Gjallarhorn - 02.03.1911, Page 1
GJALLARHORN.
Ritstjóri: Jón Stefánsson.
t • tftt •••••# ttt tt ttt t
V, 9. *
t t t 4 • • •
Stjórnmálaspillingin.
í ræðu þeirri, hinni snjöllu og rök-
studdu, er Jón í Múla alþingismaður
hélt í neðri deild á föstudaginn var,
þegar umræðurnar voru um vantraust
það er þjóðin hlyti nú að hafa á Birni
Jónssyni, drap hann á stjórnmálaspill-
ingu þá er nú væri orðin með þjóð-
inni og nefndi sem dæmi að »póli-
tískum labbakútum væri nú fyrirhug-
uð ráðherrastaðan*.
Þegar Jón talaði þessi orð hefir hann
sennilega haft í huga einhver af nöfn-
um þeim — eitt eða fleiri, sem sög-
urnar segja að ýmsir menn í Sjálf-
stæðisflokknum hafi látið sér koma til
hugar í sambandi við það er farið yrði
að velja ráðherraefni flokksins.
Og það væri heldur ekki undar-
legt.
Að vísu má ganga að því vísu að
talsvert sé ýkt til muna af sögunum
um það hver ráðherraefni hafi verið
nefnd til. Nokkrum þeirra hefir senni-
legast verið logið upp af einhverjum
meinfyndnum háðfuglum til þess að
draga dár að þeim manngreyum er
þeir hafa gert að ráðherraefnum.
Hvað finst mönnum um sfðustu sög-
una, þá að Björn Jórsson vilji óvægur
gera Sigurð Hjörleifsson að ráðherra?
Björn hefir auðvitað Iátið sér koma
ýmislegt til hugar, sem mörgum öðr-
um hefir þótt óhugsandi. En þetta.....
Orð Jóns í Múla eru í tíma töluð.
Hér er um alvöruþrungið mál að ræða.
Ráðherraembættið er veglegasta og
jafntramt ábyrgðarríkasta embætti ís-
lands. Þjóðin er í hræðilegum vanda
stödd ef illa tekst valið á þeim er
það skal skipa.
Dæmið er deginum ljósara!
Virðing þjóðarinnar er í veði sé
það embætti lítilsvirt. Og hætta leik-
ur á að það geti orðið lítilsvirt ef
maðurinn sem í því situr er ekki mik-
ilhæfur á marga vegu. Þar er þörf
margra góðra hæfileika.
Þess vegna verður hver flokkur, er
velja skal mann í það sæti, að skipa
það sínum bezta manni. Manni er fyrst
og fremst getur skipað það með full-
um skörungsskap út á við, kann að
hegða sér og koma fram í viðmóti
svo sem embættinu sómir og á- þann
hátt, að hann geti haldið virðingu
manna og unnið sér hana. Að auki
þarf hann að eiga stjórnarahæfileika,
réttsýni, óhlutdrægni o. s. frv. í sem
ríkustum mæli, í vitum sínum.
Og þess vegna ennfremur, má ekki
nefna sem ráðherraefni aðra en mik-
ilhæfustu menn hvers flokks. Virðingu
embættisins er háskaleg hætta búin
sé »labbakútunum« nokkuð við það
dreyft. Nöfn þeirra mega ekki koma
nærri þvf. Það hefði sömu áhrif og
þegar ösku er kastað á nýfallna mjöll.
Labbakútana, sem engu ráða, ekki
• • • • • • • • «-• •-• • • • • • • • •
Akureyri
einusinni í stjórnmálaflokkunum, sern
ekkert gera þar annað en elta odd-
vita flokkanna, sem kaghýða sannfær-
ing sína hvenær sem vera skal, eða
sem enga sannfæring hafa í öðru en
brauðbitapólitík — þá má ekki nefna
í sambandi við ráðherraembætti ís-
lands hvað sem liggur við, hvorki í
háði né alvöru (þvi síður).
Hvernig ættu slíkir menn að geta
stjórnað heilli þjóð, þó smávaxin sé ?
