Gjallarhorn - 09.02.1911, Side 1

GJALLARHORN.
Ritstjóri: JdN Stefánsson.
.................. •
Akureyri 9. febrúar. • 1911.
•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
v, 6. ;
Karlmanna-
fataefni
af nýjustu tízku
sfórf úrval °g lágf verð
og ótalmargt fleira nýkomið í
vefnaðai vöi uveizlun
Sudmanns Sfterfl.
Guömundur skáid Friðjónsson
kom hingað aftur með »Vestu« frá
Húsavík og ætlar á fyrirlestraferð um
Eyjafjörð. Hann hefir þegar haldið
fyrirlestra í Glæsibæjar- og Hrafna-
gilshreppum.
Bændur og búaliðar ættu að sækja
vel þau mót er hann leggur. Hann
hefir ætfð eitthvað það að segja sem
áheyrendur hafa gaman af að heyra
og oft eru erindi hans fróðleg. Og
mælskumaður er hann tvímælalaust —
svo mikill að ætti hann ættland með
einhverri nágrannaþjóðinni, mundi það
eitt honum nóg starf, ef hann kysi,
að ferðast um og halda fyrirlestra um
þau efni er honum væru hugkærust.
Ekki veit »Gjh.« hver umtalsefni hans
eru í þetta sinn, en þykir sennilegt
að þau séu bókmentalegs eðlis.
/
Sveitabær brennur.
Á Hallgilsstöðum í Fnjóskadal býr
ungur bóndi, Róbert Bárðdal að nafni,
og kona hans. Heimilisfólkið er, auk
þeirra, börn þeirra fjögur og tvö há
öldruð gamalmenni. Jörðina á Jósef
Jónsson, óðalsbóndi á Espihóli í Eyja-
firði og er Róbert leiguliði hans.
Á laugarjiagsmorguninn 28. f. m.
geysaði ofsaveður um FnjóíJkadal. Á
Hallgilsstöðum var sjúkt eitt barn
þeirra hjóna og hafði eldur verið
kveiktur upp, síðari hluta nætur, í
eldavél þar í baðstofunni, barnsins
vegna, af því kalt var inni. Skömmu
síðar heyrði bóndinn bresti f baðstofu-
þekjunni og fór hann á fætur til þess
að vita hverju þeir sætti. Var þá eld-
ur kominn um alla þekjuna svo eigi
var unt að slökkva og brann allur
bærinn á örstuttum tíma. Er haldið
að ofnpípan hafi sprungið og á þann
hátt kviknað í þekjunni. Menn af
næstu bæjum þustu þegar til hjálpar,
er þeir sáu eldinn, en ekki varð ráð-
ið við neitt vegna veðurofsa og litlu
bjargað úr brunanum.
Eigandi jarðarinnar, Jósef á Espi-
hóli, verður fyrir miklum skaða 'við
þenna bruna, en tilfinnanlegri verður
skaðinn Róbert bónda sem er fátækur
maður með mikla ómegð. Væri vel
gert að rétta honum hjálparhönd, því
hann er duglegur maður og kann að
fara með efni sín, en við slíkum ó-
höppum sem þessum, má ekki fátæk-
ur barnamaður.
Skipaferðir. Vesta (Godtfredsen) kom
austan um land frá útlöndum á sunnu-
daginn, 5 dögum á eftir áætlun. Fór
aftur á þriðjudaginn áleiðis til Reykja-
víkur. Meðtl farþega voru alþingis-
mennirnir Jóh. Jóhannesson bæjarfó-
geti, Jón Jónsson frá Hvanná, Pétur
á Gautlöndum, Stein|grfmur sýslumað-
ur á Húsavík, Stefán Stefánsson skóla-
meistari og Sigurður Hjörleifsson. Enn
fremur Sighv. Bjarnason bankastjóri,
Rögnvaldur Snorrason verzlunarstjóri
o. fl.
Sjálfstjórnarmál íranna.
Loksins er nokkur von til að írar
ætli að friðmælaat við Englendinga —
eftir þriggja alda þref. Nái nú stjórn
°g þing yfirtökum í lávarðadeilunni,
fyrir fylgi hinna írsku þingmanna, seg-
ir Redmond, forsprakki íra, að saman
muni draga með löndunum. »Það sem
írar krefjast«, segir Redmond, »er:
fullkomin heimastjórn í sérmálum, svo
°g jlögþ'ng sér, en að sæti þeirra í
Parlamenti alríkisins muni méga skipa
eftir sem áður írskum fuiltrúum; verð-
ur þá samband Ira og Breta í öllum
meginmálum alveg eins og samband
Skota og Breta. »Vér írar heimtum
ekki annað en fult sæti eða sjálfstæði
eins og allir hinir hlutar alríkisins —
eitthvað 28 — hafa og halda; meira
viljum vér ekki, minna þiggjum vér
ekki. Vér meinum stjórn með fullri
ábyrgð fyrir oss sjálfum. Hana höfum
vér aldrei fengið, og þangað til það
fæst erum vér engu nær, en að því
fengnu jafnast alt af sjálfu sér. Breyt-
ingu f alríkisráðinu viljum vér ekki,
né heldur meir en tiltöluleg yfirráð í
alríkisefnum.« Sambandsmálin telur
hann svo: her og floti, utanríkismál,
alríkisfjármál, alríkistollmál, konungs-
erfðið og krónumál og ánnað, sem er
sameiginlegt í eðli sínu. Alríkið má
og formlega hafa yfireftirlit með hinu
nýja löggjafarvaldi írlands, eins og
það hefir í Kanada, Ástralfu, Suður-
Afríku og öðrum alríkishlutum.
