Gjallarhorn - 23.11.1911, Blaðsíða 2

154
OJALLARHORN.
V.
Ferðapistlar
frá
Steingrimi lœkni Matthiassyni.
I.
Edinburgh 5. nóv. 1911.
*Braut dýrr dreki - — -
hrygg í hverri,
hafs glymbrúði.«
Oóða Ojallarhorn!
Fáeinar línur eins og eg lofaði.
Sjórinn var úfinn og ylgdur næst-
um alla leið. Ýmist norðan- sunn-
an- eða suðvestan-stormar hvinu í
reiðanum og rótuðu upp sjónum í
fjallháar bylgjur, en Vésta flaut,
vaggaði á bylgjunum og lyfti á
víxl stafni og skut hátt í loft upp.
Enginn gat stuðningslaust staðið á
þilfari né undir piljum. Svalt var á
seltu, eins og sæmir vel í október-
lok; var því heillavænlegt að hypja
sig niður í káetu. Svo lá maður í
leti sinni hálfan og heilan daginn
og harkaði af sér að selja ekki upp.
Leiðinlegt á sjónum í svona veðri.
Vlfrið 1 Kára og hávaðinn allur,
þegar
laushentur Ægir lætur á brigg
löðrunga þétta dynja."
Stundum, þegar verst lét, hélt eg
mig vera á leiðinni til Skollans en
ekki til Skotlands. Manni verður þó
stundum að hugsa um fleira en tím-
anlega velferð.
Þegar við létum til hafs og sigld-
um frá Skrúðinum, sem skrýðir inn-
siglinguna til hins fáskrúðuga Fá-
skrúðsfjarðar, þá kvaddi eg Skrúð-
inn, þennan yzta skika ættjarðarinn-
ar, og mér fanst mín fósturfold
teygja þar út hönd sína tii að
kveðja mig og svo skáldlega hugs-
aði eg, að mjöllin sem fallið hefði
á Skrúðinn væri líkust hvítri veifu
til fararheilla, eins og þegar vinkona
veifar hvítum klút. Þegar eg var í
þessum þægilegu og eg þori að
segja þjóðlegu hugleiðinguin og
Skrúðurinn var í þann veginn að
hjúpast þoku og hverfa mér sjón-
um — mundi þá ekki bannsettur
Hvalbakurinn iða til hryggnum og
senda hvítfyssandi brimrótið hátt í
loft upp, skamt frá skipinu. Hel-
vízkur dóninn, hugsaði eg — hann
er þó líka partur af vorri fósturjörð.
Hvalbakur er nefnilega illræmt blind-
sker, sem liggur suðaustur að Skrúð-
inum langt úti í hafi. Allir sjómenn
þekkja hann og hata hann frá innsta
hjartans grunni. Skerið sézt ekki
nema þegar sjórinn er nægiiega ó-
kyr til að geta brotið á því. En nú
var eg þetta heppinn að sjá óhræs-
ið. Hvað er þó þetta — hugsaði eg
aftur—ekki er þetta þó útrétt hönd.
Fjallkonunnar. Skyldi þó ekki vera
einhver af tánum — sú litla — eða
sú stóra. Spark? Satt er það, eg er
ekki Sjálfstæðismaður, en þrátt fyrir
það fanst mér ekki eg eiga neitt
spark skilið frá Fjallkonunni — nei
þvert á móti, skyldi maður halda.
Þegar eg hugsaði betur, skildi eg
hvað hún meinti. Alþingiskosningar
áttu fram að fara einmitt þennan
sama dag sem eg var sa ódrengur
að láta til hafs í staðinn fyrir að
vera heima og kjósa sýslumann.
Þarna svifti eg hann mínu dýrmæta
atkvæði! Von að hún sparkaði, enda
kallaði Laxdal það föðurlandssvik
af mér að fara á undan 28. okt.
Heilsaðu kærlega öllum kunning-
jum og eins þeim þeirra sem kusu
kollega minn.
Nýkomið í bókaverzlun
Kr. Guðmundssonai
Pjóðvinir.
Rausnarlegar gjafir.
Æfisaga Skúla fógeta eítir Jón Jónsson sagnfræðing, gefin út
í tilefni af 200 ára afmælinu.
