Fylkir - 01.01.1923, Blaðsíða 31

31
einstöku menn geti, nieð fiví að klæða sig' lilýtt, lifað hitunarlítið
eða hitunarlaust í herbergjum líkt o<> Kíuverjar gera, þá getur allur
‘jöldi fólks það ekki, allra síst í kaupstöðum, þar sem hiís erti hygð
,l1' steinsteypu og timbri, — euda er klæðnaður þar alt annað en
i'lýr eða skjólgóður, og fæði kjarn-minna en til sveita. Engum, sem
hekkir ísland, þess svö’lu sumur, þess stormasömu vetur o« um
hleypingasömti vor og haust, getur blandast htigtir um, að heilsu
alþýðu sé mikil hœtta btiin, netna híbýli hcnnar séu hlý og loptgóð
°R klæðnaðurinn skjólgóður. Ei heldtir er það neinum vafa bundið,
að hin almenna heilsti veiklun* sem færst hefur í vöxt mi á síðustu
aratugum, nl. hin svonefnda tœring. blóðeitrun með sínum mörgti
nöfnutn (heimakoma, hettusótt, skarlatssótt), kvef og skyldir kvillar,
s,afa ekki minst af illri upphitun íbiiða og óhreinu lopti og óþverra,
Sem ónógri hitun fylgir hvarvetna og óumflýanlega.
Að stcnnua stigu fyrir þessum óboðnu vogestum, sem á umliðn-
UlT> öldtim liafa veiklað kjark og krafta alþýðu, og sem enn veikla
uPpvaxandi kynslóð, væri því ekki einskisvert né óþarft, og að hjálpa
1,1 að útrýma tæringiimii og skyldum sjiikdómum var áforni mitt,
Sem þetta rita, fyrir 33 árum síðan. Eg hafði séð fleiri en einn
ll|igiing falla í valinn fyrir hinni ógurlegu tæringu þau 4 ár, sem
eR var í Winnipeg (1884 1888) og hafði ei heldur gleymt, að
‘eskuvinur minn og leikbróðir, Jónas Þórðarson Jónassonar frá hrast-
■’ðiöli í Hörgárdal, dó tir tæringu 17 ára gamall; og eins systir
l,a,is Margrét á líkum aldri þrem áruin á undan hontim.
Vorið og sumarið 1890 var eg aðstoðar starfsmaðtir yfirkennara
I. Sedgwicks, á líffræði rannsóknar-stofu verkvísinda-skólans í
^öston Massachusetts. (The Biological Laboratory of the Massa-
l'lL,estts Institute of Tecluiology). Var verk mitt það, að safna neyzlu-
frá ýmsum stöðum f ríkinu, og lijálpa til að rannsaka hvaða
"hreinindi, ef nokkur, og smáyrmi (microbia) það geymdi. — Einn
('aR var eg viðstaddur á meðan ungur námsmaður var að reyna
',Vaða áhrif veikur rafmagns straumur hefði á stnáyrmi þessi; og var
lner leyft að athuga þau litla stund. — Sá eg, að í hvert sinn, sem
'^magnið gneistaði gegnum vatnsdropann undir smásjánni, þá lögð-
llst hin stærri smáyrmi (spirillae) grafkyr eins og lostin af eldingu.