Gjallarhorn - 22.06.1911, Blaðsíða 1

QJALLARHORN.
Ritstjóri: JdN Stefánsson.
V, 27. • Akureyri 22. júní. • 1911.
JVlinningarljóð
á hundrað ára afmæii
|óns Sigurðssonar
sungin á fæðingarstað hans Rafnseyri í Arnarfirði 17. júní 1911.
Þagnið, dœgurþras og rígur!
Þokið meðan til vor flýgur
örninn mær, sem aldrei hnigur
íslenzkt meðan rennur blóð:
minning kappans, mest sem vakti
manndáð lýðs og sundrung hrakti,
fornar slóðir frelsis rakti,
fann og ruddi brautir þjóð.
Fagna, ísland, ýremstum hlyni
frama þíns, á nýrri öld,
magna Jóni Sigurðssyni
sigurfull og þakkargjöld!
Lengi hafði landið sofið
lamað, heillum svift og dofið —
fornt var vigið frelsis rofið,
jarið kapp og horfin dáð.
Loks hófst reisn um álfu alla,
árdagsvœttir heyrðust kalla —
þjóð vor rumska þorði varla,
þvi að enginn kunni ráð — —
þar til hann kom friður, frœkinn,
fornri borinn Arnar-s/oð,
bratta vanur, brekkusækinn.
Brjóst hann gerðist fyrir þjóð.
Vopnum öflugs anda búinn,
öllu röngu móti snúinn,
hreinni ást til ættlands knúinn,
aldrei hugði’ á sjálfs síns gagn.
Fætur djúpt i fortið stóðu,
fast i samtíð herðar óðu
fránar sjónir framtið glóðu.
Fylti viljann snildarmagn.
Hulinn kraft úr lœðing leysti,
lifgaði von og trú og re'tt.
Frelsisvirkin fornu reisti,
framtíð þjóðar mark lét sett.
Áfram bauð hann: »Ekki víkja«.
Aldrei vildi heitorð svikja.
Vis'si: Hóf æ verður rikja
vilji menn ei undanhald.
Viðsýnn, framsýnn, fastur, gœtinn,
fjáði jafnan öfgalœtin,
Skipaferðir.;
>Nora<, eimskip íneð salt til konsúfá
Otto Tulinius o. fl. 25. þ. m.
*Austri< (J. Júliníusson) kom frá Rvík
18. þ. m. Farþegar: Ólafur G. Eyjólfsson
verzlunarskólastjóri, ICreyns vindlasali hol-
lenzkur, séra Matthías Eggertsson í Gríms-
ey o. fl.
»Castor< eimskip Björgvinarfél., kom
frá Rvík 21. þ. m. og með því flestir þeir
farþegar, er héðan fóru um daginn. Enn-
fremur bankastjóri Björn Kristjánsson, ung-
frú Björg Gísladóttir, frú Jónína Magn-
úsdóttir, frú Oktavía Smith, Pétur Á. ÚI-*
kostavandur, sigri sœtinn,
sótti réttinn, skildi vald.
Jafnt í byr og barning gáður
báts og liðs hann gœtti þols.
Engum dœgurdómum háður--------------
Dýrra naut hann sjónarhvols.
Lifsstrið hans varð landsins saga.
Langar nœtur, stranga daga
leitaði’ að hjálp við hverjum baga
hjartkærs lands, með örugt magn.
Alt hið stærsta, alt hið smæsta
ait hið fjærsta og hendi næsta
alt var honum eins: hið kœrsta
ef hann fann þar lands sins gagn.
Ægishjálm og hjartans mildi
hafði jafnt, er stýrði lýð
magn i sverði, mátt i skildi
málsnild studdi, hvöss og þýð.
„Amarfjörður fagra sveitin!
fjöllum girt, sem átt þann reifmn
þar, sem nafni hann var heitinn,
hetjan prúð, sem landið ann,
heill se' þér og þínum fjöllum,
þar sem sveinninn, fremri öllum
l’œrði að klifa hjalla af hjöllum,
In ítt, unz landi frelsi vann!
Ey rin Rafns! Það Ijós er lýsti
löng ru siðan við þinn garð,
enga helspá í sér hýsti:
íslam is reisnar tákn það varð.
ísland, þakka óskasyni,
endurrefsnar fremstum hlyni,
þakka Jóní Sigurðssyni,
sem þe'r 'vftí gnest og bezt.
Sjást mun eftir aldir næstu
enn þá Ijó.s af starfi glœstu.
Nær sem marki nær þú hæstu
nafn hans Ijómar œöst og mest.
Gleðji Drottinn frömuð frelsis
fósturjarðar sverð ög skjöld!
hagabætir, brjótur helsis.
blessist starf þitt öld af öld.
X X-
afsson á Patreksfirði, Jón Ólafsson verzl-
unarm. Patreksfirði, frú J. Arnesen á Eski-
firði. Sigfús Daníelsson verzlunarstj. á ísa-
firði o. fl.
»Vesta*. (Godtfredsen) kom í dag aust-
an um land frá útlöndum. Farþegar: Jón
Jónsson frá Múla, Andrés Guðmundsson
stórkaupm. Leith, Emil Schou bankastj.
Debeli steinolíufélagsframkvæmdarstj óri
■og frú, Kr. Blöndal póstafgreiðslumaður
á Sauðárkrók, séra Sig. Sivertsen Hofi i
Vopnafirði, séra Jón Jónsson prófastur
Stafafelli o. fl.
