Dagsbrún - 20.10.1916, Síða 1

= 1 X T M r»OLIB BKi
"J U Au o D n U iN \J—
BLAÐ JAFNAÐARMANNA
GEFIN ÖT MEÐ STYRK NOKKURRA IÐNAÐAR- OG VERKMANNAFÉLAGA RITSTJÓRI OG ÁBYRGÐARMAÐUR: ÓLAFUR FRIÐRIKSSON
39. tbl.
Reykjavlk, föstudaginn 20. október.
1916.
Af Dagsbrún Uoma út tvö blöð
í dag, nr. 38 og 39.
Sjómennirnir
og kosningarnar.
Engin stélt manna hér í bæ
fylgist eins illa með flokka- og
stjórnmálabraski eins og sjó-
mennirnir, og er það ofur skilj-
anlegt, þar sem þeirra starf er
þannig vaxið, að þeir eru svo
mjög einangraðir úti á sjó, oft
yfir lengri tíma og ekki hvað
sizt nú í seinni tíð, síðan skip-
in (togararnir) fóru að halda
áfram veiðum yfir alt árið og
útgerðartimi þilskipanna er að
mun lengri en áður, meðan
skipin voru smá og ver útbúin.
Þetta vita menn nú mjög vel
og þessvegna vilja nú allir
eiga þessar ópólitísku sálir að
við kosningarnar í haust, og
Heimastjórnar- og sérstaklega
Langsumflokkurinn þykist hafa
ætíð borið þessa stétt mjög fyrir
brjósti og alt viljað fyrir þá stétt
gera hingað til og náttúrlega
þvi meira framvegis. Og mjög
sammála eru þeir um, að mál-
efnum sjómannanna sé bezt
borgið hjá sér, eins og verið
hefir.
Nú vill svo illa til, að sjó-
nienn eru farnir að efast um,
að handleiðsla þeirra manna,
sem standa stétt þeirra mjög
fjarri, sé sem hollust og þykj-
ast þeir hafa rekið sig á það
fremur óþægilega, að þeir geta
lítið fyrir sjómannastéttina gert,
sem hvorki hafa þekkingu eða
vilja til, að gera neitt fyrir
hana, sem henni mætti að
gagni verða. Um viljaleysi hafa
menn efast hingað til, en þess
þarf nú ekki lengur, hjá sum-
nm að minsta kosti.
Eg vil nú skýra frá, hverja
ég, sem sjómaður, ætla að
bjósa og af hverju, líka hverj-
um ég ætla að haína og af
hverju. Og þá er bezt að taka
b'ambjóðendurna eftir röð.
Jörund kýs ég vegna þess,
að hann stendur sléttinni mjög
naerri, og er búinn að marg-
sýna það, að hann berst með
‘Jngnaði fyrir viðreisn alþýð-
unnar, er eindreginn jafnaðar-
maður, vei niáli farinn, ein-
ðieginn og einbeittur og síðast
en ekki sísl vegna þess, að
Alþýðuflokkurinn hefir útnefnt
hann sem þingmannsefni fyrir
sig. Hest eða alt hið sama má
Se8ja um Þorvarð, að því við-
b*ttu, 3ð hann hefir gerst ein-
dreginn talsmaður alþýðunnar,
án þess að hafa verið sérstak-
lega sendur af þeim flokki til
trúnaðarstarfa áður. Af þessu
kýs eg þá Jörund og Þorvarð
og hj^gg, að flestir eða allir sjó-
menn hér í bæ geri slíkt hið
sama, að undanteknum máske
þeim fáu, sem útgerðarmönn-
um tókst að vefja um fingur
sér síðastliðið vor; þeir kanske
dingla aftan í sínum eigin böðl-
um einu sinni enn, og liggur
mér við að segja, að það væri
vel farið.
Engurn flokki hér hefir tekist
eins illa að velja sér þing-
mannaefni, eins og Heima-
stjórnarflokknum. Þó báðir séu
sjálfsagt góðir og nýtir menn á
réttum stað, þá treysti eg hvor-
ugum þeirra til að bera nokk-
urt mál fram, sem sjómönnum
mætti að gagni verða og síst
til sigurs. Þar að auki eru
báðir þessir menn vel launaðir
starfsmenn bæjarins og hafa,
eða gætu haft, ærið nóg að
starfa, enda skyldugir til, að
inna af liendi sín störf, sem
bæjarfélagið hefir falið þeim og
almenningur borgar þeim vel
fyrir, en alls ekki að vasast í
þvi, sem þeim á og má ekki
ætla, sem sé að húka á þingi.
Þessir menn eru líka í alt of
nánu sambandi við útgerðar-
menn, til þess að mögulegt sé,
að sjómenn geti kosið þá; sam-
eignar- og ættarbönd þar á
millurn, og geta því hvorugur
talist óháður þeim mönnum,
sem okkur eru hættulegastir,
eða vilja vera.
Grunur minn er sá, að bæj-
arfógeti Jón Magnússon finni
þetta vel og óski með sjálfum
sér að sleppa við að ná kosn-
ingu. Hann er vissulega frið-
samur og samvizkusamur mað-
ur og vill ekki vísvitandi gera
rangt, en hefir líklegast gerst
frambjóðandi af þægð við
flokkinn. Verið getur að borg-
arstjóra Knud Zimsen sé það
alvara, að vilja komast á þing,
því hann er fjörugur maður,
en sjálfur veit hann að hann
á þangað ekkert erindi annað
en að reyna að halda við
flokknum.