Hvernig ættu þeir að geta felt sjálf-
stæða rökrétta úrskurði, sem aldrei
geta áttað sig á hverju þeir skuli
fylgja, öðruvísi en í sífeldri mótsögn
við sjálfa sig og hvíldarlausum hringl-
anda ? Eða þeir sem hafa ekki þrek til að
halda fram hugsun sinni óbrjálaðri,
þó þeir kunni að látast hafa hana ein-
hvérja — mundi ekki alt snúast öf-
ugt í höndum þeirra fyrir áblástri
gráðugra flokksmanna þeirra?
— Það er sagt, að hver einstakl-
ingur sé á fallandi fæti tnanngildis og
dáða, ef svo illa er komið fyrir hon-
um, að hann hefir glatað virðingunni
fyrir sjálfum sér.
Hið sama gildir um þjóðir í heild
sinni — safn einstaklinganna.
Með því að sýna ráðherraembætti
íslands virðingu, sýnir íslenzki þjóðin
sjálfri sér virðingu.
Hún verður því sjálfs sín vegna að
halda því í sem mestum heiðri og
reyna af alefli að bægja frá því öllu,
er kastað getur skugga á það.
Og um fram alt að velja sem vand-
legast manninn, sem í því skal sitja.
Um stjórnmálaspillinguna yfirleitt,
sem nú geysar yfir landið, þyrfti að
rita rækilega hið allra fyrsta. En hér
er ekki tækifæri til þess í þetta sinn.
Landsdómurinrj.
Samkvæmt lögunum um skipun lands-
dóms frá 1905 tóru fram kosningar í
hann um vorið 1906. A alþingí 1907
var svo »rutt úr dóminum*. Ruddu
Heimastjórnarmenn 14 og Þjóðræðis-
menn 10 dómendum. — í sameinuðu
þingi 10. júlf voru svo dregnir út með
hlutkesti 24 menn er skipa skulu
landsdóminn og urðu það þessir:
Árni Kristjánsson bóndi í Lóni.
Gísli ísleifsson sýslum. Blönduós.
Bjarni Bjarnason bóndi á Geitabergi.
Tómas Sigurðsson hreppst. á Barkarst.
Hjörtur Snorrason skólast. Hvanneyri.
Eyjólfur Guðmundsson sýslun.m. Hvammi
á Landi.
Halldór Jónsson verksm.eig. Álafossi
Kristján Jörundsson hreppstj. á Þverá.
Ólafur Magnússon pr. Arnarbæli
Ólafur Ólafsson próf. Hjarðarholti.
Benóní Jónasson hreppsn.oddv. Laxárdal.
Jón Bergsson bóndi á Egilsstöðum.
Jón Sveinbjarnarson hreppst. Bíldsfelli.
Sigfús Halldórsson hr. n.o Sandbrekku.
Ágúst Helgason bóndi í Birtingaholti.
2. marz.
Magnús Jónsson sýslum. Vestmannaeyjum.
Guðm. Hannesson héraðslæknir Rvík.
Janus Jónsson próf. Holti.
Ólafur Erlendsson hr. n. ov. Jaðri.
Kristinn Guðlaugsson bóndi á Núpi.
Hallgr. Hallgrímsson hr.st. Rifkelsstöðum.
Magnús Helgason kennari í Hafnarfirði.
Pétur Pétursson sýslun.m. Gunnsteinsst.
Páll Bergsson kaupm. Ólafsfirði.
Þá eru aðrir 24 vara-dómendur.
Ekki er »Gjh.« kunnugt um að dánir
séu af aðaldómendunum aðrir en Sig-
fús Halldórsson sýslunefndarmaður ,á
Sandbrekku og kemur í hans stað
Guðmundur Davíðsson bóndi á Hraun-
um. Þessir eru varadómendur:
Gunnar Ólafsson verzlunarstj. Vík
Grímur Thorarensen bóndi í Kirkjubæ.
Eggert Benediktss. bóndi í Laugardælum.
Gunnl. Þorsteinsson bóndi á Kiðabergi.
Vigfús Guðmundsson bóndi í Haga.
Ásgeir Bjarnason bóndi á Knararnesi.
Guðmundur Ólafsson bóndi á Lundum.
Snæbjörn Kristjánsson bóndi i Hergilsey.
Þorvaldur Jakobsson pr. í Sauðlauksdal.
Bjarni Símonarson próf. Brjánslæk.
