Frækorn - 30.01.1903, Blaðsíða 1

FRÆKORN.
HEIMILISBLAÐ MEÐ MYNDUM
-------FF-------
RITSTJÓRl: DAVID ÖSTLUND.
4. árgangur. Seyðisfirði, 30. jan. 1903. 2. tölublað.

Hin »hærri kritík*
Eftir séra Runólf Marteinsson.
: .. ; . ■ l . í«
II.
Að mcnn hafi rétt til ]>ess að rann-
saka biblíuna eins og hverja aðra bók,
hljótum vér að játa. Þótt vér vildum
leyna henni fyrir »rannsóknarréttinum«,
gætum vér það ekki. Biblían liggur
opin fyrir öllum mönnum, og hverjum
manni er frjálst að kveða upt> yfir henni
dóm. En sökum þess hún liggur þannig
opin fyrir öllum mönnum, af öllum flokk-
um og með allskonar hugsunarhætti,
verða dómarnir margir ranglátir. Þeir
verða margir, sem dæma án þess þeir
beri nokkra virðing fyrir hinni helgu bók,
margir, sem rangfæra og hártoga, margir,
sem tæta í sundur af hégómagirni, halda
því fram, sem þeim finnst bezt muni
sýna hugsunarafl þeirra sjálfra. Að þetta
skuli vera svo, er slæmt, en þó óhjá-
kvæmilegt, í heimi þessum hínum ófull-
komna og syndspillta, þar semjafnvel hið
helgasta er af sumum troðið niður í
saurinn. Biblían verður því að sæta
sömu kjörum og allt annað. Jafnvel hún
verður að þola mótmæli og háð. Sann-
leikurinn þarf ekki að vera hræddur við
rannsókn, þrátt íyrir það, þótt oft hafi
það komi fyrir, á sérstökum timabilum,
að hann hafi verið bældur niður. En
yfir höfuð má segja, að því ítarlegri sem
rannsóknin er, því minni hætta er sann-
leikanum búin; og það eitt er vist, að
sannleikurinn ber sigur úr býtum að síð-
ustu. Fyrir framtíðina höfum vér því
ekkert að hræðast frá »hærri kritíkinni*;
en fyrir þetta tímabil, sem stendur yfir,
getur vel verið hætta, sú nefnilega, að
menn aðhyllist lygi, vegna þess hún virðist
helzt vera ofan á nú sem stendur. Vér
verðum aliir að vara oss á því, að »laga
ots eftir öld þesssri«. Þvi sem í dag
þykist standa sem sannleikur, verður
á morgun ef til vill kastað í eld sem
lyg'-
Þrátt fyrir allt þetta getum vér ekki
lagt fram bann gegn nokkrum manni, sem
vill rannsaka. Andi mannsins hlýtur ætið
að vera frjáls. Frjálsræðið er mannsins
eign frá upphafi, sú eign frá drottni,sem
aldrei verður tekin burtu. Guð vildi
heldur láta mannkynið allt falla í synd
en taka þessa gjöf frá því. Það sem
guð ekki gjörði í fyrstu, þa§ megum
vér ekki gjöra nú, þó vér sjáum, að
einmitt fyrir þetta frjálsræði falla margir
í villu.
Svo megum vér ekki gleyma þvf, að
drottinn stendur á bak við rás viðburð-
anna í heiminum, að hann framleiðir gott
jafnvel af hinu illa. I hans hendi verður
»hærri kritíkin« eflaust til þess að leiða
í Ijós einhver sannind', sem áður voru
hulin eða fram hjá var geingið.
Ekki verður því heldur neitað, að í
sambandi við biblíuna er margt, sem
nauðsynlegt er að rannsaka, margt sem
þarf að skýrast, margt, sem hinn óþreyt-
andi mannsandi getur réttilega glímt við.
En að þetta sé unnið nær því eingöngu
af mönnnm hinnar »hærri kritíkar«, eins
og haldið er fram af þeim, sem mælt
hafa með þeirri stefnu í'^riti á íslenzku,