Frækorn - 30.01.1903, Blaðsíða 4

12
FRÆKO RN.
Lúther og heilbrjgðin
—o —
Lúther var tnikilmenni í fleiru en einu.
Ekki kemur það minnst fram í afstöðu
hans í heilbrigðismálinu.
Fyrir Lúthers daga var það talið gott
að skifta sér sem minnst af líkama sín-
um og þörfum hans, Saga kaþólsku
kirkjunnar ber þess ljósan vott.
Það mun t. d. vera full ástæða til að
trúa þv(, að »höfðingi« Jesúítanna, Igna-
tíus Loyola, var vanur að gangaá óhrein-
um, útslitnum skóm, að hann aldrei setti
greiðu í hár sitt, heldur lét það flókna
saman eins og það gat; að hann aldrei
htcinsaði neglur sínar o. s. frv.
Annar helgur maður var svo ákafur í
guðrækni sinni, að seinast vorn komnar
300 bætur á buxurnar hans. og þegar
hann dó, voru þessar buxur hengdar upp,
öðrum til eftirbreytni.
Sankti Franz, sem stofnaði Francisk-
ana-regluna, hafði sjálfur upplifað þetta,
og hafði því persónulega reynslu fyrir,
að maður væri minna plágaður af freist-
ingum hins vonda í slíkum buxum, heldur
en í heilum og hreinum buxum.
Um einn helgan mann er sagt, að
hann hafi þjónað guði á þann hátt, að
menn gætu fundið lyktina al honum svo
sem fjórðung mílu. Svo. óhreinn var
hann.
Þær eru ekki fáar, sögurnar um það,
að helgir menn gátu fælt ljón og önnur
villidýr. — Ætli skýringin sé ekki þessi:
Ólyktin af þeirn var svo megn, að
dýrin þorðu ekki að eiga við þá
ÞegarLúther brenndi bannsetningarbréf
páfans og reif sig lausan frá albi and- j
legri harðstjórn, varð þetta til þess, að
milljónir manna byrjuðu að hugsa með
viti og nota sansana Móti skæðum veik-
indum fóru menn að nota annað en sær-
ingar og þvílíkt; menn fót u að skilja, að
það væri affarasælla að gæta heilbrigðis-
reglnanna.
Það, sem óæðri kennarar héldu fram,
sem sé, að sjúkdómar væru sendir af
forsjóninni og væru annaðhvort að skoða
sem »tyftandi náð« ellegar þá sem »re ði
drottins*, cf þeir væru ekki sendir
af íllum öndum — , — allt þetta fór
meira og meira að ganga úr gildi.
Margt er til eftir Lúther, sem vitnar
um, hve skarpskyggn hann hafi verið í
heiisufræðilegu tilliti. I »Borðræðum« hans
er margt gullkorn, og skal eg hér setja
eitt og ar.nað úr beim:
»Beztu da'arnir voru dagarnir fvritf
ftóðið. Þá lifðu menn lengi. Þá átu
menn ekki um skör fram, . . . og hin
ftíska, kalda uppspretta lífgaði þá; vatn
hennar möttu þeir meir en fínt vín.«
»A hverju höfðu forfeður vor>r annars
þörf meiri en á ávöxtum? . . . Og ekki
trúi eg því, að Adam fyrir fall sitt liafi
haft lyst é kjóti uxans.«
»Það er ekki sagt, að vér eigum að
eta allt, þótt guð hafi skapað það.
Avextirnir voru skapaðir mönnum og
dýrum til fæðslu, en dýrin til dýrðar og
vegsemdar drottni.*
♦ Svefninn er verk náttúrunnar o<s til
mesta gagns og viðhalds heilbrigðinna-.
Eg þekki varla nokkra meiri skapraun
en þí, að vek|a mig snögglega, þegar eg
s<*f sem bezt. Mér er sagt, að á Italíu
sé það siður að pína menn me 5 því að
ræna þá svefninum. Það er þó plága,
sem eg vona, menn ekki lengi vilja líða «
»Þegar eg var sjúkur í Schmalkalden,
gáfu læknarnir mér svo mikið af meðul-
um, eins og eg hefði verið uxi. Guð
hjálpi þeirn, sem áaðxeiðasig á læknana
í einu og öllu nú á dögum! Sleðul
eru guðs gáfur, eg skat ekki neita því.
Heldur ekki vil eg segja, að engir
læknar séu til, sem nokkuð viti. En
það segi eg: Takið þá beztu af þeim,
og hversu langt eru ekki jafnvel þessir
frá þvf að vera fullkomnir? Nei, það
bezta verður víst að lokum það, að maður
sjálfur hfir eftir lögum heilbrigðinnar og
kemst hjá því að verða sjúkur. Það kemur
fyrir að eg verð lasinn, en þá fer eg
snemma að hátta og er varasamur með
það. sem eg borða, og svona verð eg
bráð’ega góður aftur. Mikið þýðir það,
að sinnið fái ró. I.æknarnir mega gjarnan
hafa sínar kenningar fyrir sig, en þeir
mega ekki ímynda sér, að eg verði þræll
í þeirra höndum, til þess finna þeir upp
allt of marga vitleysuna.«