Gjallarhorn - 09.03.1911, Side 1

Gjallarhorn.
Ritstjóri: Jón Stefánsson.

Akureyri 9. marz.
1911.
- #•#••• #-#-#-♦#-#-♦-#-
Björn Jónsson
beiðist lausnar.
Vantraustsyfirlýsingin til Björns Jóns-
sonar var samþykt í neðri deild á
laugardagsnóttina, aðfaranótt 25. febr.
Hann sendi lausnarbeiðni til kon-
ungs þegar á laugardagsmorguninn í
símskeyti.
Og ekki stóð á svarinu. Það kom
sama daginn. Og drottinn lét þjón
sinn í friði fara. Þó mælti hann svo
fyrir að Björn yrði við embætti þang-
að til nýr ráðherra yrði »útnetndur.«
B. J. lét »ísafold« sína flytja þessi
málalok á laugardaginn 25. febr., á-
samt kjarnyrtri lýsingu á flokksmönn-
um sínum, þeim, er lyftu honum í
valdasessinn í hitt eð fyrra, lofuðu
sólinni að skína þar á hann í tvö ár
og spörkuðu svo í hann. Hann nefnir
þá »valdafíkinhálaunagráðug smámenni«
og er honum manna bezt trúandi til
þess að fara nærri um það og orða
lýsinguna rétt, gamla manninum!
Ög þá var nú næst að koma sér
saman um ráðherraefni. Flokksfundir
voru haldnir dag eftir dag. Fyrst leit
svo út sem Björn Jónsson og flokks-
menn hans, »þeir þrettán*, mundu
ráða mestu um ráðherravalið og fóru
oft fram »prótkosningar« hjá þeim
með það fyrir augum. Oftast hafði
Björn Kristjánsson haft mest fylgi í
flokknum.
En líkurnar fyrir því að þeir félagar
gætu ráðið nokkru um ráðherravalið
minkuðu dag frá degi.
Síðast var það sagt að B. J. hefði
hugkvæmst að freista þess að fá einn
af dyggustu skósveinum sínum, nefnd-
an til sem ráðherraefni. Ætti sá að
vera leppur og ekki annað og B. J.
síðan að stjórna öllu einn, eins og að
undanförnu, ábyrgðarlaus í skjóli lepps-
ins.
En svo hafði sú ráðagerð þótt fjarri
öllu viti, að ekkert fylgi fékk hún, að
sögn, hjá þeim félögum og var þar
með úr sögunni.
Eftir símfréttura.
Glerá.
Ár eftir ár flæðir Glerá af og til
úr úr farvegi sínum, og kvíslir úr henni
renna suður á Oddeyri, dreifast svo
þar yfir nærfelt alla »Eyrina« og valda
stórskemdum á eignum manna, og
miklum óþægindum fyrir íbúa þessa
bæjarhluta.
Á Oddeyri er búsettur meir en helm-
ingur allra íbúa Akureyrarkaupstaðar,
og er því þaðan greitt, í bæjarsjóð,
all-rffleg fjárupphæð, svo ætla mætti
að reynt væri, 'að hlynna dálftið að
þeim bæjarhlutanum ekki síður en öðr-
um. Sér ekki bæjarstjórnin sér fært
ð ráða bót á þessu, eð': hefir hún
amáske gleymt því?
Oddeyringur.
Ráðherravalið.
Þegar búið var að velta Birni gamla
úr embætti, — eða þó í rauninni nokkru
áður — klofnaði »Sjálfstæðis(!!)flokk-
urinn« eins og »Gjh.« hefir áður skýrt
frá.
Samkvæmt öllum réttum þingræðis-
reglum átti Skúli Thoroddsen að verða
ráðherra 1909, en ekki Björn Jónsson.
En Björn var þá margfalt harðsnúnari
við að bera sig eftir björginni, hafði
haft allar klær úti, til þess, en Skúli
aftur varla hreyft sig eftir bitanum.
