að ráðstafa
þeim. Og er þetta ekki í gildi
enn?
En hvernig er með eigna-
réttinn á lóðum þéssum nú?
Vill »Dagsbrún« eða bæjar-
stjórnin segja mér það?
Sé nú aftur farið að selja
lóðirnar á leigu — sem rétt er
— vil eg alvarlega ráða mönn-
um að ganga svo frá þeim
leigusamningum, að ekki sæti
þeir sömu forlögum og eldri
samningarnir.
P. Z.
Af Sauðárkrók
skrifar hr. Magnús Guðmunds-
son form. verkamannafélagsins
þar:
»Kaupgjald hér ver í fyrra-
vetur, áður en verkamanna-
félagið var endurreist, 0,25 til
0,30 aurar við flesta vinnu,
sem unnin var, hvort heldur
unnið var að nóttu eða degi.
Félagið ákvað lágmark vinnu-
kaups skyldi haldast óbreitt,
nema við upp og útskipun
skyldi það vera 0,35, og 5 aur-
um hærra við alla eftirvinnu
(eftir kl. 6 á kvöldin). Á aðal-
fundi, sem haldinn var í Jan-
úar í vetur, var samþykt að
færa lágmarkið á kaupi upp
um 5 aura. og upp og útskip-
unarvinnu upp í 50 aura dag-
vinnu og eftirvinnu upp í 0,75
aura«.
Þess skal gelið hér, að hr.
Lúðvíg Magnússon af Sauðár-
krók, segir ritstjóranum, að alt
kaupgjald manna á Sauðár-
króki sé borgað í peningum.
Hann Árni
frá Höíðahólum hefir nú skrif-
að nýja grein um »Dagsbrún«
í »Yísi«, og má segja að auð-
valdið hafi eignast góðan, og
sér hæfan forvígismann, þar,
sem Árni er. Vonandi kann
liinn fyrverandi forstjóri Mill-
jónafélagsins, hr. bæjarfulltrúi
Thor Jensen, að meta Árna,
og læinr hann ekki vanta, þeg-
ar hann heldur heimboð.
Árni er í þessari nýju grein
að stagast á því, að það sé
heimska, að kalla bíóin og
apotekin »framleiðslutæki«; en
hvað þau eru, ef þau eru ekki
það, því svarar Árni ekki.
Sömul. þykir Arna það ótrú-
leg heimska, að ekki verpi
nema ein áltt við hvert vatn.
Enski fuglafræðingurinn Sla-
ter, sem hér ferðaðist um
mörg sumur, og ritaði bók um
íslenzka fugla, komst að þeirri
niðurstöðu, að Arnarvatn væri
eina vatnið hér á landi, sem
meira, en eitt álftarpar ætti
hreiður við. Mundi honum því
vafalaust þykja vænt um, ef
Árni gæti gefið einhverjar nán-
ari upplýsingar um það, sem
hann nefnir heimsku »IJags-
brúnarL
Reglugjörð um húseignir í
Noregi.
Ríkisráðið í Noregi heíir
samið konunglega fyrirskipun,
þar sem bæjarstjórnum og
sveitastjórnum í sveitaþorpum
er heimilað að ákveða, að
húseigendur megi ekki, á með-
an fyrírskipunin er í gildi,
hækka leigu á íbúðum, nema
því aðeins að þeir fái leyfi til
þess hjá nefnd sem bæjar- eða
sveifarstjórnir skipa. Nær þetta
til íbúða er 4 herbergi hafa,
eða færri en það. í nefnd þess-
ari sitja þrír til fimin menn,