Dagsbrún - 27.05.1916, Qupperneq 1
iEMJIÐ EKKll 9 \ Íf ^ I J | § I^ I fpO LID BKI
J L/ Jr\ U u D n U . ÍN L
BLAÐ JAFNAÐARMANNA
GEFIN ÍT MEÐ STYRK NOKKURRAÍIÐNAÐAR- OG YERKMANNAFÉLAGA RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: ÓLAFUR FRIÐRIKSSON
21. tbl.
Reykjavlk, Sunnudaginn 27. Maí.
1916.
Verkfallið og kosningarnar.
Verkfallið — eða rétta'ra,
hvernig það fór — hefir orðið til
þess að hleypa n5rjum móð í
gömlu pólitízku flokkanna, sem
voru orðnir svo vondauflr með
útlitið i Reykjavík, að þeir
voru um það að hætta víð að
hafa nokkra menn í boði móti
þeim mönnum sem Alþýð-
flokkurinn mun bjóða fram.
En það, að hásetar ekki unnu
algerðan sigur, heíir tendrað í
hjörtum bitlingalýðsins, —
kvíðafullum fyrir valdamissi —
þá von, að það sé nú ekki
óhugsandi að Reykvikingar fá-
ist til þess að kjósa einu sinni
enn þá eftir gömlu flokka-
skiftingunni. En þeir vita vel,
þeir góðu herrar, að ef von
þeirra á að rætast, þá veitir
ekki af að byrja strax á þeim
rangfœrslum og ósannindum
sem eru einu vopnin scm bitl-
ingalýðurinn getur gert sér von
um að hrífi gagnvart Alþýðu-
flokknum. Af þessum toga er
grein sú spunnin sem Gísli
Sveinsson er sagður hafa ritað
undir merkinu L. í 37 tbl.
»ísafoldar«, Grein þessi heitir
»Verkfallsforingjarnir«, og er
tilgangurinn bersýnilega sá, að
reyna að sverta og gera tor-
tryggilega alla þá alþýðufor-
ingja sem greínarhöf. veit
nafnið á.
Gísli Sveinsson hafði jafnan
þann sið, áður en hann gerð-
ist leynilegur ritstjóri andatrú-
arblaðsins ísafoldar að rita
nafn sitt eða upphafsstafi
undir rítsmíðar sínar, en
að hann bregður vananum og
undirritar ekki með nafni,
þessa nefndu ísafoldargrein, er
ofur skiljanlegt, því í henni
eru ósannindi, auðsjáanlega
söcð gegn betri vitund. í grein-
inni stendur að það hafi ekkí
verið hásetarnir, sjómennirnir
sem stofnuðu til þessa verk-
falls nú, heldur nokkrir menn
t landi. Þetta segir Gísli að
hafi þegar í upphafi verið á
vitorði almennings, »enda síð-
an upplýst orðið«. En hér er
Gísli að fara með ósannindi,
vel þess vitandi að það eru
ósannindi, því í 19. tbl. Dags-
brúnar, var búið að skýra frá
því, að í Hásetafélaginu væru
að eins þrír menn sem ekki
væru hásetar. Sömuleiðis hlýt-
ur Gisli að vita að hann fer
úieð rangt mál þar sem hann
segir að hásetar hafi heimtað
skrásett yrði þannig, að
orðin »eftir lögum Hásetafé-
lagsins«, yrðu færð í viðskifta-
bækurnar, (öðruvísi verða orð
lians ekki skilin). Hásetar
vildu fá lifrina, svo að þeir
gætu selt hana hverjum sem
þeir vildu, þó þannig að út-
gerðarmaður ætti kost á að
kaupa hana hæzta verði er
aðrir byðu. Þetta eru þau
kjör er lög Hásetafélagsins til-
nefna, og það sem hásetar
fóru fram á, hitt var hásetum
sama um, hvernig lögskrán-
ingin var, væri hún að eins
samkvœmt lögum félagsins.
Það er annars gam-
an að athuga að ísafold
var hlutlaus þangað til verk-
fallinu var lokið. Pá fgrst
þóttust aðstendendur hennar
sjá með hverjum málsaðila
mundi betra að vera, og enn-
fremur — mundi Gísli hafa
reynt að, svívirða forgöngu-
menn Alþýðuflokksins nú, cf
verkamenn hefðu fengist til
þess að gera bandalag við ísa-
foldarliðið um landlista með
Einari Arnórssyni efstum?
Ætli að það hefði þá ekki
verið annað hljóð í strokk-
bullunni (eða bullinu) hans
Gísla?
Dagibrún kostar kr. 1,25
til ársloka
Bréf til ritstjórans,
Ólafsfirði 15. Febr. 1916.
Góði vin!
Eg sendi þér hér með borg-
un fyrir 10 eintök »Dags-
brúnar« þ. á. að upphæð 25
— tuttugu og fimm krónur. Á
eg að senda þér þau blöð sem
liggja hjá mér óseld frá fyrra
ári? Þau seljast ekki hér. 10
eintök af blaðinu fyrir þetta
ár er eg heldur ekki búinn að
selja ennþá, — 2 óseld enn, —
en eg ætla að reyna að koma
þeim út, og i þvi trausti sendi
eg borgunina nú, þótt eg reynd-
ar heldur sé ekki búinn að fá
borgunina í vasann fyrir þau
eintök sem þegar eru seld.