Flestir munu þvf hafa litið svo á
að nú væri alveg sjálfsagt að allur
flokkurinn sameinaði sig um Sk. Th.
sem ráðherraefni. Og það því fremur
er Kristján Jónsson kvað enn sem fyr
sitja fast við sinn keip að þverneita
allri ráðherra-mensku.
En það varð þó ekki. B. J. og fylgd-
armenn hans gerðu, að sögn, það sem
þeir gátu, til þess að bægja Sk. Th.
frá ráðherrasessinum og verður víst
varla sagt að þeir hafi þar haft »á-
hugamál* flokks síns fyrir augum, það
að »berjast gegn því að Heimastjórn-
armenn smelli millilandanefndarfrum-
varpinu frá 1908 á þjóðina«, eins og
margir þeirra eru að geispa um enn
þá.
Mun ekki persónulegt hnotabit hafa
ráðið þar meiru?
Á mánudaginn 2ý- febr. mætti B.
J. ekki á alþingi. Og ekki sagði hann
þinginu frá Iausnarbeiðni sinni eða
svari konungs fyr en á miðvikudag-
inn.
Sfmskeyti frá konungi kom til þriggja
þingmanna 2 7- febr:, þeirra H. Haf-
stein, Kr. Jónssonar og Skúla Thorodd-
sen, um það, hvort þeir álitu ekki
einhvern mann, innan þings eða utan,
geta safnað að sér fylgi meiri hluta
þingsins, er vildi svo taka að sér ráð-
herraembættið.
Ekki er kunnugt hverju þeir hafa
svarað, hver um sig, en þó líkur til
að eitthvað hafi það verið óákveðið,
því 1. marz kom enn símskeyti frá
konungi og var það til forseta sam-
einaðs þings. Kveðst konungur þá
fara til Svíþjóðar og ekki koma heim
fyr en II. marz. Á meðan dragist það
að skipa ráðherra, en vonar að þing-
ið starfi sem duglegast á meðan og
verði þá búið að koma sér saman um
ráðherraefni.
En samkomulagið gengur hægt og
stirðlega enn þá, eftir því sem síðast
fréttist, þegar þetta er skrifað.
Ein sagan segir að einu sinni hafi
allir »meirihlutamenn« verið búnir að
koma sér saman um séra Sigurð Ste-
fánsson í Vigur, sem ráðherraefni, en
þá hafi hann þverneitað og sagt: »A1-
drei mun eg það ráð upp taka að fara
að leika fífl á gamals aldri.« »Gjh.«
selur söguna ekki dýrara en það keypti.
í gær (sunnud. 5. marz) hafði verið
Brunabótafélagið
B2T J^ordisK Brandforsikring ■*«
tekur í brunaábyrgð hús, innbú, vörur o. s. frv.
Umboðsmaður: JÓN STEFÁNSSON, Akureyri.
prófkosning hjá »minnihlutanum í meiri-
hlutanum« (o: vantraustyfirlýsingar-
mönnum). Hlaut Sk. Th. þá 6 atkvæði
og Kr. Jónsson 2, en 3 atkvæðaseðl-
um var skilað auðum. — B. J. og
hans menn höfðu þá einnig látið í
ljósi að þeir mundu ekkert skifta sér
af hver yrði ráðherra.
Mestar líkur þykja þvf nú til að
það verði annað hvort Kr. Jónsson eða
Skúli Thoroddsen er verði ráðherra.
Þó Kr. J. neiti enn vegsemdinni.
Nokkrir spá því að konungur muni
skipa einhvern utan alþingis. Telja þá
líklegasta Kl. Jónsson landritara, eða
ef til vill Halldór Daníelsson yfirdóm-
ara.
Eftir símfréttum.
Taft forseti Bandaríkjanna.
Hann er talinn fortakslaust með
beztu stjórnvitringum heimsins. Hann
og ýmsir helztu ménn í stjórnarráði
hans fylgja flokki Unítara, og þykir
enn sannast það, sem sagt hefir verið,
að þeir séu »bezt siðaðir allra krist-
inna flokka í heiminum.* Taft og vin-
ir hans, þar á meðal Roosevelt, hafa
þegar stórum eflt og magnað fyrir-
komulag Friðarþingsins í Haga. Mr.
