Gjallarhorn - 13.04.1911, Page 2

50 OJALLARHORN. V
• • • •
Með s/s „Ingolf" hefir verzlun undirritaðra fengið miklar birgðir af allri
nauðsynjavöru
ennfremur afarfjölbreytt úrval af allskonar
vefnaðarvöru.
Alt selt með vanalega góðu verði.
Si Sigurðsson &
Einar Gunnarsson.

-#-#-# # # ## •
Nafnasmíði.
Það er nú víða orðið að tízku að
gefa ný nöfn, sem engir hafa áður
borið. En þótt það stundum hepnist,
svo ekki veki hneyksli, verður hitt
oftlega ofan á, að nafnið verður orð-
skrípi. Og sé nafnið gefið við skfrn-
ina, má barnið engu valda um það,
heldur hafa sitt ljóta nafn eins og
hundsbit — nema það síðar fái sér
viðurnefni; ef það þá tekst betur.
En alþýða manna stendur þar oftast
illa að vígi, og ætti varlega að fylgja
einræði sínu með nafnasmíði. Gæti eg
til fært ýms dæmi þess, að eg var
látinn skfra börn því nafni, sem mér
þótti vera skrípanafn, en nenti þó
ekki að fást um það, úr því athöfnin
var byrjuð. Þannig skfrði eg eitt barn
Orámann, annað Rðsintá, þriðja Ouð-
þór, o. s. frv. Barni mætti eg á ferða-
lagi, sem hét Á(\) — ekkert nema Á!
Samsettu nöfnin fara yfirleitt illa,
stundum hræmuglega illa, og af þeim
er mesti urmull til, einkum hér norð-
an lands. Eins fer oftast hjákátlega
að nefna stúlkubörn karlmannaheitum,
þótt kvennending sé bætt við, svo
sem: Bjarney, Eiríka, Jóna, Rristensa,
Porsiensa. AVestfjörðum eru eða hafa
verið ýms vandræðanöfn, eins og
Rósinkar, Elísabetf!), Dósódeus o. fi.
í nafnaregistri hinu alkunna, sem á
prenti er til, finnast t. d. hin argvít-
ugustu kvennanöfn: Qlersvunta og Al-
mannagjá (!) En það má æra óstöð-
ugan að telja upp ónefnin. Hin nýja
tízka, að taka upp ættarnöfn, t. d. upp
á -dal eða -fjörð, fer nokkuru betur,
en þó eru þau endingarlaus, eða rétt-
ara að segja enda á dönsku. Viður-
nefnin Ramban, Svörfuður o. þessh.
fara bezt, en ekki er þar af miklum
forða að taka, enda er sá gallinn á,
að fáir skilja meiningu þeirra viður-
nefna. Úr latínu hafa myndast hjá oss
nokkur nöfn, eða nokkur heiti hlotið
latneskan búning, eins og Vídalín (úr
Víðidal), Thorlacius (af Þorlákur), eða
eftir dönsku, eins og Melsteð og Fjœld-
steð. Alt til þessa hafa ættarnöfn (ná-
lega öll dönsk) lítið gengi haft hér á
landi, og hætt, þegar niðjar þeirra,
sem báru, annaðhvort urðu múgamenn
ellegar erfingjarnir sjálfir lögðu nöfnin
niður. En frá eldri tímum eru til
nokkur »klassisk« nöfn, sum latnesk
en sum grísk — og hin grísku þó
fleiri, svo sem Filippus, Filippia (rétt
myndað), Sofía, Raritas, en latnesk:
Júlíus, Júlía, Emíl og Emilía. Úr grísk-
unni lægi ekki illa við að veljaAnörg
álitleg nöfn, en mundu þykja æði-
gortaraleg, ef þau væri skýrð upp
og fslenzkuð. Sofía yrði Speki, Filipp-
us héti Hestumkcer eða Hestvinur, Kar-
ítas Ásta eða Ástmær, Eirene Frið-
semd (sbr. Friðkolla f sögunum), Poly-
krates Margramaki eða Margvaldur,
Aristodemos Fólkvaldur, o. s. frv. —
Grikkir sýndu smekk sinn og snild í
nafnamyndun eins og f öðrum hug-
smfðum, og nokkuð í sömu stefnu
hafa forn-gotnesk nöfn verið mynduð,
þótt menn þýði þau óglögt nú. En
lang-venjulegast kendu gautskar og
norrænar þjóðir nöfn niðja sinna við
goð og goðmögn, svo og dýr og
steina. Þarf ekki annað en fletta upp
landnámu vorri og öðrum fornsögum
til að sjá það. En þótt viðurnefni
fornmanna falli oss nú misjafnlega í
eyrum, voru menn lausir við skrfpa-
nöfn, létu eitt nafn nægja, og höfðu
nálega aldrei samsett nöfn. Af biblíu-
nöfnum eigum vér fjölda. Eitthvert
hið elzta, er eg man, frá n. öld, er
Jón biskup helgi; mun hann fyrstur
hafa verið skírður eftir Jóni skírara
af íslendingum. Eftir honum má geta
til að Loftur prestur Sæmundsson
hins fróða hafi gefið syni sínum Jóns-
nafnið; var þar forn vinátta á milli,
og líkindi eru til, að Jón biskup hafi
tekið Loft til náms f uppvexti hans.
Biblfunöfnin hafa haldið sér vel hér á
landi, svo fæst þeirra hafa aflagast til
muna. Jón (Jóann) ekki orðið Hans
eða Jens, því þau nöfn eru dönsk, svo
menn hafa ekki vitað uppruna þeirra.