Af öllu þessu og mörgu fleira
getur enginn alþýðumaður eða
kona kosið þá Jón Magnússon
og Knud Zimsen.
Þá eru »Langsum«mennirnir.
Það þarf tæpast að eyða orð-
um að því, að enginn sjómað-
ur getur gefið þeim atkvæði.
Við munum vist eftir verkfall-
inu í vor, hvern velvilja út-
gerðarmenn sýndu okkur þá
ög verður Magnús Blöndahl
óhikað að teljast til þeirra, þó
hann máske hafi danzað nauð-
ugur, enda getur honum sjálf-
um tæpast dottið í hug að fá
mörg atkvæði. Svein Björnsson
þekki eg því miður ekki neitt,
en mér er sagt að hann sé
góður maður og vilji vel, en
svo sé það heldur ekki meira.
Ég er fullviss um, að hann
hefir mjög litla þekkingu á mál-
efnum okkar sjómanna og er
því viss um, að enginn sjó-
maður gefur honum sitt at-
kvæði.
Við höfum alt of lengi látið
leiða okkur í blindni, alt af
eða oftast niður á við, en nú
eigum við að fara að ráða okk-
ur sjálfir og komast upp á við,
og velja okkur okkar eigin full-
trúa, sem virkilega vilja leiða
okkar málefni áfram til sigurs.
Ég vil svo alvarlega og allra
hluta vegna skora á alla, bæði
karla og konur, sem eru Al-
þýðuflokknum fylgjandi, að
nota nú atkvæðisrétt sinn og
kjósa þá Jörund Brynjólfsson
og Þorvarð Þorvarðsson sem
þingmenn fyrir þennan bæ, og
ef allir gera skyldu sína, þá
ættu þeir, hvor um sig, að fá
eins mörg atkvæði, eða fleiri,
en allir hinir til samans, og
mundi það hafa meiri og betri
áhrif fyrir okkar baráttu fram-
vegis, en við getum gert okkur
í hugarlund ennþá.
Sailor.
Heimastjórnar-þrekvirki.
Hannes talaði 4 sinnum á
alþingi 1915 og útvegaði dr.
Jóni Þorkelssyni 1200 kr. launa-
viðbót á ári fyrir að heita
þjóðskjalavörður, í stað lands-
skjalavörður, sem doktorinn
hefir heitið hingað til.
En nú hefir launamálanefnd-
in, sem reiðir annars hvorki
vit né þrek í þverpokum, verið
svo hláleg að leggja til, að taka
upp gamla nafnið aftur og
meira að segja afnema em-
bættið og steypa því saman við
landsbókavarðarstarfið.
__________Halli.
Danskur kafbátur
varð núna í vikunni fyrir á-
rekslri af norsku skipi í Eyr-
arsundi og sökk. Varð öllum
skipverjum bjargað nema for-
ingjanum, Cliristiansen að nafni.
Kafbátnum hefur þegar verið
náð upp aftur.
Smávegis
eftir verkaniann.
í fyrra ætluðu iðnaðarmenn
að stofna kaupfélag. Báðgert
var að vera í félagi við verka-
menn. Nefnd kusu iðnaðar-
menn í það mál. Sú nefnd lagði
til að byrjað yrði á kaupfélags-
skap. K. Zimsen, formaður
Iðnaðarmannafélagsins, lagði á
móti því að slíkur félagsskapur
yrði stofnaður. Bezt væri að fá
alt hjá kaupmönnum. Ætli
hann hafi munað eftir Jes
Zimsen bróður sínum þá? En
skyldi hann muna eftir honum
ef hann kæmist á þing?
Olíufélagið setti upp um 15
kr. hverja einustu olíutunnu> í
vor þegar olía Fiskifélagsins
var búin. Nú leggja helztu
menn olíufélagsins, venzlamenn
og félagar J. M., Sv. Bj., K. Z.
og M. Bl. alt kapp á að koma
þeim á þing, sjálfsagt til að
tryggja það, að þessi góði olíu-
félagsskapur haldi áfram að
starfa hér. Máske að löggjöfinni
sé ætlað að tryggja það. Þetta
átti að gera á þingi 1912.
f vor setti »Kol og salt«
lcolin niður i 10 kr. skpd.; áður
höfðu kolin kostað 11 kr. skpd.
Þetta 10 kr. verð stóð í 3—4
daga. Á þessum fáu dögum
var rifið mikið út af kolum, og
þau voru geymd lengi hjá »Ivol
og salt« fyrir suma stórborgara
þessa bæjar.
Almenningur hafði ekki hug-
mynd um þetta kolaverð fyr
en eftir á. Embættismenn og
kaupmenn, vinir »Kol og salt«,
keyptu kolin. Þegar almenn-
ingur frétti um þetta kolaverð,
og ætlaði að tara að fá sér
kol, kostuðu þau 12 kr. skpd.,
ekki einu sinni 11 kr.
Gott sýnishorn er þetta af
því, hve ant þessum háu herr-
um er um alþýðu þessabæjar.
Nú er ætlast til, að verkamenn
kjósi þessa herra á þing. Flest
má bjóða almenningi.
Mjög margir Heimastjórnar-
menn vildu endilega hafa Lárus
H. Bjarnason prófessor hér í
kjöri. Nokkrir forkólfar Heima-
stjórnarflokksins aftóku það,
og vildu stinga K. Zimsen upp
i kjósendurna. ósjálfstæðuaum-
ingjarnir eiga að totta dúsuna.
en hvað ætli þeir verði margir?