Forster, forseti fulltrúaþingsins (House
of Representatives), sagði nýlega svo:
Það er von mín, að þegar 5 ár
eru liðin verðum vér búnir að festa
sáttmáia við England, Frakkland og
Japan, að vér og þær þjóðir skjótum
öllum ágreiningsmálum til þingsins í
Haga (Haag).«
En eitt mál virðist Taft og stjórn
hans ekki sjá nokkurt ráð við til bóta,
það er strfðið milli auðs og örbyrgð-
ar. Sá hnútur verður einungis leystur
með einu móti, segja þeir, og þó
smámsaman, en það er með því, »að
breyta samkeppni í samvinnu.«
Að hefja fjöldann til jafnari sið-
menningar er verkefni nýtt 1' sögunni,
að heita má, og á því ótrúlega langt
eftir í landi, enda er »öll grindin í
bygging þjóðskipulagsins ramskökk og
sumstaðar fúin.«
Einn stjórnvitringur jafnaðarrnanna,
Jaurré, er talinn er einhver mesti
mælskumaður í heimi, sagði nýlega
(á friðarfundi, sem haldinn var f Al-
bertshöllinni f Lundúnnm):
»Vér þurfum nýjan sköpunaranda í
siðmenning vora, alt er skakt og skælt
og »frelsi« á móti frelsi, stétt á móti
stétt, »réttindi« gegn réttvísi . . .
Vér þurfum nýjan kristindóm, nýjan
anda í alla kenslu, nýjan anda í alla
samkeppni — eg ætlaði að segja:
samtök og samvinnu. Ekkert ríki, eng-
in stjórn má gleyma fjöldanum vegna
hinna fáu (útvöldu)« . . . »Þjóðirnar
eru að verða eitt, ein óslitin heild;
enginn má því lifa eingöngu sjálfum
sér — ekki heldur neitt félag, og ekki
heldur nein þjóð. Það er allsherjarlög-
mál, sem nú fyrst er að verða ótví-
rætt.« M. J.
Niels Finsen.
50 ára afmæli hans.
í desember mánuði s. 1. voru 50
ár liðin frá fæðmgardegi þessa mikil-
mennis.
Danir minnast þess merkisdags mjög
samúðarlega og á margvíslegan hátt,
að makleikum. Finsen voru reist minn-
ismerki, og áður reistir minnisvarðar
blómum skrýddir, sýndar lifandi mynd-
ir af honum og ljóslækningastofu hann.
Blöðin fluttu flestöll ritgerðir um hann
°g uppfyndingar hans og sögðu smá-
sögur af honum frá uppvaxtarárunum.
Ennfremur ritaði Ðr. W. Thulstrup
dálitla bók um hann, einkar hugnæma,
er þar sérstaklega lýst uppfyndingum
Finsens svo og lundarfari og lífsskoð-
unum hans. Allir þeir er kynnast vilja
Finsen, ættu að lesa þá bók.
»Súlan.«
Tveir menn drukna.
Á laugardaginn var hrepti »Súlan«
ofveður í Eyrarbakkaflóa, með miklum
sjógangi. Gekk sjórinn yfir skipið hvað
eftir annað og tók út tvo af hásetun-
um. Var ómögulegt að bjarga þeim,
og druknuðu þeir báðir. Reir hétu
Sigurpáll Sigurðsson frá Selá og Krist-
ján Friðriksson frá Svínárnesi, menn
á bezta aldri og mannvænlegir. Auk
þess braut ýmislegt á þilfari skipsins
og skemdist, og er nú verið að gera
við það í Reykjavík.
(Símfrétt.)
Snæbiörn Kristiánsson
hreppstjóri í Hergilsey, sá er botnvörp-
ungurinn rændi, er orðinn dannebrogs-
maður.
Pétur Jónsson
söngvari fer til Ameríku nú með vor-
inu, snöggva ferð, ásamt dönskum söng-
mönnum er fara þangað í söngleiðangur.
Húsaleigusamningar
fást í
bókaverzlun
Odds Björnssonar.