En það »rukka« eg inn í
sumar.
* Kær kveðja.
Þínn
Grímur Grímsson.
Heybandsreypi fást á
Frakkastíg 24.
Ur Norðfirði.
Frh. ----
Landsráðendur bera það oft
fyrir, að gripabeitin megij ekki
missa það, en sannleikurinn er
sá, að mikill fjöldi húsanna er
bygður á uppblásnum melum,
þar sem varla, og als ekki, fær
titlingur í nef sitt, af gróðri, og
auglýst er nú 10—20 aura eftir-
gjaldaf □ meter til garðræktun-
ar í þessu gózenlandi, — lík-
lega til þess að hindra það, að
nokkur reyni að stiga svo djarft
framfaraspor, enda reynir það
enginn með slíkum afarkostum.
Ymist er það borið fyrir, að
eftirsóknin sé svo mikil hér um
byggingarleyfi, að landið láti
það ómögulega eftir, að löglegar
útmælingar eigi sér stað, og
tómthúslögin frá 1907 eigi ein-
ungis við til sveita. En þar
mun aldrei þurfa á| þeim að
halda. í sambandi við téðar
mótbárur, er það athugavert.
að útmælingar sem hér hafa
verið veittar, eru flestar miklu
stærri en lög ákveða, að veitast
megi utan löggildingar, og eru
þó þær útmælingar meira og
minna inni í löggildingunni.
Það er jafnvel útlit fyrir, að
hér sé, í umræddu efni, forð-
ast alt samræmi við lögin.
Miklir eru hér melar og göm-
ul hlaup, sem rækta mætti, ef
það fengist, en fjara er hér lítil
vegna þess, að víða er fyrir hana
hlaðið með veginum og flóð-
görðum. Svo þar, sem einna
bezt er, að bátum er að eins
stætt í smástreymi og veður-
blíðu. Því eru margir hér, sem
ekki hafa önnur úrræði, en
rekast aftur og fram með fleyt-
ur sínar um annara útmæling-
ar, eða vogbinda oft. En fult
uppsátursgjald verca þeir að
greiða. Landráðendur taka það
með góðri samvizku. — En
mun það vera lögum samkvæmt
og saklaust, að taka þau gjöld
af eðlisskilvísum og fáfróðum
mönnum, sem ekki er sann-
gjarnt að krefja þá um, og
þeim auðvitað ekki ber að
greiða? —
Yfir höfuð eru tómthúsmanna-
kjörin hér, ómögulega viðun-
andi né bjargvænleg, og yrðu
þau þannig alment á landi
voru, þá er bersýnilegt, að
slíkt blýtur að leiða af sér
stanzlausan landflótta og eyði-
legging sjómannastéttarinnar.
En mundi þá eígi landssjóður-
inn kenna á sínum hlut? —
ísland er af náttúrunnar hendi
kjörin veiðistöð, þótt ekki geti
svo heitið, að það hafi enn náð
þeim tilgangi, — en til þess að
það megi verða, viljum vér
biðja með bæn Hjálmars: »Líkn-
aðu oss, eða láttu sökkva í leg
sitt aftur forna mær«.
Þess vegna viljum vér mega
treysta því, að þing og stjórn
vakni til meðvitundar um hve
brýn nauðsýn það er, og skil-
yrði fyrir þrifum þjóðfélagsins,
að vernda sjómannastéttina og
tómthúsmenn yfir höfuð, fyrir
ániðslu og okri þeirra sem bú-
jörðunum ráða. Oss sýnist þeim
það of gott gengi, að þurfa
varla önnur lífsskilyrði en reita
peninga úr vösum tómthús-
manna.
Þótt tómthúslögunum sé þörf
á endurbót, eru þau þó svo
hagkvæm að viðvært væri
undir þeim að búa, ef þeim væri
fylgt. Það er því einkum lög-
gæzlan sem þarf að umbætast.
Það er hart, að þ'au lögbrot,
sem lögð er sekt við, skuli jafn-
vel hafa fylgi þeirra sem lag-
anna eiga að gæta.
Fátítt.
Það er vist fremur óvanalegt
að kaupmenn, er skip skiíta
við útí frá, sýni hásetum mikla
samúð, þó að skipstjórarnir,
sumpart stöðu sinnar vegna,
njóti risnu eða þæginda er
þeir koma á land. Þess vegna
vildi eg geta þess, að er tog-
arinn »Jón Forseti« kom sið-
astliðinn vetur inn á Patreks-
fjörð, sendi hr kaupm. Ólafur
Jóhannesson V1 kassa af ágæt-
um vindlum um borð til há-
setanna, og syndi með því
skilning á þvi, að undirmenn
eru menn, engu síður en yfir-
menn. ,
Háseti.
Þetta og hitt.
Yilhjálmur fyrv. kóngur i Albaníu,
reynir nú aö ná þar konungdómi
á ný.
Jafuaðarmannafundur.
Eftir tillögum frá jafnaðarmanna-
íloklium Argentínu og Bandaríkj-
anna hefir miðstjórn alþjóðasam-
bands jafnaðarmanna, boðað til
fundar í Haag (í Hollandi) fulltrúa
jafnaðarmanna i öllum hlutlausum
löndum. Fundurinn á að byrja 26.
Júní.
Verzlnnarfloti Norðinanna
var um áramótin 3486 skip samt.
28/* smálesta.