Dagsbrún - 26.09.1916, Page 1

r _____
IEMJIÐ EKKll I A /% g* LJ I 3 I I IV I |POLIOEK»
ranoTnd,j i j q JQ y L"awo,npi
BLAÐ JAFNAÐARMANNA
GEFIN ÓT MEÐ STYRK NOKKURRA IÐNAÐAR- OG VERKMANNAFÉLAGA
RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: ÓLAFUR FRIÐRIKSSON
35. tbl.
Reykjavlk, þriðjudaginn
26 september.
1916.
Alþingiskosningarnar.
Allir, sem þetta blað lesa að
staðaldri, vita : að Alþýðuflokk-
urinn er myndaður af sambandi
íslenzkra verldýðsfélaga, og að
eitt aðal-takmark hans er að
koma á þing mönnum, er
eindregið fylgja stefnuskrá
flokksins, er prentuð hefir verið
hér í blaðinu. Það þarf ekki að
fara neitt í launkofa með það,
að flokkurinn ætlar sér með
tímanum að ná algerðum meiri
hluta i þinginu, til þess að geta
stjórnað landinu alþýðunni þ.
e. sjálfri þjóðinni í vil, þannig
að fátæktin verði alveg útlæg
gerð úr landinu, og hvert manns-
barn islenzkt sem fæðist, eigi
öll ytri skilyrðin til þess að
verða að sann-mentuðum
manni.
En til þess að koma þessu á,
þarf langan tima — manns-
aldur minst — og fyrsta skil-
yrðið er að Alþýðuflokkurinn
hafi meiri hlutann í þinginu.
En meiri hlutann getur flokk-
urinn ekki fengið strax — ekki
fyrri en meginhluti alþýðunnar
er vaknaður til meðvitundar
um hvað er skylda hennar
gagnvart sjálfri sér og fram-
tíðarvelferð hinnar íslenzku
þjóðar. En af því íslenzk al-
þýða — að reynslu þess er þetta
ritar — er lljótari að sjá hver
er kjarni hvers máls, en al-
þýðan alment i álfunni, þá má
gera ráð fyrir því að Alþýðu-
flokkurinn gæti við þriðju al-
þingiskosningar frá því nú, þ.
e. árið 1928, verið búinn að
ná meiri hluta i þinginu, ef
unnið er af kappi nœstu tólf
árin. Þess vegna þarf að byrja
nú þegar, og það gerir flokk-
urinn með því að bjóða menn
fram til þings í þeim kjör-
dæmum, sem sennilegast er að
flokkurinn geti komið að í sín-
um mönnum.
Við kosningarnar fyrsta
vetrardag verða þrír menn í
kjöri frá Alþýðuflokknum.
Á Akureyri:
Erlingur Friðjónsson
frá Sandi.
/ Regkjavík:
Jörundur Brynjólfsson
kennari
og Þorvarður Þorvarðsson
prentsmiðjustjóri.
★
*
Er það nú mikilvægt fyrir
alþýðuna að þessir menn kom-
ist að? Já, af þvi að það er
hagur að því fyrir flokkinn að
vinna nú þegar kjördæmi, því
þá eru þó þau unnin, (og
reynslan, erlendis frá, sýnir, að
það kemur sjaldan fyrir, að
jafnaðarmenn missi aftur kjör-
dæmi, sem fyrir fult og alt eru
unnin). En einnig af þvi, að
fulltrúar alþýðunnar í þinginu
— þó þeir verði að eins fáir —
geta nú þegar farið að starfa
að löggjöf, sem að hagkvæm
er alþýðunni, svo sem lesa má
í annari grein hér í blaðinu.
Hyað þeir geta gert.
Þó Alþýðuflokkurinn geti
ekki komið öllum áhugamál-
um sínum í framkvæmd fyr
en hann hefir náð meiri hlut-
anum i þinginu, þá getur hann
þó komið ýmsum áhugamálum
alþýðunnar í framkvæmd nú
á næstu þingum, et honum
tekst að koma einhverjum
mönnum að við í hönd farandi
kosningar — og alt bendir á
að það muni takast. Þing-
menn flokksins geta t. d. flutt
tillögur um breytingar á skatta-
löggjöfinni, þannig að óbeinu
sköttunum, sem hvíla þyngst
á alþýðunni, verði breytt í rétt-
látari, og fyrir þjóðfélagið sjálft
keppilegri skatta (sbr. stefnu-
skrána). Likindi eru einnig til
að þeir mundu geta komið
fram málum eins og t. d. líf-
tryggingu sjómanna, tryggu
eftirliti á þilskipum, mótorbát-
um o. s. frv., og jafnvel einnig
þvi, að landið byrji einkaverzl-
un á helztu lífsnauðsynjum
þjóðarinnar.sem nú eru í hönd-
um einokunarhringa, t. d.
steinolíu.
En þó þeir kæmu engu öðru
fram, þá munu þeir þó koma
því til leiðar að brátt verði
eðlileg flokkaskifting í landinu.
En það er ekki eðlileg ílokka-
skifting eins og það er nú, að
fátœkir styðji ríka til þings, til
þess að þeir ríku geti lagt
skaita-byrðarnar á þá fátœku.
★
¥ *
Fulltrúarnir fjórir, sem Al-
þýðuflokkurinn á í bæjarstjórn-
inni hér í Rvík, hafa sýnt hvað
fáir menn geta gert á slikum
stað, þó þeir séu ekki i meiri
hluta. Þeir hafa komið því til
leiðar, að bærinn er hættur að
gefa (eða sama sem það) ein-
stökum mönnum aí eignum
bæjarins (löndin), og þeim er
það einnig að þakka, að bær-
inn nú kaupir kol og steinolíu.
