Gjallarhorn - 26.01.1911, Blaðsíða 1

UJALLARHORN.
Ritstjóri: Jön Stefánsson.
4. |
Akureyri 26. janúar.
»*•»***•» 9 » 9 »•••••••••• • • • • •• •••••••••••••• • • • • »« «
1911.
Þingmálafundur Akureyrar.
Fádæma hneykslis-athæfi.
Alþm. Kjördæmisins sfekkur af fundi í miöju Kafil!
Lögregluþjónarnir látnir reka kjósendur út!
Ljósin slökt.
Undan hallanum!
Uppreisn í liðinu.
Sú fregn barst hingað til bæjar-
ins í fyrra dag, að uppreisn hefði
orðið í þingmannasveit Björnsjóns-
sonar og þótti það tíðindum sæta.
Ýmsir af fylgifiskum hans hér í
bænum, neituðu sögunni þegar harð-
lega, sögðu hana vera tilhæfulausa
lýgi og illkvittnis uppspuna úr stjórn-
arandstæðingum. Einn þeirra kvaðst
hafa símað til Bjarna frá Vogi, og
spurt hann um þetta, en Bjarni varð-
ist þá allra frétta um það. Hitt gat
manninum ekki dottið í hug, að
Bjarni mundi vilja Ieyna sig þessu!
Að hann mundi ekki tafarlaust segja
sér öll leyndarmál flokksins.
Gjallarhorn símtalaði því við mann
í Reykjavik, sem hlaut að vita hvað
satt væri í þessu, og sagðisthonum
svo frá, að alþingismennirnir Ari
Jónsson, Bjarni Jónsson frá Vogi,
Björn Kristjánsson, Benedikt Sveins-
son, Hannes Þorsteinsson, Jón Þor-
kelsson, Magnús Th. Blöndahl og
Skúli Thoroddsen hefðu haldið fund
með sér, rétt fyrir síðustu helgi, og
komið sér þar saman um, að skora
á Björn Jónsson að leggja niður
völd, þegar er alþingi yrði sett. En,
ef hann vildi ekki verða við þeirri
áskorun, mundu þeir vinna að því,
að samþykt yrði í þinginu vantrausts-
yfirlýsing gegn honum. Séra Jens
Pálsson mætti ennfremur á þessum
þingmannafundi, en gekk þegar af
honum, og kvaðst mundi fylgja
Birni Jónssyni eins og að undan-
förnu. Sig. Sigurðsson ráðanautur
hafði og verið kvaddur á fundinn,
en hann þurfti burtu úr bænum og
gat því ekki mætt.
Björn ráðherra hafði boðað á fund
á sunnudagskvöldið þá þingflokks-
menn sína, er hann náði til. Þar
skýrði Ari Jónsson frá samþykt þeirra
félaga, og bar fram áskorun þeirra,
en Björn svaraði engu góðu. Bene-
dikt Sveinsson átti þá talsverð orða-
skifti við Björn og fóru þau fram í
fullri alvöru á báðar hliðar. Björn
gerði svo miklar tilraunir til, að fá
þá til að taka aftur þessa áskorun,
og reyndi það bæði með blíðmæl-
um og heiftyrðum, en þeir sátu
fastir við sinn keiþ, og kváðust ó-
fáanlegir til þess. Lauk tundinum
við það, að Björn bað þá um frest
til umhugsunar áður en hann svar-
aði, og að þeir vildu gera það fyrir
sig, að halda þessari ráðagerð leyndri
þangað til alþingi kæmi saman.
Það er kunnugt fyrir löngu, að
nokkrir hinna sjálfstæðustu þing-
manna, er fylgdu Birni að málum
á síðasta þingi, voru nú orðnir hon-
um fráhverfir með öllu, og þegar
þeir bætast við hóp þeirra, sem nú
voru taldir, fer að verða þunnskip-
að lið Björns. Þó prýða nokkrir af
helztu liðléttingum þingsins sveit
hans ennþá.
