Gjallarhorn - 03.02.1911, Page 1

Gjallarhorn.
Ritstjóri: Jón Stefánsson.
• •
, 5. I
+ # +-+-"
V, 5. T ' Akureyri 3. febrúar.
+ + + + # + ~+-V+-+-+-+-+-#-# •♦•■#• +■+ +-+ +-+-+-+-+-+-+^ +-+■-#-+-• + • ♦ • • + • •
-+ + + + +-+-+ +
Brunabótafélagið
tœ JMordisK Brandforsikring
tekur í brunaábyrgð hús, innbú, vörur o. s. frv.
Umboðsmaður: JÓN STEFÁNSSON, Akureyri.
Þingmálafundur
Hörgdæla.
Ar IQ11, þann 18. jan., hélt annar
þingmaður Eyfirðinga, Stefán Stefáns-
son, þingmálafund að Staðartungu í
Hörgárdal. Til fundarstjóra var kos-
inn dbrm. Guðmundur Guðmundsson
hreppsstjóri að Þúfnavöllum, en skrif-
arar Árni Jónsson oddviti í Lönguhlíð
og Eiður Guðmundsson búfræðingur á
Þúfnavöllum. — Þessi mál voru tek-
in til umrasðu:
1. Stjórnarskrárbreyting.
Eftir langar umræður um málið var
borin upp svohljóðandi tillaga:
»Fundurinn skorar á næsta alþingi,
að gera þær breytingar á stjórnar-
skránni, sem nauðsynlegar eru, og
telur hann þar til: a) að tryggja þjóð
og þingi skjót úrræði gegn hverskon-
ar gerræði stjórnarinnar. b) afnám kon-
ungkjörinna þingmanna. c) að kosning-
ar og kjörgengi til efri deildar tryggi
þjóðinni meiri staðfestu í málum henn-
ar, en ella má með einföldum kosn-
ingum. Fundurinn telur eina málstofu
á alþingi mjög varhugaverða; einnig
óskar hann, að sameinað alþing kjósi
3 endurskoðendur landsreikninganna,
með hlutfallskosningu.* Samþykt með
öllum atkv.
2. Eftirlaut) ráðherra.
Svo hljóðandi tillaga borin upp:
»Fundurinn skorar á alþingi að af-
nema eftirlaun ráðherra.« Samþykt
með öllum atkv.
3- Sambandsmálið.
Borin upp svo hljóðandi tillaga:
»Fundurinn lýsir óánægju yfir með-
ferð meirihlutans á sambandsmálinu á
síðasta alþingi og sfðan.« Samþykt
með öllum atkv.
4- Aðfluíningsbannið.
Eftir ítarlegar umræður var borin
fram svohljóðandi tillaga: »Fundurinn
lýsir óánægju sinni yfir aðgerðum síð-
asta alþingis í bannmálinu, þar eð
hann telur bannlögin ganga of nærri
persónulegu frelsi manna, og enn-
fremur vegna þess, að hann sér ekki
ráð til, að fylla j>að skarð í tekjur
landssjóðs, sem verður með missi
vínfangatollsins, án þess að íþyngja
þjóðinni með nýjum álögum.« Sam-
þykt með meiri hluta atkv.
5- Skattamál.
Eftir miklar umræður kom fram svo
hljóðandi tillaga: »Svo framarlega sem
bannlögin verði ekki numin úr gildi,
eða þeim frestað, tjáir fundurinn sig
meðmæltan hækkuðum tolli á þeim
tollstofnum, sem þegar eru lögboðnir,
að undanskildum sykri, en mótmælir
algerlega farmgjaldi eða taktúrutolli.
Að öðru leyti telur fundurinn sig
meðmæltan aðaltillögum skattanefnd-
arinnar.* Samþykt með öllum atkv.
gegn einu.