James og Jack (úr Jakob) þekkja menn
og ekki hér.
Matth. Jochumsson.
SKRÁ
yfir erindi til alþingis 1911.
1. Einar Jónsson málari í Rvík sækir um
iooo kr. styrk til þess að geta fengið
meiri tilsögn í málaralist.
2. Jóhannes S. Kjarval sækir um 2000
kr., til þess að auka mentun sína i
málaralist.
3. Magnús Guðlaugsson á Bjarnastöðum
óskar að þingið vildi líta í náð til sín
um sómasamlegan árlegan styrk, svo
hann geti haldið áfram lækningum.
4. Ólafur prestur Ólafsson í Hjarðarholti
sækir um 2000 kr. árlegan styrk, til
þess að halda áframhaldsskóla fyrir
fermd ungmenni.
5. Ólafur Jónsson sækir um 6000 kr. lán
til þess að setja á stofn í Rvík mynda-
mótunarstofu og starfrækja hana.
6. Ingvar Eymundsson ísdal trésmiður
sækir um 6000 kr. lán, til þess að
endurreisa verksmiðju sína.
7. Benedikt Björnsson biður um 600 kr.
styrk, til þess að semja kenslubék f
þjóðfélagsfræði.
8. Sigtryggur Jónsson biður um 800 kr.
styrk hvort árið á næsta fjárhagstíma-
bili handa syni sínum, til þess að
stunda nám í Mittweida í Þýzkalandi.
Umsókn frá forstöðunefnd kvennaskól-
ans á Blönduósi, um að skóla þessum
verði veittur ríflegri styrkur en að
undanförnu, ásamt skýrslu um ástand
skólans.
10. Hofshreppsmenn í Öræfum, 101 að tölu,
karlar og konur, sækja um að síra Jóni
N. Jóhannessyni sé veitt 500 kr. árleg
þóknun fyrir að hafa á hendi og halda
uppi lækningum þar í hreppi.
11. Beiðni um 600 kr. styrk fráÓlaStein-
back Stefánssyni til tannlækninga.
12. Þakkarávarp til Alþingis frá Torfa
Bjarnasyni í Ólafsdal, ásamt tilmælum
um ellistyrk.
13. Stjórnarnefnd hinnar »Norðlénzku bind-
indissameiningar* biður um 600 kr.
styrk til bindindisútbreiðslu.
14. Sigurður Einarsson dýralæknir biður
um 3-400 kr. launahækkun til að kenna
einföldustu atriði dýralækninga.
15. Sláturfélag Austurlands sækir um 10000
kr. styrk til þess að koma upp slátur-
húsi í Reyðarfirði.
16. Símon Dalaskáld mælist til þess, að
alþingi veiti sér landssjóðsstyrk í við-
urkenningarskyni fyrir ritverk sín.
17. Benedikt Þorkelsson biður um ellistyrk.
18. íþróttafélagið »Grettir á Akureyri biður
nm 500 kr. styrk á ári næsta fjárhags-
tímabil til þess að efla íþróttir.
19. Hannes alþm. Þorsteinsson sækir um
2500 kr. árlegan styrk til þess að semja
æfisögur lærðra manna íslenzkra á
síðari öldum.
20. Gísli Guðmundsson biður um 100 k
ellistyrk hvort árið á næsta fjárhags
timabili.
21. Skýrslu um húsmæðraskólann á Akui
eyri, skólaárið 1909—10 og 1910—1:
sendir Jónína Sigurðardóttir, forstöði
kona skólans, ásamt beiðni um 200
kr. styrk á næsta fjárhagstímabili t
þess að halda áfram skólanum.
22. Matthías skáld Jochumsson sækir ui
hækkun eftirlauna.
23. Síra Jónas Jónasson, kennari við gagr
fræðaskólann á Akureyri, sækir um 40
kr. persónulega launaviðbót.
24. Ungmennafélag Gagnfræðaskólans
Akureyri, sækir um 400 kr. styrk t
þess að koma upp leikvelli.
25. Metúsalem Stefánsson skólastjóri sæk
fyrir hönd íbúa Hróarstungulæknishéi
aðs um 300 kr. styrk, til þess að kom
upp læknisbústað í héraðinu.
26. Málaleitun frá Davíð Stefánssyni
Fornahvammi til þm. Mýramanna ui
styrkhækkun.
27. Beiðni úr Breiðdalshreppi um 300 k
styrk til vegagerðar.
28. Beiðni úr Eiðahreppi um 2000 k
styrk til vegagerðar.
29. Erindi frá Borgfirðingum eystra u
símalagning um Áshöfn að Bakkager
í Borgarfirði.
30. Áskorun til alþingis frá 30 kjósendu
í Mýrasýslu, um að hinn fyrirhuga
sími til Stykkishólms verði lagður fi
Borgarnesi.
Kartöflur
afargóðar og ódýrar, nýkomnar í
EDINBORG.
Nýkomið
með s|s „INGOLP':
VINDLAR margar teg. mjög góðir og ódýrir
MUNNTÓBAK (Augustinus).
REYKTÓBAK.
RJÓL og
CIGARETTUR.
Eggei t Einarsson.
Munið eftir að hinar heimsfrægu prjónavélar frá
Irmcher & Co •9 ^resc*ei
útvegar með verksmiðjuverði
Hallgi. Kiistinnsson
kaupfélagsstjóri.
Agætar
Kartöflur
nýkomnar til
St. Sigurðssonar & E. Gunnarssonar.
Prcntsmiðja Odds Björnssonar.