Aldarminning
Jóns Sigurðssonar 17. júní
hófst hér á Akureyri með því að skot-
ið var nokkrum fallbyssuskotum kl 8
um morguninn, en kl. 11 f. h. hófst
skrúðganga af hafnarbryggjunni á Ak-
ureyri út á hátíðasvæðið á Oddeyrar-
tanga, og þar setti bæjarfógeti Guðl.
Guðmundsson hátíðina kl. 12 á há-
degi og 'mælti jfyrir minni konungs,
Friðriks VIII., en sungið var á eftir.
Þá flutti Matth. Jochumson snjalt er-
indi um
Jón Sigurðssorj
og las upp nokkur ný erindi um hann
og fiytur »Gjh« þau bráðlega, en á
eftir var sungið kvæði Matthíasar sem
prentað er á öðrum stað hér í blað-
inu. — Þá talaði Ingimar Eydal um
ísland, Jón Borgfjörð um Rafnseyri í
Arnarfirði, þar sem J. S. er fæddur
og Frb. Steinsson fyrir Vestur-íslend-
ingum en á milli var sungið og leik-
ið á horn.
Um kl. 2 steig Stefán Stefánsson
skólameistari í ræðustólinn og hélt
kjarnyrta og snjalla ræðu um
HásKóla íslands,
en eigi náðum vér nema smá köflum
úr ræðu hans því maðurinn er hrað-
máll eins og allir vita, sem hann hafa
heyrt:
»Merkur er þessi dagur, merkur
fyrir þá sök að hann er aldarafmælis-
dagur Jóns Sigurðssonar, vors allra
merkasta og ágætasta manns, sem fæðst
hefir og lifað á síðustu tímum, manns-
ins sem ekki lét sér neitt óviðkom-
andi, sem íslenzkt var og nokkurs var
um vert, ekkert sem á einhvern hátt
horfði landi og þjóð til viðreisnar og
frama, mannsins, sem hafði svo óvenju-
lega glögt auga fyrir því hvar átti að
byrja og hvert átti að stefna, ef þjóðin
ætti að geta rétt við og staðið öðr-
um á sporði.
Þessum þjóðskörungi vorum, sem
réttilega hefir verið nefndur sómi Is-
lands sverð þess og skjöldur, var það
ljóst að þjóðin varð að vitkast, varð
að mentast ef henni ætti að verða
nokkurra verulegra framfara auðið.
Þess vegna lét hann sér mjög um-
hugað um skólamál landsins. Latínu-
skólinn var fyrst framan af æfi J. S.
eini skóli landsins. Svo koma æðri
skólarnir, prestaskólinn og læknaskól-
inn. En Jón Sigurðsson vildi líka fá
lagaskóla stofnaðan, svo allar fjöl-
mennustu embættastéttir landsins gætu
fengið mentun sína og embættisundir-
búning í landinu sjálfu. Vafalaust hefir
það vakað fyrir honum, að upp af
þessum þrem stofnunum, eða um þær,
yxi með tímanum háskóli íslenzkur há-
skóli.
Og í dag, nú fyrir tæpri stundu, var
háskóli íslands stofnsettur í höfuðstað
landsins. Fyrir þá sök verður þessi dagur
tvöfaldur tnerkisdagur í sögu þessa lands
eða það vonum vér öll og þess ósk-
um vér öll af hjarta. 17. júní verður
framvegis tvíhelgur með þjóð vorri.
En þeir eru nokkrir sem spyrja:
»Hvað eigum »við fáir fátækir smáir*
að gera með háskóla,« því er fljót-
svarað. Hann á að verða miðstöð þjóð-
lífs vors, miðstöð íslenzkrar menningar
hvaðan oss komi mannvit, þjóðleg
heilbrigði og hvers konar þrifnaður, í
einu orði hann á að verða heili vors
litla þjóðlíkama.
Vér verðum að trúa því og vona
og biðja að þetta rætist og vér verð-
um að róa að því öllum árum, hlú að
þessum vísi, Svo hann þroskist sem
fyrst.
Sú var tíðin að vér skipuðum önd-
vegi í bókmentum Norðurlanda, þó
smáir værum og fáir. Ekki er alt undir
stærðinni komið. Og enn slær bjarma
af ritfrægðardýrð feðra vorra á land
vort og þjóð.
Én vér lifum eigi enn um margar
aldir í því ljósi.
Vér verðum að tendra nýtt Ijós, ljós
er bregði nýrri birtu yfir landið og
út yfir höfin til fjarlægra landa.
Þetta er hlutverk háskólans nýja.
Hann blómgist þjóð vorri til ævar-
andi blessunar og frama.«
Nokkru síðar las skólameistari upp
kvæði, Hannesar Hafsteins, sem prent-
að er hér fremst í blaðinu og var
gerður að því mikill rómur.
Þá hófust íþróttir og fer hér á eft-
ir skýrsla um verðlaunin er veitt voru
í hverri grein:
GLímur (fegurðarglíma). 1. verðlaun
Ari Guðmundsson, Þúfnavöllum. 2.
verðlaun Jón Haraldsson, Einarsstöðum.
Sund (hraðsund). 1. verðlaun Björn
Arnórsson verzlunarm. 50 metra á 38V5
sek. 2. verðlaun Olafur Magnússon
Bitru 50 m. á 39 sek.
Sundleikur. 1. verðlaun Kr. Karls-
son bankaritari. 2. verðlaun Tómas
Björnsson realstúdent.
Vinnubœkur
°g
Vinnutöflur
fást í
bókaverzlun
Odds Björnssonar.