Mi'n aðferð eftir I. P. Miiller. og ýmsar fleiri nýjar bækur.
Finnur Jónsson prófessor í Khöfn
á eitt hið mesta »prívat«-bókasafn, er
vér höfum séð og f því fjölda af bók-
um, sem eru nær ófáanlegar, sérstak-
lega af eldri bókum íslenzkum og alt
er safnið í mjög góðu útliti. — Þetta
mikla bókasafn hefir hann í eríðaskrá
sinni gefið háskóla íslands eftir sinn
dag og hefir kona hans og sonur sam-
þykt gjöfina.—Er þetta bæði rausnar-
lega gert og ræktarlega af prófessor
F. J., sem hans var von og vísa.
Tryggvi Gunnarsson fyrv. banka-
stjóri gaf Ungmennafélagi Islands mik-
íð land til skógræktunar, og er gjafa-
bréfið dagsett á 76. afmælisdegi hans
18. f. m. — Landið er í svonefndri
Ondverðarnestorfu í Árnessýslu, 140V2
vallardagslátta að stærð; liggur aust-
an við Sogið, upp frá brúnni, og tak-
markast að norðan af Álftavatni. Það
er mjög vel fallið til skógræktunar.
Á því miðju eru tvö falleg reynitré
og alt má það heita þakið lágum skógi
og blómjurtum. í gjafabrefinu segir
svo :
»Sú hugsun er fögur að vilja klaeða
landið aftur, þótt ekki sé meira en á
smáblettum fyrst í stað. Þeir blettir,
þótt smáir séu, geta verið öðrum til
uppörvunar og eftirbreytni.«
Landssjóður á að eignast landið, ef
að Ungmennafélagið hættir eða vill
ekki starfa að skógræktinni og ekki
má félagið heldur selja gjöfina né veð-
setja.
Fallega gert af Tr. G. og honum
líkt.
Skúli fógeti.
Minnisvarða allveglegan á að reisa
honum í Viðey. Þar átti Skúli lengi
heima og starfaði þar mest í þarfir
þjóðarinnar. Varðinn verður afhjúpað-
ur 12. desember næstk. Æfisaga Skúla
eftirjón sagnfræðing er og nýútgefin.
Utgáfan mjög vönduð. Kostnaðarmað-
ur Sig. Kristjánsson bóksali. Hennar
verður getið nánar við tækifæri.
(arðskjálftar í
Vesturheimi.
Nóttina milli 11. og 12. f. m. urðu
stórfeldir jarðskjálftar f Suður-Kali-
forníu og Mexíkó og gereyddust þá
nótt fjórir bæir en 700 menn fórust.
Flóðbylgja mikil gekk á land og reif
með sér all sem fyrir varð og þar
með fjölda manns, sem urðu háfunutn
að bráð.
Margar þúsundir manna eru húsviltir.
Laus sýs'an.
Fiskiyfirmatsmaðurinn á ísafirði Krist-
inn Magnússon hefir fengið lausn frá
stöðu sinni, frá 1. desember næstk.,
samkvæmt beiðni. Umsóknarfreslur um
hana er til 1. desbr. Umdæinið er
frá Öndverðarnesi að Reykjarfirði í
Strar.dasýslu Árslaun 1800 kr.
,Köbenhavns
Margarinefabrik.4
Nýkomnar eru miklar byrgðir af hinu góðfræga smérlíki
verksmiðjunnar til forðabúrsins á Akureyri og fæst það nú enn
fremur í smásölu hjá flestum kaupmönnum hér í bænum.
Síðustu fréttir af stríðinu.
ítalir illa staddir.
Tyrkjum hefur nú komið mikil
hjálp frá Aröbutn og er lalað að
þeir hafi um 60 þúsundir manna
á að skipa.
Nú hafa Tyrkir rekið á flótta her-
deild ítala, sem var við Derna, eftir
tveggja daga hvíldarlausa skothríð
og féll mikið af Iiði ítala og var
höndum tekið. Tyrkir náðu þar og
í mikið af skotfærum og vistum.