6. Vegamál.
Eftir umræður um málið var borin
upp svohljóðandi tillaga: »Fundurinn
skorar á þingið og landsstjórnina að
láta gera akfæran póstveginn um Þela-
mörk á næsta fjárhagstímabili, þar eð
akbrautin vestur frá Akureyri kemur
ekki að fullum notum að öðrum kosti,
en árlegt stórtjón fyrir nærliggjandi
sveitir, að bfða eftir framhaldi akveg-
arins. Ennfremur að veita fé til end-
urbóta á póstveginum fram Öxnadal.
Fundurinn skorar sérstaklega á þing-
menn kjördæmisins að beita sér fyrir
þessu máli,« Samþykt með öllum atkv.
7- Sfjórnarráðsíafanir.
Eftir allmiklar umræður var borin
upp svohljóðandi tillaga: »Fundurinn
skorar á næsta alþingi, að skipa þing-
nefnd, til að rannsaka aðgerðir stjórn-
arinnar í landsbankamálum,' Thore-
samninginn, lántökuna í útlöndum,
leigu silfurbergsnámanna, sem og alt
annað er að fjárstjórn stjórnarinnar
lýtur, er orkað hefir tvímælis.* Sam-
þykt með öllum atkv.
Viðaukatillaga: »Fundurinn krefst
fullrar uppreisnar fyrir hina ólöglega
afsettu gæzlustjóra.« Samþykt með
meiri hluta atkv. «
Fleiri mál voru ekki afgreidd frá
fundinum.
Fundargerðin lesin upp og samþykt.
Fundi slitið.
Guðm. Guðmundsson.
Arni Jónsson.
Eiður Ouðmundsson.
Sláðgjafirm og
„danska mamma11.
Höfn »/i '11.
»Politiken« flytur 5. þ. m. viðtal,
er blaðamaður þess átti við han^
sama dag og hann (ráðgj.) fór burtu
héðan. Vér setjum hér þýðingu á þeim
kafla, er snertir íslenzk stjórnmál:
Blaðamaðurinn (Kristján Dahl): Hvað
er sannleikur af fregnunum um skiln-
aðarmenn?
— Lftið eða ekkert. Að menn hér
eru á annari skoðun, er að kenna
samvizkulausum fregnberum í dönsku
blöðin.
— íslenzkum fregnberum?
— Já, íslendingum hér og heima.
Maður eins og cand. mag. Melsteð
hefir fengið rangar upplýsingar teknar
upp í »Berlingske Tidende«. Hann er
sár, af því fjárlagaveitingin til íslands-
sögu hans er nú loks afnumin.
— Er eftir skoðun yðar enn þá
meiri hluti á alþingi fyrir því, að
breyta sambandinu við Danmörku í
persónusamband?
— Þangað stefnum við. Eftir að
danska stjórnin hafði virt að vettugi
gerðir síðasta alþingis og ekki komið
fram með neinn miðlunargrundvöll, er
hægt væri að byggja á, hygg eg, að
bezt sé, að mál þetta hvílist fyrst um
sinn. Eg hygg ei, að komandi alþingi
geri neitt í þessu máli.
Að öðru leyti mundi samkomulag
takast, ef að Danir hliðruðu til f átt-
ina að persónusambandi. En, eins og
eg tók fram, er bezt, að mál þetta
hvílist fyrst um sinn.
Þvf næst sagði ráðgjafinn blaða-
manninum frá, að hann hefði 24 laga-
frumvörp með heimleiðis í pokahorn-
inu og að hann mundi koma hingað
aftur í maí eða júní, ef fjandmenn
sínir væru ekki búnir að steypa sér
áður.
Þjóðlagasafn
Bjarna Þorsteinssonar.
Höfn 9/i '11.
Um þjóðlagasafn sr. Bjarna ritar
Axel Olrik prófessor í norrænum
íræðum við Hafnarháskóla, alkunnur
vísindamaður, í tímarit sitt »Danske
Studier« 3. h. 1910.
Próf. Olrik finnur fyrst að niður-
röðun efnisins. Hún sé ruglingsleg og
sé ei hægt að sjá af henni, hvað útg.
telji íslenzk þjóðlög. Ennfremur sé útg.
