Gjallarhorn - 19.12.1911, Blaðsíða 2

164
GJALLARHORN.
V.
Gleðjið ykKur um jólin og riýjárið
með því að drekka hin ljúffengu vín frá
J. Y. Havsteens
verzlun, Oddeyri.
WHISKY margar sortir góðar og ódýrar.
COGNAC beint frá Frakklandi.
PORTVIN, SHERRY, MADEIRA o. fl. frá
Spáni og Portúgal, það eru vín sem ekki
fást hjá öðrum á Norður- og Austurlandi,
heilsusamleg og holl. — Enn fremur vín
frá Kjær & Sommerfeldt í Khöfn, bitterar
og líkörar.
KORNBRENNIVÍN danskt, alþekt að gæðum.
með konungi eða öðrum mjög tign-
um gestum, svo þar verða fljótt
fullskipaðir bekkir og »er þá setinn
Svarfaðardalur". Nú er etið og drukk-
ið og vantar ekki gómsætan mat
og gott munngát. Forseti sumblsins
biður menn að drekka full konungs
og síðan rekur hvert fullið annað
og fer þá ekki hjá því að hinir tignu
gestir, sem mælskastir eru, láti upþ-
skátt ýmislegt sem snertir landsmál-
in og stórpólitíkina, og er það ekki
hvað sízt þetta, sem gerir veizluna
eftirsóknarverða. Hrýtur sumum þá
margt það af munni, sem annars
væri ótalað og berst fregnin um
það óðfluga til blaðanna og þaðan
út um heim. Hnakkrífast síðan blöð-
in út af þessu og vill oft til að
ýmsar ræður stjórnmálamanna við-
víkjandi utanríkispólitíkinni valda
megnri óánægju í útlöndum. Þannig
hefir það komið fyrir, að Pjóðverjar
hafa orðið sárgramir út af því sem
mælt hefir verið í þeirra garð við
þessháttar tækifæri, og hafa út af
því spunnist ýmsar hótanir milli land-
anna um að grípa til vopna og fara
í stríð. — En þegar veizlan er kom-
in á þetta stig, að menn eru orðnir
þægilega saddir og hið ágæta vín
hefir ekki að eins losað tunguhaftið
heldur hleypt fjöri í andann og
skapað í bili miklu meira sjálfstraust
en daglega á heima í kollinum og
þar af leiðandi gert menn grobbna
og yfirlætismeiri en þeir eiga að sér
að vera — þá er hentugt augnablik
notað og forseti (sem hefir gætt
nægilega hófs) biður sér hljóðs og
segir: »Yðar hátign, yðar konung-
lega tign, yðar hágöfgi, þér lávarðar,
herrar og frúr! Vér höfum komið
hér saman í kveld til að heiðra
hundrað ára minningu hinnar þjóð-
frægu stofnunar (t. d.) The Royal
Infimary of Edinburgh (frægur spít-
ali) Við vitum öll að þessi þarfa
og volduga bygging var reist að
tilstuðlun hans hásálugu hátignar
Georgs konungs hins 3. og að þessi
sami konungur lagði hyrningarstein-
inn að henni. Það yrði of langt uþþ
að telja allar þær miklu gjafir sem
stofnunin hefir þegið frá konungum,
drottningum og örlyndum velgerða-
mönnum lífs og liðnum. — Vegna
stöðugt vaxandi aðsóknar að stofn-
uninni og vegna erfiðs viðhalds, sem
tíminn heimtartil að stofnunin standi
að öllum útbúnaði jafnfætis sam-
svarandi vísindastofnunum annar-
staðar, vantar fé. Það eru vinsamleg
tilmæli mín að hinir tignu gestir
láti eitthvað af hendi rakna stofnun-
inni til viðgangs og velmegunar
framvegis." Að svo mæltu er skraut-
ritað skjal látið ganga milli gestanna
þar sem konungur fyrstur manna
skrifar sig fyrir svo og svo mörgum
sterlingspundum til stofnunarinnar.
Síðan gengur listinn mann frá manni
frá þeim æðri í tign til hinna Iægri
og nú kemur keppni í alla að standa
ekki öðrum að baki. Peningarnir
streyma inn; þeir sem gefa mest
komast í meira álit en þeir aður
voru í, og til þess eru refir skornir.