Við Bengasi höfðu ítalir náð
nokkrum útvirkjum. Þar lögðu Tyrk-
ir að 18. f. m. og stóð orustan
nær hvíldarlaust fram á miðvikudag
1. þ. m. Þá var aðaláhlaupið gert
af hendi Tyrkja og náðu þeir virkj-
unum og ráku ítali á flótta. Þar
varð mjög mikið mannfall af beggja
hálfu og margir ítalir teknir til fanga.
Enn hafa Tyrkir gert hverja atlög-
una á fætur annari að Tripolisborg
og unnið þar nokkur útvirki.
Herskip ítala hafa lítið getað hjálp-
að landliðinu í þessum síðustu or-
ustum, þar sem stormar miklir hafa
gengið með ströndum Tripolis. Þetta
hafa Tyrkir séð og verið því atiögu-
harðari.
Enn bætist það ofan á allan ó-
sigur ítala, að kólera mögnuð hefir
komið upp í hernum.
Mikið af hernum steig á skip í
Sikiley, en hún hefir í alt sumar
verið hið versta lólerubæli; er því
óvarkárni herstjórnarinnar kent um.
ítalska stjórnin hefir ekki viljað
láta uppi neinar upplýsingar um
ástandið í Tripolis, nú um langt
skeið og vita menn af því, að það
muni vera mjög bágt, og er nú
sigurgleðin með öllu runnin af ít-
ölum.
í stríði þessu hefir nú síðustu
dagana verið beitt fádæma grimd á
báðar hliðar og er það frekar tekið
illa upp fyrir ítölum, sem teljast
meiri menningarþjóð en Hund-
Tyrkinn.
Fangar og særðir menn eru óspart
drepnir og á stóru svæði utan Tri-
polisborgar hafa ítalir boðið að
skjóta hvern Araba er sæist með
vopn. í Tripolisborg eru og Arabar
drepnir hrönnum saman, án dóms
og laga. Mun það stafa af því, að
einhverjir þeirra höfðu skotið úr
gluggum sínum á ítalska hermenn
er gengu um göturnar.
Tyrkir bera sig og upp undan
ítölum fyrir að þeir hafi eitur" í
sprengikúlum sínum og hafi einnig
eitrað neyzluvatn. En þessar ásakan-
ir geta verið algerlega rakalausar.
Tyrkir hafa verið margstaðnir að
lygaáburði á ítali.
Nú er talið að Tyrkir liafi freka
1000 ítalska fanga og hafa þeir í
hótunum að skjóta þá alla. Annars
mun það vera hreint hörmungalíf,
sem fangar hafa hjá Tyrkjum, þar
sem Tyrkir sjálfir eru altaf illa stadd-
ir með vistir og lifa mest á her-
teknum vistum.
»Vísir.«
Matth. Jochumsson varð 76 ára n.
þ. m. Hraustur enn sem fyr — og
fjörugur eins og unglamb þrátt fyrir
aldurinn.
Umsjónarmaðnr áfengiskaupa er skip-
aður Jón Á. Egilsson bókhaldari í Ó-
lafsvík. Umsækjendur voru 16.
fshús-
Sn. Jónsson kaupmaður hefir nú í
vetur bygt allstórt íshús.
Það er 20 álna langt og 15 álna
breitt og að öllu leyti vel útbúið.
Þó tvö séu íshúsin hér fyrir, er þó
eigi vanþörf á því þriðja, því oft eru
beituvandræði hér tilfinnanleg.
Þorsteinn Þorsteinsson
hreppstjóri á Daðastöðum í Núpa-
sveit andaðist 14. f. m. á áttræðis-
aldri. Merkisbóndi, röskur og vcl ger
um marga hluti.
Opinberunarbók.
Páll Einarsson borgarstjóri og Sig-
ríður Siemsen, dóttir fyrv. sýslum.
Fr. Siemsens.
Nóbelsverðlaun
voru nýverið veitt Maeterlinck belg-
iskum sjónleikahöfundi.— Maurice Mae-
terlinck er belgist skáld og sjónleika-
höfundur, fæddur 1862. Fyrsta kvæða-
bók hans kom út 1889, en síðan hefir
hvert leikritið og skáldverkið rekið
annað Hann er afar-einkennilegur
höfundur, og einhver þunglyndislegur
dulspekisblær yfir öllum ritum hans.
Hann hefir dvalið í París siðan 1896,
og ritar allar sínar bækur á Frakknesku,