Sjómannslífið lítils virði.
Laugardagskvöldið 2. sept.
var togarinn »Ingólfur Arnar-
son« að fara út af Akureyrar-
polli, og var skipinu þá siglt
á land á Oddeyrina, nálægt
Gránufélags-húsunum. Skal hér
látið ósagt, hvort það var af
þvi, að sá er stefnunni réði
hafi verið blindur eða blind-
fullur, en annað hvort hefir
verið.
Daginn eftir, þegar verið var
að ná skipinu út, hvolfdist
bátur, er notaður var við að
flytja út varpakkeri, og lét þar
lífið Jón Guðmundsson, sonur
Guðmundar Guðmundssonar
og Ingibjargar Björnsdóttur á
Hrafnagili í Laxárdal í Skagafj.-
sýslu.
Jón heit. varð 26 ára gamall.
1 vor giftist hann i Vestmann-
eyjum Jórunni Ólafsdóttur,
ættaðri úr Borgarfirði.
Ekki voru aðstandendur Jóns
heit. látnir vita um slysið fyr
en seint og siðarmeir, t. d. vissi
Björn bróðir hans, sem er
mótoristi á vélbát hafnargerð-
arinnar, ekkert um það, fyr en
hann las fregnina í »Visi«. Og
líkið var jarðað á Akureyri
þegar 7. þ. m., áður en að-
standendur fengu tækifæri til
að ráðstafa þvi annað, sem þó
var ætlunin. Er þetta hvort-
tveggja meira skeytingarleysi
gagnvart ættingjunum, en á að
liðast.
Akureyringur, sem var sjón-
arvottur að slysinu, hefir lofað
að senda blaðinu grein um það,
og mun hún birtast bráðlega.
Á Akureyri var alment álitið,
að slysið hefði orðið fyrir það,
að eigi hefði nægrar varúðar
verið gætt.
Þingmannaefni Alþýðuflokksins
í Reykjavik.
í vetur þegar Alþýðuflokk-
urinn kom þrem mönnum i
bæjarstjórnina, eignaði ísafold
sér (eða Sjálfstæðisflokknum
sáluga) Ágúst Jósefsson (vara-
form. Dagsbrúnar), af þvf að
Ágúst er gamall Sjálfstæðis-
maður. Á sama hátt eignaði
Lögrétta sér og Heimastjórnar-
flokknum Kr. Guðmundsson
(gjaldkera Dagsbrúnar) af því
hann er gamall Heimastjórnar-
maður. Eins má nú búast við
að gömlu flokkarnir reyni að
telja sér þingmenn Alþýðu-
flokksins eftir þvi, hvaða flokki
þeir fylgdu áður, þegar gömlu
flokkarnir og gamla flokka-
skipunin áttu rétt á sér.
Einnig má búast við þvi, að
mótstöðumenn Alþýðuflokksins
reyni að spilla fyrir kosningu
Þorvarðar með því að segja að
hann sé Heimastiórnarmaður,
og fyrir kosningu Jörundar,
með því að segja að hann sé
»þversum«. En það er lítil von
fyrir þá, sem þessu kynnu að
vilja ljúga, að nokkur trúi þeim.
Það má vera, að einhver hefði
lagt trúnað á slikt, ef tilviljunin
hefði viljað, að báðir frambjóð-
endur flokksins hefðu verið
fyrverandi Heimastj.m., fyrv.
þversum eða fyrv. langsum,
en nú, þar sem annar maður-
inn er fyrv. heimastj.m. og liinn
fyrv. þversum, þá trúir því
enginn.
Úr Heimastjórnar-herbúðunum.
Eins og menn muna, klofn-
aði »Fram«-félagið í bræðingn-
um sæla. Hannesi Hafstein tókst
að sameina i bili mikinn hluta
af flokki sínum við veikar sálir
úr Sjálfstæðisflokknum. En L.
H. B. var eftir með nokkurn
hluta flokksins, og var um
stund fullkomin andstaða milli
þeirra manna, sem fylgdu L.
H. B. og hinna, sem »hlupu
yfir« með H. H. En þegar frá
leið, er mælt, að allmargir
»Fram«-félagar hafi farið að sjá
eftir framkomu sinni við L. H.B.
og kom svo á útmánuðum síð-
astl. vetur, að um 40 af helstu
mönnum flokksins báðu L. H. B.
að ganga aftur í »Fram«, þar
á meðal menn úr stjórninni.
Litlu siðar tóku sig saman
nokkrir menn úr »Fram« og
»Þjóðreisn« um að bræða
flokkabrotin saman; enda kusu
»Fram«-menn einn mann úr
»Þjóðreisn« i nefnd þá, er
stinga skyldi upp á þingmanna-
efnum úr sínum flokki fyrir
Reykjavíkurbæ, við kosningar
þær er fara í hönd. Urðu þau
úrslit i nefndinni, að 4 menn
héldu fram Jóni Magnússyni og
Knud Zimsen, en 3 vildu hafa
L. H. B. i stað K. Z. Stjórn
»Fram«-félagsins ákvað nú að
halda stóran undirbúningsfund,
og bauð þangað allmörgum af
fylgismönnum L. H. B. og þar
á meðal Þorleifi bróður hans,
en ekki sjálfum prófessornum.
Enda hafði Jón Þorláksson
bannað ritaranum að senda
honum bréfspjald. Fundurþessi
var haldinn 8. september. Jón
verkfræðingur skýrði frá að