Eigingirni og sjálfselska — eru mátt-
arstoðir í mannfélaginu. Spursmálið
er, hvor gjöfin sé meira virði, sú í
kirkjunni, eða sú í veizlusalnum, sú
gjöfin sem ætlast til endurgjalds ann-
ars heirns, eða sú sem væntir viður-
kenningar þessa heima. Það er bezt
að hver svari þessari spurningu af
eigin hyggjuviti.
Landsýn.
Man ég það kvöld. Eftir hafrót og hríðar,
heim undir landið var knerrinum stýrt.
Mér voru faldar fósturlands hlíðar.
Fallinn var stormur. Loftið var skírt.
Hafið var síbreitt af hrynjandi fossum,
himininn kvikur af norðljósa blossum.
Flögrandi kögrar aj litglœstu Ijósi
lyftust og sviftust um blásala hvel.
Sindrandi straumar frá ókunnum ósi
ólguðu, geystust og hurfu
í himindjúpt haustnœtur þel.
Stóð eg við siglu. Hugklökt var hjarta,
heimþrá og kviði skiftust þar á.
Góðsviti leist mér tjóskvikið bjarta,
leiftrandi vonum i huga mér brá.
Starði’ eg og starði. Loks fékk eg líta
langt út við sjónarrönd undramynd hvíta.
Vafið í draumþoku iyfiist upp landið
líðandi saman við himinsins rönd.
Haustnœtur stjörnuskin, blikljósi blandið
blakti um glitrandi jökla
og lék yfir stórvaxna strönd.
Alt sýndist róit. í aldanna straumi
ósnortin skjaldmey hvildi þar.
Sýndist að dreyma sögunnar draumi.
Sjónhverfing vafurlogans bar.
Þá — yfir jöklunum húm sá eg hniklast,
hjúfra sig, breiða sig, teygja sig, miklast.
Hret kom að vestan, haglél að austan
hriðþrunginn myrkva norðan dró.
Hreggbylur sunnan. Harðlega laust’ann
hafbárumúginn við skipið
og ofviðri yfir oss sló.
Land mitt! Þú ert sem órœttur draumur,
óráðin gáta, fyrirheit.
Hvernighann rœðstþinn hvirfingastraumur
hverfulla bylja — enginn veit.
Hvað verður úr þinum hrynjandi fossum ?
Hvað verður af þínum flöktandi blossum ?
Drottinn lát strauma af lifssólar Ijósi
lœsast i farveg um hjartnanna þel.
Varna þú biljum frá ólánsins ósi,
unn oss að vitkast og þroskast.
Gef heitl sem er sterkar' en HeL
Hannes Hafsfein.
Hannes Hafstein
varð fimtugur að aldri 4. þ. m., eins
og áður er getið í »Gjh.«, og gripu
þá Reykvíkingar tækifærið til að halda
honum samsæti. Tóku þátt í því 160
manna, konur og karlar. Guðm. Björns-
son landlæknir hélt ræðu fyrir minni
heiðursgestsins, en prófessor Björn M.
Ólsen fyrir minni konu hans frú Ragn-
heiðar, barna þeirra og frú Kristjönu
Hafstein, móður H. H. Þá talaði heið-
ursgesturinn og þakkaði, og bað menn
að lokum að drekka minni islands.
Þá las hann upp kvæðið »Landsýn«.
Síðan héldu ýmsir ræður. Dr. Guðm.
Finnbogason um H. H. og gleðina,
Kr. Þorgrímsson konsúll um framfara-
framkvæmdir á íslandi í stjórnartíð H.
H., Jón Ólafsson alþm. las upp gömul
óprentuð kvæði eftir H. H., Thor
Jensen kaupm. um hve álit hefði auk-
ist á landinu út á við undir stjórn H.
H. og síðast mælti Sighv. Bjarnason
bankastj. fyrir minni kvenna.
Sama dag var stofnaður »Minning-
arsjóður Hannesar Hafstein«, er konur
hafa safnað til í sumar og orðinn er
1295 kr. Sendu þær H. H. skrautritað
ávarp um sjóðstofnunina og báðu hann
að semja skipulagsskrá fyrir hann.
Ríkisráðssetu-ákvæðið
í
stjórnarskrárfrumvarpinu.
Rógburðartilraun gegn ráðherra
Kr. Jónssyni.
Ritstjóri „Norðurlands" sem um
þessar mundir dvelur í Reykjavík,
mun hafa sent blaði sínu simskeyíi
er það flutti á laugardaginn og sem
á víst heldur en ekki að vera send-
ing er um muni í garð núverandi
ráðherra. Það hermir svo frá, að
fyrverandi yfirráðherra Dana, I. C.