Kristján Gíslason bóndi á Prestbakka.
Hálfdán Guðjónsson prestur á Breiðabólst.
Rögnv. Björnsson bóndi í Réttarholti.
Guðm. Davíðsson bóndi á Hraunum.
Björn Jónsson pr. Miklabæ.
Sigurður Jónsson bóndi í Yztafelli.
Jónas Sigurðsson sýslun.m. Húsavík.
Sölvi Vigfússon bóndi á Arnheiðarstöðum.
Axel V. Tulinius sýslum. Eskifirði.
Sighvatur Bjarnason bankast. Reykjavík.
Ásgeir Sigurðsson kaupm. Reykjavík.
Þorleifur Jónsson póstafgreiðslum' Rvík.
D. Sch. Torsteinsson héraðsl. ísafirði.
Jón Norðmann kaupifi. Akureyri.
Varadómendur munu allir vera lifandi
nema Jón Norðmann er andaðist x. júní
1908.
Nú er svo langt liðið að margir
hata gleymt hverjir skipa landsdóminn
og hyggur því »Gjh.« að lesendur
sínir hafi gaman af að sjá það hér.
Hvenær . munu nú dómarar þessir
fá færi á að setjast á rökstóla og
sýna þar skarpleik sinn og lagavit?
Jóhann Sigurjónsson
skáld
er afkastauiikill við skáldskap í bundnu
máli um þessar mundir og flytja nú
tímaritin eftir hann hvert kvæðið á
fætur öðru. Nú hefir hann einnig lokið
við leikrit sitt »Fjalla Eyvindur« og
verður gaman að sjá hvað dönsk blöð
og listdómendur segja um það, þegar
það verður sýnt í Þjóðleikhúsinu í
Höfn, en víst er um það, að miklar
vonir gera menn sér um það. Alþingi
ætti nú að veita Jóhanni styrk, fyrst
um sinn, meðan hann er að koma
fyrir sig fótum í heimi skáldskapar
og bókmenta.
Hér flytur »Gjh.« tvö smákvæði eftir
Jóhann og eru þau prentuð í síðasta
hefti »Eimreiðarinnar«.
Haustvísur.
Hvíslar mér hlynur
hár í skogi
sögu sviplegri:
Óx mér við hlið
ei fyrir löngu
i}urkr\i blaðmjúkiír.
Drakk hann að morgni
munngát nœtur
geisla um hádag heiðan,
hugði hann sól
og sumarástir
vara æfi alla.
Kom hin haustkalda
hélugrima,
skalf þá veikstilka vinur:
„Svikið hefir mig
Sól í trygðum,
nú mun eg bana biða.“
Brosti eg
að hans barnslyndi,
mundi’ eg eigin æsku;
falla munu blöð þín
bleik til jarðar,
en víst mun stofn þinn standa.
Leið nótt
lýsti nýr dagur,
huldi héla rjóður;
en vininn minn
veikstilka
sá eg aldrei aftur.
Drúpir dimmviður
dökku höfði,
dagur er dauða nær;
hrynja laufatár
litarvana,
köldum af kvistsaugum.
Sonnetta.
Vorið er liðið, ilmur ungra daga
orðinn að þungum, sterkum sumarhita,
æskan er horfin, engir draumar lita
ókomna timans gráa sinuhaga.
Við erum fœddir úti á eyðiskaga,
eilifðarsjórinn hefir dimma vita,
fánýtar skeljar fyrir blóð og svita
fengum við keyptar, það er mannsins
saga.
Pó hefi eg aldrei elskað daginn heitar,
—eilifðarnafnið stafarbarnsins tunga—
fátæka líf! að þinum knjám eg krýp,
áþekkur skuggablómi, er tjóssins leitar
— leggurinn veldur naumast eigin
þunga —
fórnandi höndum þína geisla eg grip.
•.Súlan"
fekk fljóta og góða ferð til Reykjavíkur
og er Iögð þaðan út aftur á þorskveiðar.
Síldarafll
hefir verið dágóður hér á Pollinum und-
anfarna daga.
• ••••••••♦•••#••••«
Stafrofskver
séra Jónasar
(með 50 myndum),
er bezt allra stafrofskvera.
Fæst hjá öllum bóksölum.
Verð í bandi 50 aurar.