óljóst, hvað þjóðlög séu. Fjöldi af lat-
neskum kirkjusöngslögum séu með í
safninu. Útg. álíti auðsjáanlega, að
þjóðlag sé íslenzkt, ef að handritið sé
íslenzkt. Þetta geti vel verið erlend
lög, sem afrituð séu til notkunar á
íslandi. Líkt sé því varið um þær
rúmar 50 bls., sem teknar eru eftir
sálmabókum; útg. gefi að eins þær
upplýsingar, að hann hafi ekki tekið
upp lög þau, sem væru í Jespersens
danska Grallara frá 1573, en tekið
önnur upp, sem hann ekki vissi hvað-
an væru. Hefði útg. því átt að pæla
í gegnum fléiri danskar og þýzkar
sálmabækur, áður en hann hefði tek-
ið þessi lög upp sem íslenzk þjóðlög.
Einkennilegast efnisval sé þó, er höf.
taki upp 10 af lögum þeim, er standa
í Laubs »Danske Folkeviser med gam-
le Melodier« (1. hefti 1899). Slíkt sé
nokkuð djarft, að setja íslenzka texta
við dönsk lög og taka þau upp í ís-
lenzkt þjóðlagasafn. Merkileg séu þau
orð útg., að handritið frá hans (útg.)
hendi hafi verið tilbúið 1904 um vor-
ið, einmitt um sama leyti, er höf. hafi
fengið styrk á fjárlögunum til lengri
utanfarar. Hafi höf. þá bætt litlu við.
Útg. hafi því lokið verki sínu á þeim
tíma, þegar vinnan að útgáfunni mundi
byrja hjá öðrum. Árangurinn sé því
þessi merkilega bók, og verði maður
að hverfa 100 ár aftur í tímann til
þess að finna maka hennar.
Með þessu sé þó ekki sagt, að
bókin hafi ekki talsvert gildi. Annar
helmingur hennar innihaldi safn sr.
Bjarna sjálfs og bjargi þeim lögum
frá gleymsku, og sé það mjög mikils
vert. .
*
Island erlendis.
Höfn 9/i '11.
Einar Jónsson myndhöggvari hefir
nýskeð fengið tilboð frá þýzkum kon-
unglegum hirðsala f Dresden um að
halda sýningu þar á öjlum listaverk-
um sínum. Er ekki ósennilegt, að sú
sýning fari fram að sumri komanda;
mundi sú sýning koma Einari að
miklu gagni.
Oda Nielsen skemti íslendingum á
sfðasta skemtifundi íslendingafélags.
Frúin las upp sögur og söng kvæði
og var launað með dynjandi lófa-
klappi.
Atlanzeyjafélag (Skrælingjafélag) hélt
fund seint í desembermánuði. Arne
Möller lýðháskólastjóri flutti þar fróð-
legt erindi um ísland. Að því erindi
loknu voru umræður og tók þátt í
þeim, m. a., Schack höfuðsmaður, er
krafðist þess at ráðgjafa, sem var við-
staddur, að hann segði frá, hvert væri
nú markmið hans og flokksmanna
hans. Ráðgjafinn svaraði með þvf að
hella sér út yfir danska blaðarnenn,
er aldrei gætu sagt rétt frá því, sem
gerðist á íslandi!
Bankastjöri Sighvatur Bjarnason jústizráð
kom hiugað með „Ingolf" um daginn, til
þess að lfta eftir útbúi íslandsbanka. Hann
fer heimleiðis aftur með „Vestu."
J. V. Havsteen etazráð fer til Reykjavíkur
nú með „Vestu" og dvelur þar nokkura
daga. Þaðan fer hann svo með „Botníu" til
útlanda og kemur ekki heim aftur fyr en í
apríl eða maí. Jóhann H. Havsteen stýrir
verzluninni á meðan.
miiyiiimnximnxixmmximniimixmnii:
Umslög
með áprentuðu nafni hvergi ódýrari
en í
prentsmiðju Odds Björnssonar.