Það fer að líkindum, að.ýmsum
getum er þegar farið að leiða um
það, hver hafi verið aðalorsökin til
þess, að ýmsir þeirra þingmanna,
er áður eru nefndir, sáu sér eigi
annað fært, en snúa baki við Birni,
og hefir Gjh. heyrt ýmislegt um
það, er ekki verður getið um að
svo stöddu.
Ekki lögleysur!
Björn Jónsson skrifaði ýmsum helztu
fylgismönnum sínum, að sögn, skömmu
áður en hann fór frá Höfn nú síðast,
og ávítti þá þar, mjög harðlega, fyrir
ýms ummæli þeirra, út af því, að hann
hefði ekki fengið hinum núverandi
konungkjörnu þingmönnum hrundið úr
scssi. Kvað hann það öllum heilvita
mönnum auðsætt, að þeim bæri að
sitja á næsta þingi, og enginn, ekki
einu sinni vafasamur, lagabókstafur
væri til, er gæti hamlað því. Enda
væri það gagnstætt öllu viti og gild-
andi lögum. Enginn skyldi fá sig til
að fremja lagabrot og lögleysur, og
hann ætlaði ekki að reyna að hanga
við völdin með því að fremja lögleys-
ur, þó það ef til vill gæti hjálpað í
svipinn!!
Ó ekk’ í.
Fróðlegt er að bera þetta saman
við prédikanir »Norðurlands« um
»böðla þjóðarviljans«, og hefir þar illa
verið eytt miklu rúmi að óþörfu í
sæluríkri von um, að geðjast vilja hús-
bóndans. En sennilega hefir ritstjóri
þess verið búinn að fá eitt af þess-
um bréfum frá Birni áður en hann bjó
út dagskrána fyrir þingmálafundinn
sinn, því ekki var þar eitt einasta orð
um að »böðlarnir« ættu ekki að mæta
á þessu þingi. Hefir hann verið furð-
anlega fljótur að átta sig, gamli mað-
urinn, eftir að hann fékk bréfið, og
ekki hikað við að rass-skella sannfær-
inguna, úr því Björn áleit það réttara.
(Eftir símfrétt.)
Barnslút. Steingrímur Matthíasson héraðs-
læknir og frú hans urðu fyrir þeirri sorg
20. þ. m. að missa yngsta son sinn, Ingva,
rúmlega tveggja ára gamlan, mjög efnileg-
an dreng.
Dýr húsgrunnur. Bæjarstjórn Akureyrar-
kaupstaðar ákvað á fundi 24. þ. m. að selja
lóðina á horninu við Torfunefslækinn ofan
við „Edinborg". Hlaut hana Þorvaldur Sig-
urðsson kaupmaður fyrir 4800 kr. Stærð
lóðarinnar er 1200 □ álnir.
Hafís hefir verið mikill úti fyrir Vest-
fjörðum. Um helgina var voru þar allir firð-
ir fullir af ís suður að Patreksfirði. En nú
hefir hann rekið frá aftur út í hafsauga.
Loksins hafðist hann þó — þingmað-
urinn okkar, Sigurður Hjörleifsson, hinn
fylgispaki, trúi skjaldsveinn Björns ráð-
herra — til þess að kveðja kjósendur
kjördæmisins á þingmálafund.
Hann var haldinn á mánudags-
kvöldið var í Templarahúsinu. Hófst
kl. 6 e. h. og stóð þangað til stundu
eftir miðnætti.
Og eftirminnanlegur mun hann
verða, sá fundur, þeim er hann
sóttu.
Enginn vafi á því, að hann er
hneyksli í þingmálafundasögu íslend-
inga.
Og gott sýnishorn er hann enn-
fremur af því, hvernig fylgismenn
Björns Jónssonar telja sæmilegt að
hegða sér þegar ræða skal alvarleg-
ustu áhugamál íslenzku þjóðarinnar á
opinberum kjósendafundum.