Þetta lítur afar-laglega út — á papp-
írnum. En þar býr fleira í þokunni,
og einkanlega tvent, 1. hið forna hat-
ur Ira og sundurlyndi sín á milli, og
2., að meiri hluti jarðeigna landsins
er ekki eign íra sjálfra, heldur Eng-
Iendinga. Er því hins meiri von, að
bæði sé eftir Njálsbrenna og Bríans-
bardagi af ófriðarsögu bræðra vorra
íranna.
M.J.
Jóhannes Jósefsson.
Höfn 23/i.
Hann dvelur nú í London. Sýnir
hann þar íslenzka glímu með löndum
sínum í Athambraleikhúsinu, Metro-
politanleikhúsinu og Enston. Hefir hann
einnig glfmt við útlendinga þar og
hafa allir legið fyrir honum. Hefir
hann lagt marga kappa að velli og
eru þeirra helztir Ono Dialretsu, heims-
mestari í Iiu-Iitsu, japönsku glímunni.
Annar kappi er nefndur Henry Irslinger
enskur; feldi Jóhannes hann á svip-
stundu. Japanann feldi Jóhannes tvis-
var sinnum á fimm mínútum.
Jóhannes kemur hingað til Hafnar
með vorinu og hefir látið þá ósk sína
í ljósi að fá þá að glíma við Bech-
Olsen. Er ekki ósennilegt, að Bech-
Olsen verði við þeirri ósk hans.
Bogi Th. Melsteð
°g
ráðherra íslands.
Höfn 12,i.
Eins og eg hefi áður skýrt frá,
sagði ráðherra Björn Jónsson tfðinda-
manni frá »Politiken« að meistari Bogi
Th. Melsted hefði fengið »rangar upp-
lýsingar* teknar upp í »Berlingske
Tidende« viðvíkjandi íslenzkum mál-
um og lét sér sæma að fara með
ýmsar dylgjur í garð Melsteds, útaf
styrkveitingunni til íslendingasögu hans.
Hrósaði ráðherra sér meðal annars af
því að hann hefði getað náð styrknurn
af Melsted á síðasta þingi með tilstyrk
flokks síns o. s. frv.
Þessi ummæli ráðherra hafa vakið
mikla eftirtekt meðal íslendinga f Höfn
og þykir hanri sýna bæði »taktleysi«
sitt og þjóðræknisskort, með því að
ráðast á þenna hátt á íslendinga í
dönskum blöðum.
Bogi Melsted svaraði aftur rétt á
eftir í »Politiken« stillilega en í fullri
alvöru. Skorar hann þar á ráðherra
að nefna til hverjar rangar upplýs-
ingar hann hafi gefið» Berlingske Ti-
dende«. Atinars verði ráðgjafa íslands
ekki trúáð. Er útlit fyrir að Björn
liggi undir í þessari viðureign þeirra
Melsteds.
Danir og ísienzk mái.
Höfn 23/i.
I ráði mun, að þráðlausu firðrita-
sambandi verði komið á milli Reykja-
.vfkur og Vestmannaeyja, eins og mönn-
um mun kunnugt. Ráðherrann hefir
þvf átt tal við Marconifélagið í Bryssel
og fengið það til að senda tilboð til
komandi alþingis. Danir hafa komist
á snoðir um þetta og þykir þeim þetta
mjög svo óviðkunnanlegt(I), að ganga
fram hjá þeim sjálfum!
Eitt félag hér, »Dansk Xrbejde,«
hefir því tekið sig til og ætlar að
senda áeggjan til alþingis og ráðherra
um að taka heldur tilboð, er þeir senda.
Vald. Poulsen, hinn þekti uppfundinga-
maður, ætlar að gera áætlanir yfir þetta
tilboð, er gert verður eftir aðferð Poul-
sens sjálfs.
Falsaðir 100 króna seðlar eru komn-
ir í umferð í Höfn, þeir eru gerðir
eftir seðlum Nationalbankans. Mega
íslendingar vara sig á þeirri seðlateg-
und fyrst um sinn.
Umslög
með áprentuðu nafni hvergi ódýrari
en í
prentsmiðju Odds Björnssonar.