Frækorn - 14.05.1903, Side 2
58
FRÆKORN.
Montenegró.
Fyrir norðan Albaníu, fyrir sunnan Herze-
góvínu, fyrir austan Dalmatíu og fyrir vestan
Tyrkland liggur lítið land, - geymt og gleymt
á sumrin milli hárra, naktra, grárra fjalla, á
vetrin hulið undir þykkri fannabreiðu.
Land þetta er Mon tenegró. Nafnið er ítalskt,
það þýðir „Svörtu fjöllin". Montenegró er
landið nefnt í landafræðinni og mannkynssög-
unni, Tsernagóra heitir það á landsins tungu,
og þjóðin kallar sjálfa sig Tsernógórschi,
þ. e. „Synir svörtu fjallanna".
Landið er meðal hinna minnstu ogfátækustu
í Norðurálfu*, og þó er það eitt hinna mark-
verðustu, sem til er. Því er það ekki markverti
að land eitt á stærð við minnsta amtið í Noregi
og með viðlíka fólksfjölda og Kristjanía, hefur
megnað í fleiri aldir, já meira að segja í fimm
hundruð ár að verja það og vernda, er sér-
hver þjóð telur dýrmætustu eign sína, nefnilega
frelsi og sjálfstæði, fyrir einu stórveldi Norð-
urálfu, því, er á sínum tíma var herskáast og
ógurlegast? Hvað eftir annað hefur Tyrkland
sent ógrynni mikinn liðsafla móti þessu litla
landi, alltaf hefur það gengið illa, og með
skömm og skaða hafa Tyrkir orðið að hörfa
aftur, — ef þeir hafa annars ekki liðið algert
niðurlag. — Því þar syðra hljóðar þjóðvísan á
sömu leið og hér hjá oss:
„Og heim kom enginn halur sá,
er hermt gæti söguna rétta,
hve hættulegt væri að heimsækja þá,
sem haldast við svörtu kletta".
Um land þetta eru sögð þau mikilfenglegu
orð, að það sé einungis örlítill blettur á landa-
bréfi Norðurálfu, að þar sé eigi fleira fólk en
i meðalsókn, en að það samt sem áður eigi
stórkostlega sögu, sem hugrekki og fræg land-
og frelsisvörn í bágum og erfiðum kringum-
• Montenegró er hérumbil 153 ferh. mílur á stærð;
fólksfjöldi hérumbil 200,000, (sbr. stærðiMontenegrós við
íslands, sem er rúmar 1900 ferh.m.).
stæðum hafi gert að siðferðislegu þreki og
andagift yfir allan heim um allar aldir. Glad-
stone hefur tekið svo stórt til orða, að ekkert
land eigi eins hetjufræga sögu og Montenegró,
og að maður finni eigi einusinni jafnlíka þess
í smá-lýðveldum Forn-Grikkja. Þetta ernúheld-
ur stíft til orða tekið, þykir máske sumum?
Er það nú ekki ýkt?
Ferðastu [óangað sjálfur, sjáðu landið, sjáðu
fólkið. Lestu það, sem skrifað er um Montenegró.
Lestu sögu þess á islenzku, norsku, frönsku,
þýzku, ensku, ítölsku - sagan er æ hin sama.
Látum oss t. d. hlusta á það, er norskur
kennari segir oss um álit sitt og skoðun á
sögu Montenegró:
»Þessi litla þjóð, sem einungis er um tvö-
hundruð þúsund manneskjur, hefur í fleiri ald-
ir barist sigurfrægt móti ógnar-ofurefli Tyrkja
með ákaflegum þjáningum og fórnum. Saga
hennar og lífsferill er hetjufrægðarinnar og
ættjarðarástarinnar fagnaðarsöngur, sem leiðir
ljósvakinn huga vorn að hinum stærstu frægð-
arorustum, er mannkynssagan veit frá að segja,
svo sem frelsisstríði Svisslendinga og Persa-stríði
Grikkja, og það styrkir og eflir hið bezta í
oss sjálfum að kynnast öðru eins stríði og
öðrum eins sigri einnig nú á vorum dögum.
Og eigi síður þroskar það oss og eflir að
gefa gaum að hinum ríku ávöxtum, þeim dýrð-
legu launum, er þetta dásamlega stríð hefur
'eitt af sér fyrir síðari þroskun og framþróun
þjóðarinnar. Vér sjáum, hvernig Svartfjallabú-
arnir gegnum þunga, en þroska-eflandi alvöru
þessara hræðilegu bardaga hafa stigið inn á
rika og víðtæka framþróunar-rás og) inn á
þroskaskeið margra góðra og göfugra eiginleika.
Á meðan þjóðflokkarnir umhverfis þá allir
liggja i hyldýpi lasta og siðferðislegrar spill-
ingar, hefur þetta fólk, gegnum eldmóð ætt-
jarðarástarinnar vaxið og þroskast í göfuglyndi
og sálartign, siðferðislegum hreinleik, tryggð og
löghlýðni - í stuttu máli í dyggðum þeim,
er enginc annar þjóðflokkur Norðurálfu í