Þegar þingmaðurinn kemur ekki
þeim ályktunum í gegn, sem hann
hefir átt að fá samþyktar, þá er fund-
uriun þýðingarlaus fyrir hann sjálfan
og húsbóndann. Þá er ekki um ann-
að að velja en hegða sér eins og
götudrengur og reyna að fá sem
flesta til þess að elta sig í ósóman-
um.
Hóflegar umræður, rök og ástæður
var þýðingarlaust að fást við. Þegar
meiri hluti kjósenda vildi ekki syngja
Birni Jónssyni Iof og dýrð, þá hafði
þingmaðurinn ekkert að gera lengur
á fundinum. Þá stökk hann af hon-
um og kjósendur voru reknir út —
lögreulan fengin til þess — og Ijósin
slökt.
Fundargerðin, eins og gengið var
frá henni af fundarstjórum og skrif-
urum, er svohljóðandi:
Ár 1911, mánudaginn 23. janúar,
var þingmálafundur fyrir Akureyrar-
kaupstað settur í stóra sal Goodtempl-
arahússins, samkvæmt undangengnu
fundarboði 21. þ. m. í blaðinu Norð-
urlandi frá þingmanni bæjarins.
Fundarstjóri var kosinn bankastjóri
Bjarni Jónsson og til vara kaupm.
Otto Tulinius. Fundarstjóri setti fund-
inn og tilnefndi skrifara Jakob Karls-
son og Stefán Björnsson.
Þingmaðurinn lagði dagskrá fyrir
funcjjnn og voru málin fyrirtekin og
rædd sem hér segir:
l. Stjórnarskrármálið.
í máli þessu kom fram tillaga frá
ritstjóra Birni Jónssyni svohljóðandi:
»Fundurinn skorar á alþingi að
samþykkja breytingu á núgildandi
stjórnarskrá, í öllum höfuðatriðum,
að því leyti, sem nú getur átt við,
samhljóða frumvarpi því, sem
stjórnin lagði fyrir síðasta þing,
sérstaklega að því er snertir afnám
konungkjörinna þingmanna og rýmk-
un kosningarréttar, og kosningar til
efri deildar.«
Samþykt með 133 atkvæðum gegn
128 atkv.
Sundurliðuð tillaga í sama máli
kom fram frá þingmanni kjördæmis-
ins og voru eftirfarandi liðir hennar
ræddir og samþyktir þannig:
1. Fundurinn tjáir sig hlyntan fjölg-
un ráðherra, þó með því skil-
yrði að eftirlaun þeirra séu með
öllu afnumin, eða veitist aðeins
sem biðlaun til eins árs og ekki
hærra en 2000 kr. Lög um ráð-
herraeftirlaun vill fundurinn að
sett verði á þessu þingi.
Þessi liður samþyktur með miklum
meirihluta.
2. Hann vill að eftiriaun embættis-
manna megi afnema með sér-
stökum lögum.
Samþ. í einu hljóði.
3. Telur rétt að slíta megi sam-
bandi ríkis og kirkju með sér-
stökum lögum.
Samþykt með miklum meirihluta
atkvæða.
4. Vill að allir alþingismenn verði
þjóðkjörnir.
Viðaukatillaga frá skólam. Stefáni
Stefánssyni:
»og séu þingmenn eigi fleiri
en 36.«
Samþykt með miklum meiri hluta.
5. Alþýðuatkvæði er hann með-
mæltur og vill að ákvæði um
það, sérstaklega málskotsréttinn,
verði tekið upp í stjórnarskrána.
Samþykt með miklum meirihluta
atkvæða.
6. Ennfremur aðhyllist fundurinn
þá tillögu, að endurskoðendur
landsreikninganna verði framveg-
is ákveðnir 3 og séu kosnir með
hlutfallskosningu af sameinuðu
þingi.
Samþykt í einu hljóði.