Christensen, beri það á Kristján ráð-
herra, í blaði sínu „Tiden", að hann
hafi ekki skýrt íslendingum rétt frá
afstöðu konungs til ríkisráðsseíu-
ákvæðis stjórnarskrárfumvarpsins,
konungur hafi neitað því samþykkis
en Kristján ráðherra hafi leynt ís-
ienzku þjóðina því fyrir kosningar-
nar. — Og svo er því bætt við, að
I<r. J. hafi „ekkert sagt við þessu enn"
eins og til þess að gefa í skyn, að
hann sé hér sannur að sök og geti
engu svarað.
Hætt er við að ánægjan, sem
„Sjálfstæðið" hefir af þessari sann-
söglis-frásögn „Norðurl." verði sorg-
lega skammvinn.
Raunar hafa J. C. Christensen far-
izt orð nokkuð á þessa leið í blaði
sínu, svo þetta er ekki algerður upp-
spuni að því leyti. En skýzt þótt
skýrir séu, og hér hefir J. C. Christ-
ensen lent afvega, ranghverfu meg-
in við sannleikann.
Eins og flestum mun skiljanlegt,
gat ekki um það verið að ræða að
ráðherra bæri stjórnarskrárfrumvarp
siðasta þings upp fyrir konungi í
ríkisráðinu á sama hátt og önnur
lagafrumvörp þingsins er leggja átti
þar smiðshöggið á til staðfesting-
ar. Enda gerði hann það heldur
ekki. Hitt gerði hann sem sjálfsagt
var, að skýra konungi rækilega frá
frumvarpinu, svo konungurgætifylgst
sem bezt með gerðum þingsins í
því sem öðru.
Til þess að fá fulla vissu í þessu
efni, gerði „Gjallarhorn" fyrirspurn
til ráðherra, um þetta, í gærdag, í
símtali, og svaraði hann því, að sam-
ræðu sinni í sumar við konung, um
rnáhð, hefði lokið svo, >að konungur
tók enga afstöðu Í málinu að svo
koninu«. Ennfremur kvað ráðherra
það álit sitt, að konungur mundi
ekki ætla sér að láta nokkra skoðun
í Ijósi um þetta atriði, fyr en afgert
yrði um stjórnarskrárfrumvarpið í
lok næsta alþingis og það Iægi al-
veg hreint fyrir —og í öllu falli alls
ekki fyr en ef hann kynni að gera
það um það leyti er alþingi kæmi
saman næst.
Hér er mikill munur á, sem sjá
rná og er þetta ólíku sennilegra en
það sem skeytishöfundurinn í „Norð-
urlandi" hefir eftir „Tiden". Enda
er enginn vafi á, að hér er rétt
liermt frá, en þar rangt.
En líkt væri það „Sjálfstæðinu"
að vilja heldur trúa Dönum en
löndum sínum og reyna nú að
glamia á þessari sögu þangað til
þeir trúa henni sjálfir. Það er svo
lítið og fátt sem þeir geta reynt að
finna sér til, í því augnamiði að
rógbera Kristján ráðherra við þjóð-
ina, að ekki veitir af að „taka alt
með", og nota alt í nauðum skal.
Utan úr heimi.
Carnegie, miljónamæríngurinn ame-
rikanski, hefir enn á ný stofnað »Hetju-
sjóð«. Það var Noregur sem í þetta
skifti varð fyrir heppninni.
Gjöfin var 120 þúsund dollarar.
Rjder Haggard hinn frægi enski rit-
höfundur, er var á ferðalagi um Dan-
mörku í fyrra, eins og þá var getið
um í »Gjh.« — hefir nú skrifað ræki-
lega um þann leiðangur. Er þegar
búið að þýða bókina og gefa út á
dönsku og eru Danir ánægðir yfir
vitnisburði þeim er hann gefur þeim.
Gabrielle d’ Annunzio sagnaskáldið
ítalska, dvelur um þessar mundir sem
gestur við hirðina í Prag í hinum
mestu hávegum. Hann er enn með
skáldsögu mikla í smíðum.
Dr. Cook.— Eins og áður hefir ver-
ið getið um f »Gjh.«, kom hann til
Danmerkur seint f októbermáuði, og
hugðist að byrja á fyrirlestraleiðangri.